والیبال ایران در دهه‌های گذشته در دنیا حرفی برای گفتن نداشت. والیبال ایران در دهه‌های ۴۰، ۵۰ و ۶۰ شمسی هرگز جایگاهی در دنیا نداشت. این تیم در رقابتهای المپیک جایی نداشت و در میان قدرت‌های برتر آن زمان نتوانست خودی نشان بدهد. البته این تیم فقط یک‌مرتبه در عرصه جهانی شرکت کرد.
رقابتهای جهانی والیبال از سال ۱۹۴۹ راه‌اندازی شد. ایران فقط یک‌بار در آن شرکت کرد که مربوط به سال ۱۹۷۰ (۱۳۴۹ شمسی) می‌شود. در آن رقابت‌ها ، تیم ملی والیبال ایران هشت باخت ثبت کرد و در جایگاه بیست و یکم جهان قرار گرفت تا پرونده نخستین حضورش بسته شود. پیش از انقلاب به‌غیراز این‌یک مورد ، والیبال ایران جایی در رقابتهای جهانی نداشت اما دربازی‌های آسیایی شرکت میکرد. رهآورد حضورهای آسیایی والیبال ایران یک نایب‌قهرمانی، یک عنوان سومی، یک عنوان چهارمی و یک‌پنجمی بود.
پس از انقلاب والیبال با شرایط تازهای روبرو شد و موقعیتهای متعددی را تجربه کرد. در دهه ۶۰ شمسی که والیبال همانند بسیاری دیگر از رشتههای ورزشی به دلیل جنگ تحمیلی حالتی رکود و ساکن داشت تلاشهایی برای توسعه آن در شهرستانها شکل گرفت. هرچند این رشته هنوز در عرصه آسیایی و جهانی حرفی برای گفتن نداشت اما ایجاد زیرساختها آغاز شد. والیبال کمکم به مدارس و دانشگاهها وارد شد و باشگاههای جدیدی در والیبال شکل گرفتند و عرض‌اندام کردند. برخی از شهرها همانند ارومیه نیز بسیار والیبال خیز بودند. غیبت والیبال ایران در عرصههای جهانی به معنای از دور خارج شدن این ورزش در ایران نبود بلکه به معنای شکل دادن یک مقدمه باشکوه جهت تبدیل‌شدن به یکی از قدرت‌های برتر جهان بود.
تبدیل‌شدن به یکی از قدرت‌های برتر جهان و البته تبدیل‌شدن به‌عنوان تیم اول آسیا نیازمند یک‌زمانی بیشتر از ۲۰ سال بود. در این ۲۰ سال استخوانبندی والیبال ایران به بهترین شکل ممکن ایجاد شد. ستاره‌ها صف کشیدند و باشگاههای والیبال بیشتر شدند و برگزاری لیگ برتر ایران شکل حرفهایتری به خود گرفت. لیگ مدام پررونقتر می‌شد و به همان میزان علاقهمندی بیشتری نسبت به والیبال به وجود می‌آمد. ردههای سنی نیز آن‌چنان جان گرفتند که راهی رقابتهای جهانی شدند. نوجوانان والیبال قهرمانی در جهان را ثبت کردند و تیم ملی بزرگ‌سالان وارد مقطع زمانی شکوهمندی شد که در این مقطع زمانی همه‌چیز را تجربه کرد. از قهرمانیهای پی‌درپی در آسیا گرفته تا حضور در المپیک و لیگ جهانی و رقابتهای قهرمانی جهان.
آمار دقیق یک دوره شکوهمند
تیم ملی والیبال ایران پس از انقلاب فقط یک‌بار در المپیک شرکت کرد که اولین و آخرین حضور به شمار می‌رود ؛ یعنی المپیک ۲۰۱۶ ریو. در این رقابت‌ها تیم ایران به مقام پنجم المپیک رسید. اکنون والیبالیست‌های در مسیر دومین المپیک تاریخ والیبال ایران یعنی المپیک ۲۰۲۰ هستند.
تیم ملی والیبال ایران چهار بار نیز تجربه حضور در لیگ جهانی را ثبت کرد؛ یعنی سال‌های ۲۰۱۳، ۲۰۱۴، ۲۰۱۵، ۲۰۱۶٫ در این رقابت‌ها به‌این‌ترتیب مقامهای نهم، چهارم ، ششم و هشتم را به دست آورد. رقابتهای لیگ جهانی از امسال به لیگ ملتهای جهان تغییر نام داد و ایران بازهم در آن شرکت کرد.
تیم ملی والیبال ایران پس از انقلاب چهار بار هم در رقابتهای جهانی حضور ثبت کرد. ماحصل این چهار بار حضور دو مقام نوزدهمی، یک مقام بیست و یکمی است. بهترین رتبه ایران در رقابتهای جهانی به سال ۲۰۱۴ برمی‌گردد که ایران ششم شد. ایران اکنون در انتظار شرکت در رقابتهای جهانی سال ۲۰۱۸ است.
تیم ملی والیبال ایران پس از انقلاب در جام‌جهانی هم شرکت کرد. در سال ۱۹۹۱ میلادی به مقام یازدهم رسید، یعنی دورانی که والیبال ایران در مرحله سازندگی و پیشرفت قرار داشت. در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۵ نیز در این رقابت‌ها شرکت کرد که ماحصل این حضور دو مقام نهمی و هشتمی است.
جام بزرگ قهرمانان جهان رقابتهای معتبر دیگری است که تیم ملی والیبال ایران تجربه حضور در آن را دارد. این اتفاق در سال‌های ۲۰۰۹، ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷ افتاد. در نخستین دوره تیم ایران پنجم شد و در دومین دورهای که شرکت کرد عنوان چهارم را به دست آورد. اما در سال ۲۰۱۷ بهترین مقام خودش را به دست آورد و سوم شد.
اما در رابطه با قهرمانی آسیا دستاوردهای والیبال ایران بسیار پرشمار است. ایران حضوری پررنگ و مستمر در این رقابت‌ها دارد. دو قهرمانی و دو نایب‌قهرمانی، یک سومی و یک‌چهارمی از والیبال ایران ، چهره قدرتمندی در سطح جهان ساخته است.
تیم ملی والیبال ایران پس از انقلاب نیز دربازی‌های آسیایی نیز کارنامه پررنگی دارد. دو قهرمانی و دو نایب‌قهرمانی حاصل حضور والیبال ایران در این رقابت‌هاست.
جام کنفدراسیون والیبال آسیا نیز جای دیگری برای درخشش والیبالیست‌های ایران بود. دو قهرمانی و یک نایب‌قهرمانی و یک مقام چهارمی ، عناوینی است که والیبال ایران در این رقابت‌ها به دست آورده است.
ستاره‌های دنباله‌دار
داستان ستاره‌های والیبال ایران، داستان دنباله‌داری است. توسعه و پیشرفت والیبال پس از انقلاب باعث شد تا ستاره‌های متعددی به والیبال ایران معرفی شوند. از سعید معروف گرفته تا بهنام محمودی و از عزیز پرتوی گرفته تا محمد موسوی و عادل غلامی و ده‌ها ستاره دیگر. برخی از این ستاره‌ها شهرت جهانی دارند.
عوامل موفقیت
والیبال ایران با دلایل زیادی اکنون در سطح جهان و آسیا حرفهای زیادی برای گفتن دارد. توسعه ورزش قهرمانی، توسعه والیبال در سطح آموزشگاهها و مدارس، ایجاد زیرساختها و باشگاهها ، استعداد پروری، محبوبیت والیبال در میان مردم و نوع مدیریت در مقاطع مختلف زمانی از عوامل اصلی جان گرفتن والیبال در ۴ دهه اخیر هستند. برای شرایط کنونی البته به نظر میرسد که باید برنامههای جامع و بلندمدتی در نظر گرفته شود تا روند کنونی حفظ شود
