از مشکل بلع نوزادان تا اختلالات گفتاری بعد از سکته

گفتاردرمانی به بررسی چگونگی رشد و تکامل زبان و گفتار ، بررسی بیماری ها یا اختلالی که روی گفتار، بلع و صدا تاثیرمنفی می گذارد و نحوه کنترل ، بهبود یا درمان آن ها  می پردازد .

به طورکلی این اختلالات دردو گروه سنی کودکان و بزرگ سالان بررسی می شود. انواع اختلالات گفتاروزبان از نوزادی و کودکی تا کهن سالی دیده می شود.  درابتدا به بررسی این گونه اختلالات درکودکان می پردازیم:

اختلال بلع

دربعضی کودکان ازبدو تولد، عمل بلع ، مکیدن شیر و قورت دادن و به تدریج توانایی جویدن مشکل دار است و نیاز به مداخله گفتار درمانگر وجود دارد. در واقع خوردن، یکی از نیازهای اصلی است که از آن لذت می بریم  اما بعضی درخوردن و قورت دادن مشکل دارند و نیاز است به آن ها کمک شود.

کودک  بین ۱۸  تا ۲۰ ماهگی باید ۵۰ کلمه بگوید. اگرکودک این توانایی را نداشته باشد، باید توسط گفتاردرمانگر  بررسی شود .

 این تاخیرمی تواند به دلیل آسیب شناختی  فلج مغزی، کم توانی ذهنی، کم شنوایی ،

اختلالات نورولوژیک و اختلالات رشدی مانند اوتیسم یا تاخیر گفتاری باشد. همچنین انتظارمی رود کودک بعد از دو سالگی  ، جمله های ۲ تا۳ کلمه ای بسازد و به تدریج تا ۲٫۵-۳ سالگی طول جمله ها افزایش یابد و بتواند عبارت های طولانی و به هم پیوسته دو تا سه جمله ای بگوید .علاوه بر آن، موارد دستوری زبان، از قبیل  جملات حال، گذشته وآینده  به کارگیری فعل مثبت و منفی ، امرونهی ، تطابق زمان و صرف صحیح فعل  و به کارگیری سایر صفات را به تدریج یاد بگیرد و رعایت کند. جالب است بدانید کودک ناخودآگاه این مهارت را کسب می کند ، گفتاردرمانگر  در ارزیابی گفتار  بررسی می کند که کودک جمله را کامل می گوید یا تلگرافی صحبت می کند، به عبارتی تنها گفتن کلمات مهم نیست بلکه باید جمله بندی  دستوری نیز درست باشد.اگرکودکی این توانایی را نداشته باشد باید از گفتار درمانگر کمک گرفت .

کودک تا ۳٫۵- ۴ سالگی نباید مشکل تلفظ داشته باشد اما اگر کودک چنین مشکلی داشت (بعد ازآن بازه زمانی)، باید بررسی شود تا اختلال تلفظ برطرف شود. معمولا دراین شرایط گفتارکودک برای دیگران قابل فهم نیست به عنوان مثال «کتاب »، «تتاب» و «ماشین»، «ماتین» و……

 ۵ تا ۸ درصد بچه ها لکنت ازسطوح ساده تا پیچیده  دارند و در ۷۰ درصد مواقع، به  مرور زمان لکنت بهبود می یابد اما این قاعده کلی نیست. چون یک درصد جامعه بزرگ سال هم دچار لکنت هستند و نمی توان نسخه واحدی را برای همه در نظر گرفت ، تحقیقات نشان داده  گفتاردرمانی احتمال بهبود  لکنت را ۷٫۵ برابرمی کند.( از هر ۱۰۰ نفر بزرگ سال، یک نفر دچار لکنت است.)

اختلال در خواندن و املانویسی  برای این افراد مشکل است و گفتار درمانی به رفع آن کمک می کند.

اختلالات رشدی

در اختلالات رشدی که یکی از شایع ترین آن ها اوتیسم است، فرد هم در برقراری ارتباط کلامی و  هم غیر کلامی  مشکل دارد .

گفتار درمانی در بزرگ سالان

به تدریج که سن بیشترمی شود، ممکن است اختلالات دیگری هم مشاهده شود از جمله

اختلالات  صوتی و تغییر صدای افراد  در سن بلوغ . آقایانی  که صدای نازکی دارند و پسرانی که درسن رشد تن صدایشان تغییر نمی کند، با کمک گفتاردرمانگر ،این مشکل قابل بررسی و درمان است.هر نوع اختلال درکیفیت صوت  از جمله گرفتگی صدا ، کاهش کیفیت صدا ناشی از بد عملکردی تارهای صوتی  یا پولیپ، زگیل و… درکنار همکاری با متخصص گوش، حلق و بینی قابل درمان است .اختلالات  تشدید درصدا که می تواند به علت شکاف کام ، لب   یا بد عملکردی اسفنگتر کامی حلقی به وجود آید  هم در کنار جراحی با گفتار درمانی قابل درمان و بهبود  است.اختلال عملکردی  تارهای صوتی یا فشار زیاد به حنجره  در خوانندگان و کسانی که به دلیل شغل خود ، از حنجره زیاد یا نادرست  استفاده می کنند، خانم هایی که صدای مردانه دارند وکسانی که خش صدا ، گرفتگی صدا و… دارند. همگی با همکاری تیمی گفتاردرمانگر و متخصص گوش،  حلق و بینی کامل تر و سریع تر بهبود می یابد و در بسیاری از مواقع  اختلال بدون نیاز به جراحی برطرف می شود.

 اختلال بلع وجویدن و قورت دادن، اختلالات ناشی از سکته مغزی ، تروما،   بیماری های مغزواعصاب و… دارند. با گفتاردرمانی قابل رفع است. اختلالات گفتاری به  نام آفازی در سنین بالا  به دلیل سکته مغزی، خون ریزی یا آمبولی و ترومای مغزی می تواند ایجاد شود  که به گفتار آسیب می زند. پارکینسون،  ام اس و دیگر اختلالات نورولوژیک نیز از جمله اختلالات عصبی در بزرگ سالی است که باعث بروز مشکلات گفتاری می شود.