نتایج مطالعات جدید نشان می‌دهد داستان تشخیص و درمان افسردگی بین مبتلایان به دیابت می‌تواند داستان مرگ و زندگی آن‌ها باشد
مطالعات نشان می‌دهد بیماری‌های مزمن می‌تواند به بروز مشکلات روان‌شناختی در بیماران دامن بزند و سلامت روان آن‌ها را به خطر بیندازد. شیوع ۲ تا ۳ برابری افسردگی بین مبتلایان به دیابت گزارش شده است .فراموش نکنید که در ایران حداقل چهار و نیم میلیون نفر مبتلا به دیابت هستند که البته با توجه به تغییرات در سبک زندگی، متاسفانه این آمار رو به افزایش است. بررسی‌های جدید نشان می‌دهد چالش‌های پیش روی این بیماران تنها محدود به عوارض جسمانی این بیماری نیست و بحث سلامت روان آن‌ها نیز امری است که باید بیشتر از قبل جدی گرفته شود.
عوامل تشدیدکننده افسردگی
در بیماران دیابتی
مطالعات نشان می‌دهد مبتلایان به دیابت دو تا سه برابر افراد سالم احتمال دارد دچار افسردگی شده و علایم آن را تجربه کنند. البته برخی عوامل و شرایط می‌تواند احتمال ابتلا به افسردگی را در این بیماران افزایش دهد.
برخی از عواملی که تا به امروز تاثیر آن‌ها مشخص شده است، عبارتند از:
طول دوره بیماری
بررسی محققان دانشگاه پرث دراسترالیا نشان می‌دهد با افزایش دوره بیماری، احتمال بروز علایم افسردگی یا دریافت تشخیص این بیماری، افزایش می‌یابد.
در واقع در سال‌های ابتدایی تشخیص بیماری، تفاوت زیادی بین ابتلا به افسردگی بین بیماران و افراد سالم دیده نمی‌شود اما با افزایش سال‌های ابتلا به بیش از ۲۰ سال، احتمال ابتلا به افسردگی در این افراد به بیش از دو برابر بیشتر از افراد سالم می‌رسد.
نوع دیابت
برخلاف تصور برخی از افراد در بسیاری از مطالعاتی که تا به امروز انجام شده است، از جمله مطالعه محققان دانشگاه کالیفرنیا، افراد مبتلا به دیابت نوع یک از نظر میزان ابتلا به افسردگی تفاوت چندانی با افراد سالم نداشته و نرخ ابتلا به افسردگی در این گروه از بیماران، پایین‌تر از مبتلایان به دیابت نوع دو است.
در واقع این مبتلایان به دیابت نوع دو هستند که در معرض خطر بیشتری در این زمینه هستند.
ناتوانی در مدیریت قند خون
میزان موفقیت درکنترل قند خون و افسردگی از دیگر موضوعاتی است که در مطالعات بررسی می شود.
نکته جالب این‌که در برخی مطالعات مردانی که قند خون آن‌ها با نوسان‌های بیشتری روبه رو بود، بیشتر از زنانی که موقعیت مشابهی داشتند، علایم افسردگی را نشان می‌دادند. اما به صورت کلی هر چه نوسان‌های قند خون بیشتر بوده و با دارو و رژیم غذایی تحت کنترل قرار نگیرد، احتمال بروز افسردگی نیز افزایش می‌یابد.
جنسیت
هرچند مطالعات نشان می‌دهد که میزان ابتلا به افسردگی در هر دو جنس میان افراد مبتلا به دیابت به نسبت بالاست اما برخی پژوهش‌ها از تفاوت‌هایی جزئی در این بین خبر می‌دهند. به عنوان مثال در پژوهشی که در میلتون-کینز انگلستان انجام شده نشان می‌دهد زنان مبتلا به دیابت نوع ۲، بیشتر علایم متوسط تا شدید اختلالات اضطرابی را گزارش می‌دهند اما در مقابل مردان مبتلا به دیابت بیشتر از علایم متوسط تا شدید افسردگی در رنج هستند.
چرا درمان افسردگی مهم است؟
هفته گذشته مطالعه‌ای منتشر شد که نتایج آن نه فقط برای بیماران مبتلا به دیابت که برای پزشکان فعال در این زمینه نیز بسیار قابل تامل است. این مطالعه که آغاز آن به سال ۲۰۰۰ باز می‌گردد، به رابطه بین افسردگی و میزان مرگ و میر در بیماران دیابتی پرداخته است.
در ابتدای اجرای این پژوهش، محققان بر اساس بانک اطلاعاتی بیمه سلامت ملی تایوان، بیش از ۵۳ هزار نفر را که مبتلا به دیابت بوده و در کنار آن تشخیص افسردگی نیز دریافت کرده بودند، شناسایی کرده و در ادامه وضعیت این بیماران را تا سال ۲۰۱۳ مورد بررسی قرار دادند. نتایج این مطالعه طولانی مدت نشان داد میزان مرگ و میر در افرادی که در این دوره داروهای ضدافسردگی مصرف کرده بودند، ۳۵ درصد کمتر از میزان مرگ بین افرادی است که مصرف دارو نداشته‌اند. این‌که چه مکانیسمی باعث این تفاوت فاحش است، هنوز مشخص نیست اما برخی معتقدند با کاهش علایم افسردگی، احتمال پایبندی افراد به اصولی که برای کنترل بیماری دیابت خود باید رعایت کنند، افزایش یافته و همین می‌تواند عوارض مرگبار دیابت را کاهش دهد. بر این اساس نیز به پزشکانی که با بیماران دیابتی سر و کار دارند، توصیه می‌شود بحث سلامت روان این گروه از بیماران را به صورت مستمر در نظر داشته باشند، چرا که به نظر می‌رسد این موضوع نقشی اساسی در موفقیت درمان بر عهده دارد.
عوامل تشدیدکننده افسردگی
در بیماران دیابتی
مطالعات نشان می‌دهد مبتلایان به دیابت دو تا سه برابر افراد سالم احتمال دارد دچار افسردگی شده و علایم آن را تجربه کنند. البته برخی عوامل و شرایط می‌تواند احتمال ابتلا به افسردگی را در این بیماران افزایش دهد.
برخی از عواملی که تا به امروز تاثیر آن‌ها مشخص شده است، عبارتند از:
طول دوره بیماری
بررسی محققان دانشگاه پرث دراسترالیا نشان می‌دهد با افزایش دوره بیماری، احتمال بروز علایم افسردگی یا دریافت تشخیص این بیماری، افزایش می‌یابد.
در واقع در سال‌های ابتدایی تشخیص بیماری، تفاوت زیادی بین ابتلا به افسردگی بین بیماران و افراد سالم دیده نمی‌شود اما با افزایش سال‌های ابتلا به بیش از ۲۰ سال، احتمال ابتلا به افسردگی در این افراد به بیش از دو برابر بیشتر از افراد سالم می‌رسد.
نوع دیابت
برخلاف تصور برخی از افراد در بسیاری از مطالعاتی که تا به امروز انجام شده است، از جمله مطالعه محققان دانشگاه کالیفرنیا، افراد مبتلا به دیابت نوع یک از نظر میزان ابتلا به افسردگی تفاوت چندانی با افراد سالم نداشته و نرخ ابتلا به افسردگی در این گروه از بیماران، پایین‌تر از مبتلایان به دیابت نوع دو است.
در واقع این مبتلایان به دیابت نوع دو هستند که در معرض خطر بیشتری در این زمینه هستند.
ناتوانی در مدیریت قند خون
میزان موفقیت درکنترل قند خون و افسردگی از دیگر موضوعاتی است که در مطالعات بررسی می شود.
نکته جالب این‌که در برخی مطالعات مردانی که قند خون آن‌ها با نوسان‌های بیشتری روبه رو بود، بیشتر از زنانی که موقعیت مشابهی داشتند، علایم افسردگی را نشان می‌دادند. اما به صورت کلی هر چه نوسان‌های قند خون بیشتر بوده و با دارو و رژیم غذایی تحت کنترل قرار نگیرد، احتمال بروز افسردگی نیز افزایش می‌یابد.
جنسیت
هرچند مطالعات نشان می‌دهد که میزان ابتلا به افسردگی در هر دو جنس میان افراد مبتلا به دیابت به نسبت بالاست اما برخی پژوهش‌ها از تفاوت‌هایی جزئی در این بین خبر می‌دهند. به عنوان مثال در پژوهشی که در میلتون-کینز انگلستان انجام شده نشان می‌دهد زنان مبتلا به دیابت نوع ۲، بیشتر علایم متوسط تا شدید اختلالات اضطرابی را گزارش می‌دهند اما در مقابل مردان مبتلا به دیابت بیشتر از علایم متوسط تا شدید افسردگی در رنج هستند.
چرا درمان افسردگی مهم است؟
هفته گذشته مطالعه‌ای منتشر شد که نتایج آن نه فقط برای بیماران مبتلا به دیابت که برای پزشکان فعال در این زمینه نیز بسیار قابل تامل است. این مطالعه که آغاز آن به سال ۲۰۰۰ باز می‌گردد، به رابطه بین افسردگی و میزان مرگ و میر در بیماران دیابتی پرداخته است.
در ابتدای اجرای این پژوهش، محققان بر اساس بانک اطلاعاتی بیمه سلامت ملی تایوان، بیش از ۵۳ هزار نفر را که مبتلا به دیابت بوده و در کنار آن تشخیص افسردگی نیز دریافت کرده بودند، شناسایی کرده و در ادامه وضعیت این بیماران را تا سال ۲۰۱۳ مورد بررسی قرار دادند. نتایج این مطالعه طولانی مدت نشان داد میزان مرگ و میر در افرادی که در این دوره داروهای ضدافسردگی مصرف کرده بودند، ۳۵ درصد کمتر از میزان مرگ بین افرادی است که مصرف دارو نداشته‌اند. این‌که چه مکانیسمی باعث این تفاوت فاحش است، هنوز مشخص نیست اما برخی معتقدند با کاهش علایم افسردگی، احتمال پایبندی افراد به اصولی که برای کنترل بیماری دیابت خود باید رعایت کنند، افزایش یافته و همین می‌تواند عوارض مرگبار دیابت را کاهش دهد. بر این اساس نیز به پزشکانی که با بیماران دیابتی سر و کار دارند، توصیه می‌شود بحث سلامت روان این گروه از بیماران را به صورت مستمر در نظر داشته باشند، چرا که به نظر می‌رسد این موضوع نقشی اساسی در موفقیت درمان بر عهده دارد.
