: سوء‌استفاده عاطفی در میان زوجین یکی از رایج‌ترین راه‌ها و الگو‌های رفتاری برای دستیابی به قدرت و یا حفظ آن است. این روش غالباً با کنترل همسر، مجازات منظم او، تخریب اعتماد به نفس شریک زندگی، افزایش اعتماد به نفس کاذب در خود فرد و… صورت می‌پذیرد.
فرد سوء‌استفاده‌گر در این زمان تلاش خود را می‌کند که با اعمال قدرت بر شریک زندگی خود جایگاه قدرتمند خود را حفظ کرده و همسر خود را تحت کنترل درآورد. این معضل یکی از رایج‌ترین و در عین حال مخرب‌ترین آسیب‌ها در زندگی زناشویی است که باعث می‌شود یکی از طرفین احساس بی‌ارزشی کرده و خود را سزاوار این برخورد و وضعیت بداند.
این مشکل غالباً در رابطه با زنان رخ می‌دهد، یعنی شوهر سعی می‌کند که با اعمال قدرت و سوء‌استفاده عاطفی، کنترل همسر خود را به دست بگیرد و به دنبال آن اعتماد به نفس زن را از او سلب کند. با این حال نمونه‌های برعکس این نوع روابط نیز به‌وفور دیده می‌شوند. در این مطلب همراه ما باشید تا در این رابطه بیشتر صحبت کنیم.
انواع سوء‌استفاده عاطفی در بین زوجین
یکی از انواع سوء‌استفاده عاطفی که اغلب از شناسایی و بررسی دور می‌ماند پرخاشگری غیرمستقیم است. در این الگوی رفتاری، توهین‌ها به صورت خیلی ظریفی صورت می‌گیرد که شاید در نظر اول، خیلی عجیب به نظر نرسد. رفتار‌های بی ادبانه، سرسختی و سرزنش زن برای انجام کار‌های مختلف و… معمولاً از این دست رفتار‌ها به شمار می‌آیند.
از آنجایی که این رفتار پرخاشگرانه به صورت منفعل و ظریف رخ می‌دهد، خانم‌ها غالباً خودشان را مقصر شمرده و دلیل آن را فراموشی عادی، حواس پرتی، استرس شغلی و یا بی‌نظمی زودگذر می‌دانند. با این وجود باید اعتراف کرد که این روش می‌تواند عواقب روانی بسیار جدی در پی داشته باشد.
یکی دیگر از روش‌های سوء‌استفاده عاطفی بی‌توجهی به همسر و تحقیر اوست. این یعنی مرد، همسر خود را بی‌اهمیت جلوه می‌دهد و برای دستاورد‌ها و موفقیت‌های او ارزشی قائل نیست. این نوع مردان معمولاً شعور، زیبایی، جوانی، اندام خوب، شایستگی و… را در زن زیر سوال می‌برند و نسبت به آن‌ها بسیار بی‌اهمیت می‌شوند. وقتی در این شرایط معمولاً با چنین جملاتی روبه‌رو می‌شویم:
• آره قطعاً کارت درست است، اما نمی‌دانم چرا این‌قدر بابت آن وقت می‌گذاری!
• درست است که تو موفقی، ولی من باید پول‌ها را اداره کنم.
• تو هیچ‌وقت متوجه منظور من نمی‌شوی.
• یا عجله کن یا من تو را در پارکینگ نگه می‌دارم و می‌روم.
• به خودت نگاه کردی که چقدر چاق شدی؟
سوء‌استفاده عاطفی مبتنی بر اعتراض نیز شکل دیگری از این الگوی رفتاری است. این روش با تحقیر بسیار زیاد زن صورت می‌گیرد، چیزی که در گفتار عامیانه به آن خیط کردن می‌گوییم! این شیوه بسیار قدیمی است، تا جایی که در جنگ جهانی اول، زنانی که مو‌های خود را می‌تراشیدند تا در کنار مردان به جنگ بپردازند توسط بسیاری از سربازان مورد آزار قرار می‌گرفتند و مدام تحقیر و یا خیط می‌شدند!
مردان سوء‌استفاده‌گر غالباً می‌ترسند که همسرشان آن‌ها را ترک کرده و یا از رفتارشان در مراجع قانونی شکایت کند. آن‌ها برای برطرف کردن این ترس معمولاً قدرت خود را آن‌قدر بالا می‌برند تا مطمئن شوند که چنین افکاری حتی از ذهن زن گذر هم نمی‌کند!شکل دیگری از سوء‌استفاده عاطفی مبتنی بر نفرت است.
رفتار‌هایی که در این شیوه رخ می‌دهند غالباً طغیان، عصبانیت، تهدید، دستور دادن، نام بردن فرد با الفاظ تحقیرآمیز، طعنه و… هستند. وقتی سوء‌استفاده عاطفی به شکل کلامی رخ می‌دهد مبتنی بر نفرت می‌شود و این‌گونه به نظر می‌رسد که:
• اگر می‌خواهی طلاق بگیری باید بدانی که بچه‌ها مال من هستند!
• تا زمانی که ظرف‌ها را نشسته‌ای نمی‌توانی پایت را از خانه بیرون بگذاری!
• همیشه همین حرف‌های تکراری مسخره را می‌زنی!
• فقط ساکت شو، می‌توانی؟
مقابله با سوء‌استفاده عاطفی
اولین قدم برای مقابله با سوء‌استفاده عاطفی در یک رابطه آن است که بتوانید تشخیص دهید که اصلاً چنین چیزی در حال رخ دادن هست یا نه؟ فرد باید با خود صادق باشد و تمام جوانب زندگی خود را مورد بررسی قرار دهد تا مطمئن شود که زندگی زناشویی او چیزی به جز سوء‌استفاده عاطفی نیست. حالا وقت آن می‌رسد که آستین‌ها را بالا بزند و خود را از این شرایط رهایی بخشد.
سلامت جسمی و روانی فرد شرط اول است و در اولویت قرار دارد. از اینکه ممکن است همسری که شما را آزار می‌دهد خوشحال شود ناراحت نباشید، شما باید در وهله اول مراقب نیاز‌های خودتان باشید.
کاری را شروع کنید که به شما انرژی و حس مثبتی می‌دهد و به شما یادآوری می‌کند که چه کسی هستید. به اندازه استراحت کنید، غذای سالم بخورید و از بدن و روح خودتان مراقبت کنید. این کار‌ها قدم‌های اولیه برای مقابله با شرایط موجود به صورت روزانه هستند.
سعی کنید با همسر خود مرز‌های مشخصی ایجاد کنید. ممکن است که همسر شما فریاد بکشد، شما را با اسم‌های نامناسب صدا بزند، به شما بی‌ادبی کند و یا هر چیز دیگر.
در چنین شرایطی بهتر است که شجاعت خود را به دست آورید و به او بگویید که اگر شما هم تصمیم بگیرید که با او مقابله کنید چه خواهد شد. مثلاً بگویید که اگر بخواهد به شما توهین کند، اتاق را ترک کرده و مکالمه را به پایان می‌رسانید. وقتی از رفتاری خوشتان نمی‌آید باید با مرز‌ها روبه‌رو شوید و آن‌ها را کنترل کنید.
بهتر است از متهم کردن خودتان دست بردارید. معمولاً در مقطع‌هایی که روابط زناشویی آزاردهنده می‌شود یکی از طرفین دائماً خود را سرزنش کرده و متهم این ماجرا می‌داند. اگر مورد سوء‌استفاده عاطفی واقع می‌شوید باید بدانید که مشکل فقط از شما نیست، چراکه این الگوی رفتاری یک انتخاب است که همسر شما از آن برخوردار شده است.
اگر همسر شما بددهن است بهتر است که با او درگیر نشوید. ممکن است که طرف مقابل شما برای استدلال تراشی، دائماً دست به ناسزا و توهین بزند، به همین دلیل بهتر است که به خاطر عزت نفس خودتان از رخ دادن چنین مسئله‌ای جلوگیری کنید. توصیه ما این است که یک شبکه پشتیبانی داشته باشید.
اگر در مورد ظلمی که در حق شما می‌شود سکوت کنید وضعیت را بدتر خواهید کرد، پس به سراغ یک مشاور و یا فرد قابل‌اعتماد بروید و مسائل خود را با او در میان بگذارید. افرادی که شما را دوست دارند از شما حمایت می‌کنند و در بهبود شرایطتان تاثیر بسیاری خواهند داشت.
شما باید برای بازگرداندن اعتمان به نفس و عزت نفس ازدست‌رفته‌تان تلاش کنید. باید خودتان را دوباره پیدا کنید و تمام تلاشتان را به کار بگیرید تا قدرت و مقاومت خود را حفظ نمایید.
