خانم‌ها با احتمال تعدادی از عوارض و بیماری‌های لگنی روبرو هستند که فقط خاص خانم‌هاست. برخی از این عوارض اگر درمان نشوند مشکلی ایجاد نخواهند کرد، اما برخی دیگر در صورت نادیده گرفته شدن می‌توانند کُشنده باشند. در این مطلب به علائم و نشانه‌های بیماری‌های لگن در زنان می‌پردازیم تا آگاهی‌تان در این زمینه بیشتر شود.

سندرم آشرمن

سندرم آشرمن، ایجاد چسبندگی در داخل رحم یا بافت اسکار است که اغلب باعث می‌شود دیواره‌ی جلویی و پشتی رحم به هم بچسبند. این اسکار‌ها معمولا نتیجه‌ی ضربه یا آسیب به رحم در اثر بارداری اخیر یا عمل جراحی برای تومور‌ها یا فیبروم‌های رحم و همچنین سزارین می‌باشند.

علائم سندرم آشرمن شامل خونریزی‌های بسیار کم در پریود یا توقف پریود می‌شود، اما برخی از خانم‌ها طی زمانی که قاعدگی باید به طور طبیعی روی بدهد، همچنان درد را تجربه می‌کنند. متاسفانه سقط جنین و ناباروری در اثر سندرم آٔشرمن شایع است. متداول‌ترین درمان، هیستروسکوپی است که گاهی با لاپاروسکوپی همراه می‌باشد. اگر چسبندگی شدید باشد، معمولا دوباره ایجاد می‌شود و نیاز به عمل جراحی دیگر یا درمان دارد.

تومور‌های فیبروئیدی خوش‌خیم رحم

تومور‌های خوش خیم فیبروئید رحم یا فیبروم رحم تقریبا هرگز سرطانی نمی‌شوند و اغلب بدون درد هستند. فیبروم‌ها اغلب به صورت تعدادی تومور کوچک خود را نشان می‌دهند، اما می‌توانند به صورت یک تومور بزرگ نیز دیده شوند. این اتفاق سبب می‌شود زنی که یک تومور فیبروئیدی بزرگ دارد، باردار به نظر برسد.

راهکار‌های درمانی فیبروم رحم شامل موارد زیر می‌شود:

• درمانی نیاز ندارد، چون این تومور‌ها معمولا خود به خود با شروع یائسگی از بین می‌روند.
• میومکتومی: عمل جراحی برداشتن فیبروم‌ها.
• ابلاسیون اندومتر: عمل جراحی تخریب اندومتر.
• هیستروکتومی: عمل جراحی برداشتن رحم و احتمالا سایر اندام‌های سیستم باروری

دیسمنوره یا قاعدگی دردناک

دیسمنوره، عبارت علمی و پزشکی است که برای گرفتگی‌های شدید قاعدگی استفاده می‌شود. درد‌های دیسمنوره مانع انجام فعالیت‌های روزمره می‌شوند. علائم دیسمنوره شامل درد در پایین شکم، پایین کمر و داخل ران‌ها، حالت تهوع و استفراغ و سر درد و سرگیجه می‌شود.

دارو‌های ضد التهابی غیراستروئیدی اغلب به کاهش درد کمک کرده و اگر با شروع اولین علائم درد مصرف شوند بهترین تاثیر را دارند. سایر درمان‌هایی که می‌توانند به تسکین دیسمنوره کمک کنند شامل درمان‌های هورمونی مانند قرص‌های ضد بارداری و حلقه‌های واژینال می‌شوند.

اندومتریوز

اندومتریوز زمانی روی می‌دهد که بافت اندومتر که به طور نرمال داخل رحم رشد می‌کند، در سایر قسمت‌های بدن رشد کند. هر چند ناحیه لگن که شامل لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها می‌شود معمولا محل وقوع اندومتریوز هستند، اما این بافت می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن نیز منتشر شود، از جمله ریه‌ها.

هر زمان که قاعدگی رخ می‌دهد، هورمون‌ها سبب تغییراتی در اندومتریوز می‌شوند. تخریب این بافت‌ها به طور مکرر منجر به چسبندگی‌های لگنی یا بافت اسکار می‌شود که می‌تواند سبب درد شدید شده و اندام‌ها را به هم بچسباند. علامت اصلی اندومتریوز، دردی است که می‌تواند حین رابطه جنسی، اجابت مزاج، ادرار کردن و قاعدگی روی بدهد. درمان اندومتریوز بسته به شدت بیماری و اینکه آیا می‌خواهید باردار شوید یا نه، شامل دارو درمانی و عمل جراحی می‌شود.

میتل اشمرز

میتل اشمرز واژه‌ای آلمانی و به معنی «درد میان دوره» است. بیشتر اوقات، درد تخمک گذاری شش تا هشت ساعت طول می‌کشد، اما ممکن است ۲۴ تا ۴۸ ساعت ادامه پیدا کند. خوشبختانه درمان‌های خانگی می‌توانند این درد را تسکین بدهند.

سرطان تخمدان

سرطان تخمدان اغلب «قاتل خاموش» نام دارد، زیرا تا زمانی که به مراحل پیشرفته نرسد علامتی ندارد. شروع تومور‌های سرطانی تخمدان از سه نوع سلول است:

• تومور‌های اپیتلیال که شایع‌ترین نوع سرطان تخمدان بوده (۸۵ تا ۹۰ درصد) و در سلول‌های سطح بیرونی تخمدان شکل می‌گیرد. بیشتر توده‌های موجود در تخمدان اپیتلیال، خوش خیم (غیرسرطانی) هستند. تومور‌های سرطانی قشر بیرونی تخمدان، کارسینوم (carcinoma) نام دارد، این سلول‌ها تومور‌های بدخیم هستند که از تخمدان‌ها شروع به تکثیر می‌کنند.
• تومور‌های سلول‌های ژرم که از سلول‌های مولد تخمک شکل گرفته و آغاز می‌شود. بیشتر توده‌های سلول‌های ژرم خوش خیم هستند، البته درمیان آن‌ها سلول‌های سرطانی نیز وجود دارند.
• تومور‌های استروما که تومور‌های نادری هستند و از سلول‌های بافت همبند که تخمدان‌ها را کنار یکدیگر نگه می‌دارند و سلول‌هایی تولیدکننده‌ی هورمون‌های زنانه یعنی استروژن و پروژسترون شروع می‌ شوند.
• علائم هشداردهنده‌ی سرطان تخمدان می‌تواند شامل مواردی باشد که نمی‌توان دلیلی برای‌شان پیدا کرد مثلا: کمر درد، افزایش سایز شکم، مشکل در غذا خوردن، کاهش وزن، بی‌اختیاری ادرار و تکرر ادرار.

کیست تخمدان‌

کیست‌های تخمدان، کیسه‌هایی هستند که با مواد مایع، جامد یا نیمه جامد پُر شده‌اند و روی تخمدان‌ها تشکیل شده و در اغلب موارد، خود به خود از بین می‌روند. علائم کیست تخمدان شامل درد گنگ یا تیز در شکم طی فعالیت‌های خاص می‌باشد.

کیست‌های کوچک ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند، اما کیست‌های بزرگ‌تر ممکن است درد ایجاد کنند. برخی از کیست‌های تخمدان می‌توانند پاره شده و خونریزی کرده و نیاز به اقدام فوری پزشکی داشته باشند.

بیماری التهابی لگن

بیماری التهابی لگن (PID) عفونت اندام‌های باروری زنانه است که اگر درمان نشود می‌تواند مشکل ناباروری ایجاد کند. علائم بیماری التهابی لگن شامل موارد زیر می‌شود:

• ترشحات غیرعادی واژینال
• درد در پایین شکم و یا در سمت راست و بالای شکم
• تب و لرز، تهوع و استفراغ
• رابطه جنسی دردناک یا ادرار کردن دردناک

بیماری التهابی لگن با آنتی بیوتیک درمان می‌شود. اما به این دلیل که پزشک‌تان نمی‌داند نوع باکتری‌هایی که سبب عفونت شده‌اند چیست، ممکن است دو نوع آنتی بیوتیک برای بیمار تجویز کند تا انواعی از باکتری‌ها درمان شوند.

بعد از چند روز شروع مصرف آنتی بیوتیک، ممکن است علائم‌تان بهتر یا برطرف شوند. اما شما باید داروهای‌تان را تمام کنید، حتی اگر احساس می‌کنید بهتر شده‌اید. توقف مصرف دارو ممکن است باعث شود عفونت برگردد.

بیماری التهابی لگن ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد. البته به ندرت نیاز به عمل جراحی وجود دارد و تنها زمانی عمل جراحی لازم می‌شود که یک آبسه در لگن پاره شده یا پزشک تردید داشته باشد که یک آبسه ممکن است پاره شود. ضمنا اگر عفونت با دارو درمان نشود، احتمالا به عمل جراحی نیاز است.

سندرم تخمدان پلی کیستیک

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) اغلب منجر به ناباروری می‌شود و علت آن چند فاکتور می‌تواند باشد که دست به دست هم می‌دهند، از جمله مقاومت به انسولین، افزایش اندروژن و قاعدگی نانظم یا فقدان قاعدگی. علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک شامل موارد زیر می‌شود:

• چاقی
• هیرسوتیسم (افزایش رشد موی صورت، سینه، شکم و بالای ران‌ها)
• قاعدگی‌های سنگین، نامنظم و یا فقدان قاعدگی
• پینه‌های پوستی تیره و کلفت و مخملی
• کیست‌های ریز و متعدد روی تخمدان‌ها

گزینه‌های درمانی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک تا حدود زیادی بستگی به این دارد که قصد بارداری داشته باشید یا نه.

سرطان رحم یا اندومتر

سرطان رحم یا اندومتر، شایع‌ترین نوع سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان (ژنیکولوژیک) می‌باشد که دو تا سه درصد زنان را مبتلا می‌کند. سرطان رحم یا اندومتر به ندرت در زنان زیر چهل سال دیده می‌شود و معمولا در زنان بالای ۶۰ سال رخ می‌دهد. ریسک فاکتور‌های سرطان رحم یا اندومتر شامل موارد زیر می‌شود:

• چاقی
• شروع قاعدگی قبل از ۱۲ سالگی
• سابقه‌ی خانوادگی
• استفاده‌ی طولانی مدت از استروژن بدون پروژسترون یا قرص‌های ضد بارداری با دوز‌های بالا

علائم سرطان رحم یا اندومتر می‌توانند پیوسته باشند یا فقط گاهی ظاهر شوند:

• خونریزی یا لکه بینی غیرطبیعی
• ترشحات واژینال و خونریزی‌هایی که قبلا سابقه نداشته
• لکه بینی بعد از یائسگی

اگر بعد از یائسگی، دچار هر گونه خونریزی واژینال شدید باید جهت تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.