مایع سفید کننده خانگی محصولی خورنده است، اما اگر به روشی درست از آن استفاده شود معمولا خطرناک نیست. مایع سفید کننده یا وایتکس یکی از محصولات شوینده و پاک کننده خانگی رایج است که افراد بسیاری با هدف پاکسازی و ضدعفونی کردن از آن استفاده می‌کنند. این محصول می‌تواند بیشتر انواع ویروس ها، باکتری ها، قارچ ها، کپک‌ها و جلبک‌ها را از بین ببرد. همچنین، مایع سفید کننده رنگ برخی مواد را سفید یا روشن می‌کند.
در صورت تماس با مایع سفید کننده چه کاری انجام دهیم
مایع سفید کننده خانگی معمولا حاوی ۳ تا ۸ درصد سدیم هیپوکلریت است. این ماده معمولا برای خود پوست سمی نیست، اما می‌تواند موجب تحریک آن، چشم‌ها و دیگر بخش‌های بدن شود. در صورت ترکیب با مواد شیمیایی خانگی دیگر مانند جرم گیر‌های توالت یا در صورت استنشاق، مایع سفید کننده می‌تواند ضرر بیشتری را موجب شود.
آثار مایع سفید کننده بر پوست و دیگر بخش‌های بدن
مایع سفید کننده خانگی محصولی خورنده است، اما اگر به روشی درست از آن استفاده شود معمولا خطرناک نیست.
آثار قرار گرفتن در معرض مایع سفید کننده با توجه به بخشی از بدن که تحت تاثیر قرار گرفته است، غلظت مایع سفید کننده، مدت زمان تماس، و مقدار آن متفاوت خواهد بود.
قرار گرفتن در معرض مایع سفید کننده می‌تواند بخش‌های مختلف بدن را به روش‌های زیر تحت تاثیر قرار دهد:
چشم ها: تماس با مایع سفید کننده می‌تواند موجب قرمزی و احساس خارش و تحریک در چشم‌ها شود. چشم تحت تاثیر قرار گرفته ممکن است دچار پارگی شده و فرد ممکن است تاری دید را تجربه کند.
دهان و گلو: دهان و گلو ممکن است دچار تحریک شوند، اما مایع سفید کننده معمولا در مقادیر کم موجب آسیب جدی نمی‌شود.
پوست: پوست ممکن است تحریک شده و قرمز به نظر برسد.
معده و دستگاه گوارش: آسیب دیدن معده یا دستگاه گوارش غیر معمول است، زیرا آن‌ها نسبت به این مواد بسیار مقاوم هستند.
ریه ها: استنشاق بخارات ناشی از مایع سفید کننده می‌تواند ریه‌ها را تحریک کند. به عنوان مثال، فرد ممکن است برونکواسپاسم را تجربه کند. برونکواسپاسم موجب احساس سفتی و تنگی در سینه می‌شود و تنفس را دشوار می‌سازد.
در صورت ترکیب با مواد شیمیایی خانگی دیگر، قرار گرفتن در معرض مایع سفید کننده می‌تواند خطرناک یا حتی مرگبار باشد. برخی نمونه‌های مایع سفید کننده به واسطه غلظت بیشتر خود می‌توانند حتی خطرناک‌تر باشند.
به عنوان مثال، زمانی که با آمونیاک ترکیب می‌شود، مایع سفید کننده یک گاز سمی به نام کلرامین تولید می‌کند. افراد می‌توانند این گاز را استنشاق کرده یا از طریق پوست آن را جذب کنند. سطوح بالای تماس با گاز کلرامین می‌تواند مرگبار باشد.
قرار گرفتن در معرض کلرامین می‌تواند موجب علائم بسیاری از جمله موارد زیر شود:
- سرفه
- حالت تهوع
- تنگی نفس
- آبریزش چشم
- سینه درد
- تحریک گلو، بینی و چشم
- خس خس سینه
- سینه پهلو
- جمع شدن مایع در ریه‌ها
در صورت قرار گرفتن در معرض مایع سفید کننده چه کاری انجام دهیم؟
در بیشتر موارد، مایع سفید کننده رقیق شده با آب می‌تواند از تحریک پوست پیشگیری کند. با این وجود، اگر مایع سفید کننده وارد چشم‌ها یا ریه‌ها شود، فرد باید کمک پزشکی فوری دریافت کند.
کمک‌های اولیه برای قرار گرفتن در معرض مایع سفید کننده با توجه به قسمتی از بدن که تحت تاثیر قرار گرفته است شامل موارد زیر می‌شود:
چشم ها: چشم‌ها را به خوبی با آب تصفیه شده بشویید. سپس، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
پوست: قسمت تحت تاثیر قرار گرفته پوست را با آب و صابون ملایم بشویید.
دهان و گلو: اگر فردی مقدار زیاد یا نامعلومی از مایع سفید کننده را بلعیده است باید به بیمارستان منتقل شود. همچنین، وی باید مقدار زیادی آب بنوشد. نوشیدن شیر ممکن است میزان تحریک را کاهش دهد. با این وجود، افراد هرگز نباید وادار به استفراغ شوند، زیرا این کار می‌تواند موجب آسیب بیشتر شود.
ریه ها: هر فردی که گاز‌های ناشی از مایع سفید کننده را استنشاق کرده و با دشواری در تنفس مواجه است باید به پزشک مراجعه کند، به ویژه اگر به آسم نیز مبتلا باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
هر فردی که مایع سفید کننده با چشم‌های وی در تماس بوده است باید بلافاصله چشم‌های خود را با آب تصفیه شده شسته و پس از آن در پی دریافت کمک پزشکی باشد.
افراد مبتلا به آسم که گاز‌های ناشی از مایع سفید کننده را استنشاق کرده اند باید بلافاصله در پی دریافت کمک پزشکی باشند، به ویژه اگر دشواری در تنفس را تجربه می‌کنند.
تماس مایع سفید کننده با پوست زمانی که مدت تماس کوتاه باشد معمولا خطرناک نیست. اما اگر تحریک پوست طی چند روز از بین نرفته یا تشدید شود باید به پزشک مراجعه کرد.
زمانی که مایع سفید کننده با مواد شیمیایی خانگی دیگر، به ویژه آن‌هایی که حاوی آمونیاک یا اسید هستند، ترکیب می‌شود، قرار گرفتن در معرض این ترکیب می‌تواند بسیار مضر باشد. به عنوان مثال، اگر فردی در معرض گاز کلرامین قرار گرفته است باید در پی دریافت کمک پزشکی فوری باشد.
نکته‌های برای استفاده بی خطر از مایع سفید کننده
به گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، مطالعه برچسب محصول و دنبال کردن دستورالعمل‌های ارائه شده روی هر محصول شوینده و پاک کننده خانگی برای پرهیز از مشکلات احتمالی اهمیت دارد.
از جمله مهم‌ترین نکاتی که هنگام استفاده از مایع سفید کننده باید به خاطر داشته باشید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هرگز مایع سفید کننده را با آمونیاک یا پاک کننده‌های دیگر ترکیب نکنید.
- همواره از دستکش‌های لاستیکی برای محافظت از پوست دست‌ها استفاده کنید.
- برای محافظت از چشم‌ها از عینک‌های محافظ استفاده کنید.
- گاز‌ها و بخارات ناشی از محصول را تنفس نکنید.
- در‌ها و پنجره‌ها را برای تهویه بهتر هوا باز بگذارید.
- مایع سفید کننده و مواد شیمیایی خانگی دیگر را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
جایگزین‌هایی برای مایع سفید کننده
سازمان حافظت از محیط زیست Beyond Toxics نسبت به اثر زیست محیطی استفاده از مایع سفید کننده هشدار داده است. به گفته این مرکز، فرایند تولید مایع سفید کننده یک ماده شیمیایی بسیار سمی به نام دیوکسین تولید می‌کند.
در مقادیر زیاد، دیوکسین ممکن است:
- به مشکلات تولیدمثلی و رشد منجر شود.
- به سیستم ایمنی بدن آسیب برساند.
- در فعالیت هورمون‌ها اختلال ایجاد کند.
- خطر سرطان را افزایش دهد.
ورود مایع سفید کننده به فاضلاب نیز ممکن است به ترکیب آن با آمونیاک یا محصولات اسیدی منجر شده و موجب تولید گاز خطرناک کلرامین شود.
از جمله جایگزین‌هایی که می‌توان برای مایع سفید کننده مد نظر قرار داد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هیدروژن پراکسید (آب اکسیژنه)
- آبلیمو
- واشینگ سودا یا بوراکس
- سرکه
