پس از گذشت ۱۲ روز از بازگشایی سالن‌های سینما و تئاتر، هنرمندان موسیقی هنوز به صحنه اجرا بازنگشته‌اند. کاهش درآمد خوانندگان و کنسرت‌گذارها به‌دلیل استفاده از تنها نیمی از ظرفیت سالن‌ها و تردیدشان نسبت به استقبال مردم، مهم‌ترین دلیلی است که باعث شده آن‌ها، چندان مشتاق به از سرگیری کنسرتها نباشند.
مهدی یاورمنش: با این‌که از نخستین روز تیر، سالن‌های سینما، تئاتر و موسیقی اجازه یافته‌اند فعالیت‌های خود را از سر بگیرند، اما بعد از ۱۲ روز، هنوز از برگزاری کنسرتها، خبر چندانی نیست.
تا امروز، تنها محسن شریفیان، نوازنده و سرپرست گروه لیان، آن‌هم در جزیره کیش که نیازی به مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ندارد، روی صحنه رفته است. بلیت‌فروشی اجرای چهار خواننده دیگر هم که قرار بود در تهران روی صحنه بیایند، شروع نشده، متوقف شده که دلیل آن، گران‌شدنِ بدون مجوزِ بلیت‌ها بوده است.
با این حساب، اینک، نه‌تنها برگزاری هیچ کنسرتی قطعی نشده، بلکه در چشم‌انداز یک ماه و نیم آینده هم، نام هیچ خواننده و اجرایی دیده نمی‌شود. امسال، ۳۱ مرداد، آغاز ماه محرم است و برای همین، شرکت‌های کنسرت‌گذار، تنها ۴۵ روز از فصل طلایی اجراهای صحنه‌ای را در اختیار دارند و پس از آن، برای دو ماه، همه فعالیت‌های موسیقایی تعطیل خواهد شد.
با توجه به این زمان کم و روند وقت‌گیرِ کسبِ مجوز، اگر شرکت یا خواننده‌ای قصد کنسرت گذاشتن در یک ماه و نیم آینده را داشته باشد، باید خیلی زود اقدام کند که تا امروز چنین نبوده است. در واقع، تعداد درخواست‌هایی که برای اجرای صحنه‌ای در تیر و مرداد تاکنون به دفتر موسیقی وزارت ارشاد ارسال شده، از انگشتان دو دست هم کم‌تر بوده است.
برای بررسی رکود در برگزاری کنسرتها و چرایی عقب افتادن موسیقی از سینما و تئاتر کشور، سراغ برخی از فعالان این عرصه رفته‌ایم و از آنان ماجرا را جویا شده‌ایم.
شرکت‌های موسیقی، دو دل هستند
محمد حاتم‌پور، مدیر شرکت آوای فروهر، با بیان این‌که در ۱۱ سالی که این موسسه آغاز به کار کرده، تاکنون با چنین شرایطی روبه‌رو نشده است، می‌گوید: «ما در حال بررسی شرایط هستیم و اگر تصمیم بگیریم، اقدام خواهیم کرد.»
رضا مهدوی: در شرایطی که مردم، آن شور و هیجان گذشته را ندارند و سالن‌ها هم باید نصفِ پُر شوتد، بسیاری از خوانندگان و شرکت‌ها، ترجیح می‌دهند از خیر درآمد کم بگذرند و عطای اجرای زنده را به لقایش ببخشند
او درباره دغدغه‌هایش برای برگزاری کنسرت توضیح می‌دهد: «در وهله نخست، ما نگران کرونا گرفتن مردم، خوانندگان و نوازندگان در سالن‌ها هستیم. دغدغه بعدی ما این است که آیا در این شرایط، اصولا مردم از کنسرتها استقبال خواهند کرد یا نه.»
علی نیکونیا، مدیر روابط عمومی شرکت آوای هنر هم در این‌باره می‌گوید: «خیلی از مقدمات برگزاری کنسرت، مانند هزینه سالن‌ها و قیمت بلیت‌ها هنوز به طور دقیق مشخص نیست.»
او ادامه می‌دهد: «در حال حاضر، تنها برای کنسرت اپرای حلاج با آهنگسازی و خوانندگی پرواز همای درخواست مجوز کرده‌ایم و در حال هماهنگی با دیگر گروه‌های موسیقی هستیم تا تصمیم مناسبی را بگیریم.»
کارِ سختِ راضی کردن تماشاگران برای آمدن به سالن‌ها
مشکلات پیشِ روی برگزاری کنسرتها را باید از زاویه دیدِ هنرمندان هم بررسی کرد. کیوان ساکت، آهنگساز و نوازنده تار و سه تار، از جمله موسیقی‌دان‌هایی است که در ایام قرنطینهِ فروردین، به صورت آنلاین اجرا کرد.
او مهم‌ترین مانعِ برگزاری کنسرت زنده در این شرایط را، راضی کردن تماشاگران برای آمدن به سالن می‌داند. این نوازنده توضیح می‌دهد: « اجرا در این شرایط، خیلی سخت است. تا تکلیف کرونا مشخص نشود، شاید نشود کنسرت برگزار کرد.»
ساکت با اشاره به شرط فروش نیمی از صندلی‌های سالن کنسرت می‌گوید: «با نیمه خالی بودن مثلا تالار وحدت، اجرا سخت است. برای ما، فضا و شور و حال مهم است و برای تهیه‌کننده درآمد که هر دو با سالنی که کاملا پر نشده باشد، قابل دست‌یابی نیستند.»
آغوش بازِ سالن‌دارها برای برگزاری کنسرت
در فرآیند برگزاری هر کنسرت، سالن‌های موسیقی، نقشی کلیدی و اساسی دارند. در واقع این سالن‌ها هستند که پس از توافق با شرکت‌ها و هنرمندان، درخواست دریافت مجوز را به دفتر موسیقی وزارت ارشاد ارائه می‌کنند. برای همین در بررسی چرایی فضای سرد حاکم بر کنسرت‌های موسیقی، باید پای حرف سالن‌دارها هم نشست.
مجید پیرایش، مدیر سالن همایش‌های ایرانیان، در توضیح این‌که چرا برخلاف تئاتر و سینما، کنسرتها راه نیفتاده‌اند، می‌گوید: «واقعیتش این است که هم هنرمندان و هم شرکت‌های موسیقی دو دل هستند. در حال حاضر، برگزاری کنسرت، در یک حالت برزخی است.»
او با بیان این‌که در شرایط فعلی، تنها سالن‌دارها هستند که خیلی مشتاقِ گرم شدن بازار کنسرتها هستند، ادامه می‌دهد: «با توجه به تعطیلی پنج ماهه سالن‌ها که زیان مالی زیادی برای ما داشته است، خیلی زود و مناسب خودمان را آماده میزبانی از خوانندگان و گروه‌های موسیقی کرده‌ایم که در مقابل اشتیاقی دیده نمی‌شود.»
پیرایش تاکید می‌کند: «پس از صدور مجوز بازگشایی سالن‌های سینما، تئاتر و موسیقی در اول تیر، ما اعلام کردیم نه تنها افزایش قیمتی برای میزبانی از کنسرتها نخواهیم داشت، بلکه تخفیف هم خواهیم داد؛ این در حالی است که قرار شده تنها ۵۰ درصد از ظرفیت سالن‌ها پر شود. پس اگر تا امروز حال و هوای اجرای صحنه‌ای موسیقی گرم نشده است، دلیلش را باید در میان هنرمندان و شرکت‌های موسیقی جستجو کرد.»
مجید پیرایش: با توجه به تعطیلی پنج ماهه سالن‌ها که زیان مالی زیادی برای ما داشته است، خیلی زود و مناسب خودمان را آماده میزبانی از خوانندگان و گروه‌های موسیقی کرده‌ایم که در مقابل اشتیاقی دیده نمی‌شود
مدیر سالن همایش‌های ایرانیان در ادامه توضیح می‌دهد: «برگزاری کنسرت در این شرایط، یک ریسک است. بسیاری از شرکت‌ها منتظر هستند یک موسسه، پیش قدم شود و کنسرت اول را بگذارد و بعد دیگران، شرایط را سبک و سنگین کنند و تصمیم بگیرند.»
او برای روشن شدن ماجرا، مثال می‌زند: «سال گذشته، کنسرت‌های رضا بهرام خیلی پُر فروش بود. حالا شما فکر کن این خواننده پرطرفدار، الان کنسرت بگذارد و مردم از ترس کرونا و گرانی و مسائل دیگر، آن استقبال گذشته را نداشته باشند. با این‌که چنین افتی طبیعی است، اما بسیاری از هنرمندان و شرکت‌ها، اصلا دوست ندارند این تجربه در کارنامه‌شان ثبت شود.»
بی‌میلی ستاره‌های موسیقی برای اجرای صحنه‌ای
رضا مهدوی، کارشناس و پژوهشگر موسیقی هم، دلیل سرد بودن بازار کنسرتها را، بی‌میلی تهیه‌کنندگان و خواننده‌ها می‌داند. او توضیح می‌دهد: «وقتی قرار است فقط نیمی از سالن پر شود و قیمت بلیت‌ها هم تا بعد از ماه صفر افزایش نیابد، معلوم است آن سود قبلی به برگزارکنندگان کنسرت نخواهد رسید.»
او ادامه می‌دهد: «برگزاری کنسرت تا پیش از همه‌گیری کرونا، سودی سرشار برای ستاره‌های پاپ و برخی از چهره‌های سرشناس موسیقی ایرانی داشته است. حالا در این شرایط که مردم آن شور و هیجان گذشته را ندارند و سالن‌ها هم باید نصفِ پُر شوتد، بسیاری از خوانندگان و شرکت‌ها، ترجیح می‌دهند از خیر درآمد کم بگذرند و عطای اجرای زنده را به لقایش ببخشند.»
کیوان ساکت: با نیمه خالی بودن مثلا تالار وحدت، اجرا روی صحنه سخت است. برای هنرمندان، فضا و شور و حال مهم است و برای تهیه‌کننده درآمد که هر دو با سالنی که کاملا پر نشده باشد، قابل دست‌یابی نیست
برخلاف سالن‌های سینما که پس از بازگشایی، تقریبا سطحی قابلِ قبول از استقبال تماشاگران را تجربه می‌کنند و سالن‌های تئاتر هم با همه سختی‌ها، در پی جذبِ مخاطب هستند، به نظر می‌رسد هنرمندان و شرکت‌های کنسرت‌گذار، چندان اشتیاقی برای باز کردن درهای سالن‌های موسیقی کشور ندارند.
این روزها، با افزایش بیماران مبتلا به کرونا و مرگ و میر ناشی از آن، همه چشم‌ها به ستاد ملی مقابله با کرونا دوخته شده است تا ببینند در روز شنبه ۱۴ تیر، چه تصمیمی برای ادامه کار سالن‌های هنری خواهد گرفت. اگر تصمیم این ستاد، باز ماندن سالن‌ها باشد، باید دید آیا اهالی موسیقی هم مثل تئاتری‌ها و سینمایی‌ها، سرانجام فعالیت دوباره خود را آغاز خواهند کرد یانه
