نفخ شکم به عنوان باد معده نیز شناخته شده است. در این شرایط گاز از داخل سیستم گوارشی به سمت بیرون عبور داده می‌شود. نفخ یک واژه پزشکی است که برای گاز تولید شده در دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نفخ شکم چیست؟
نفخ شکم اصطلاح پزشکی برای آزاد سازی گاز از دستگاه گوارش از طریق مقعد است. گاز به دو روش اصلی جمع می‌شود. بلعیدن هوا هنگام خوردن یا نوشیدن می‌تواند باعث جمع شدن اکسیژن و نیتروژن در دستگاه گوارش شود. دوم، هنگامی که شما غذا را هضم می‌کنید، گاز‌های هضم کننده مانند هیدروژن، متان و دی اکسید کربن جمع می‌شوند. در هر دو روش می‌تواند نفخ ایجاد شود.
علت نفخ شکم
نفخ شکم بسیار رایج است. در دستگاه گوارش همه ما گاز جمع می‌شود. بیشتر افراد حدود ۱۰ بار در روز گاز خارج می‌کنند. اگر به طور مرتب گاز خارج می‌کنید، ممکن است نفخ بیش از حد داشته باشید که دلایل زیادی دارد.
بلع هوا
بلعیدن هوا در حالت عادی در هنگام خوردن و آشامیدن در طول روز طبیعی است. به طور معمول، شما فقط مقدار کمی هوا را می‌بلعید. اگر غالباً هوای بیشتری را ببلعید، ممکن است متوجه شوید که نفخ بیش از حد را تجربه می‌کنید. همچنین ممکن است باعث آروغ زدن شود.
دلایلی که ممکن است هوا بیش از حد معمول بخورید عبارتند از:
- آدامس
- سیگار کشیدن
- نوشیدن نوشابه‌های گازدار
- سریع غذا خوردن
گزینه‌های رژیم غذایی
انتخاب رژیم غذایی شما می‌تواند منجر به نفخ بیش از حد شود. برخی از غذا‌هایی که باعث افزایش گاز می‌شوند عبارتند از:
- لوبیا
- کلم
- کلم بروکلی
- کشمش
- عدس
- آلو‌ها
- سیب
- غذا‌های پر فروکتوز یا سوربیتول، مانند آب میوه
این غذا‌ها می‌توانند مدت زیادی را برای هضم شدن طی کنند و به بوی نامطبوع مرتبط با نفخ منجر می‌شود. همچنین، بعضی از غذا‌ها نمی‌توانند کاملاً جذب بدن شوند. این بدان معنی است که آن‌ها از روده‌ها به روده بزرگ منتقل می‌شوند بدون اینکه ابتدا به طور کامل هضم شوند.
روده بزرگ حاوی مقدار زیادی باکتری است که بعداً مواد غذایی را تجزیه می‌کنند و با انجام این کار گاز‌ها را آزاد می‌کنند. ساخت این گاز باعث نفخ می‌شود.
علل و عوارض نفخ
اگر رژیم غذایی شما حاوی مقادیر زیادی کربوهیدرات یا قند نیست و هوای بیش از حد را بلع نمی‌کنید، نفخ زیاد شما ممکن است به دلیل یک وضعیت پزشکی باشد.
شرایط بالقوه نفخ شکم از شرایط موقتی تا مشکلات گوارشی متغیر است. برخی از این شرایط عبارتند از:
- یبوست
- گاستروانتریت
- عدم تحمل مواد غذایی، مانند عدم تحمل لاکتوز
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- بیماری کرون
- بیماری سلیاک
- دیابت
- اختلالات اشتها
- کولیت زخمی
- سندرم دامپینگ
- بیماری ریفلاکس معده به دستگاه گوارش (GERD)
- پانکراتیت خود ایمنی
- زخم معده
گزینه‌های درمانی و دارو‌های خانگی برای نفخ چیست؟
بسته به علت مشکل، چندین روش برای درمان نفخ وجود دارد. برای درمان نفخ در خانه، موارد زیر را امتحان کنید:
رژیم خود را بررسی کنید: اگر رژیم شما حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات است که هضم آن دشوار است، سعی کنید آن‌ها را جایگزین کنید. کربوهیدرات‌هایی که هضم آن آسان‌تر است، مانند سیب زمینی، برنج و موز، جایگزین‌های خوبی هستند.
برنامه غذایی خود را نگه دارید: این به شما کمک می‌کند تا هرگونه محرک را شناسایی کنید. بعد از مشخص شدن بعضی از غذا‌هایی که باعث نفخ بیش از حد شما می‌شود، می‌توانید یاد بگیرید که از مصرف آن‌ها اجتناب کنید یا غذای کمتری مصرف کنید.
کمتر بخورید: سعی کنید به جای سه وعده بزرگتر روزانه حدود پنج تا شش وعده غذایی کوچک میل کنید تا به روند هضم شما کمک کند.
به درستی بجوید: از انجام هر کاری که ممکن است مقدار هوای بلعیده شده به بدن را افزایش دهد، خودداری کنید.
ورزش: برخی افراد دریافتند که ورزش کمک به هضم غذا می‌کند و می‌تواند از نفخ شکم جلوگیری کند.
دارو‌های بدون نسخه را امتحان کنید: این‌ها شامل قرص‌های ذغال سنگ است که گاز را از طریق دستگاه گوارش، آنتی اسید‌ها و مکمل‌های غذایی مانند آلفا گالاکتوزیداز (Beano) جذب می‌کنند. توجه به این نکته مهم است که این دارو‌ها فقط به طور موقت تسکین می‌یابند.
چه موقع برای نفخ شکم به پزشک مراجعه کنید:
اگر نفخ ناگفته‌ای دارید، یا علائم زیر را به همراه نفخ شکم تجربه می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید:
- شکم متورم
- درد شکم
- گاز معده پایدار و شدید
- استفراغ
- اسهال
- یبوست
- کاهش وزن غیر عمدی
- سوزش سردل
- خون در مدفوع
تشخیص نفخ
پزشک در مورد علائم با شما صحبت خواهد کرد، از جمله زمان شروع این مشکل و در صورت وجود هرگونه محرک ظاهری. آن‌ها همچنین معاینه جسمی انجام می‌دهند.
آزمایش خون نیز ممکن است برای اطمینان از عدم مقابله بدن شما با عفونت، شناسایی هرگونه عدم تحمل مواد غذایی احتمالی و اطمینان از وجود بیماری پزشکی دیگری که باعث نفخ شما شود لازم باشد.
علاوه بر این، ممکن است شما برای یک بیماری خاص دارویی دریافت کنید. اگر پزشک شما توانسته است یک بیماری زمینه‌ای را تشخیص دهد، درمان آن را دریافت خواهید کرد. همچنین ممکن است شما مجبور به انجام آزمایش‌های بیشتر شوید تا بتوانید تشخیص قطعی نفخ شکم خود را بدست آورید.
جلوگیری از نفخ شکم:
بعضی از غذا‌هایی که احتمال ایجاد نفخ کمتری دارند عبارتند از:
- گوشت، مرغ و ماهی
- تخم مرغ
- سبزیجاتی مانند کاهو، گوجه فرنگی، کدو سبز و بامیه
- میوه‌هایی مانند طالبی، انگور، انواع توت‌ها، گیلاس، آووکادو و زیتون
- کربوهیدرات‌هایی مانند نان فاقد گلوتن، نان برنجی و برنج
از آنجا که همه ما به طور خاص به برخی از غذا‌ها واکنش نشان می‌دهیم، بعضی اوقات برای جلوگیری از نفخ، تغییر رژیم غذایی لازم است.
