«صَفر» که به پایان میرسد یعنی روزهای پرکار گروهی از هنرمندان نمایشی که اوج کارشان در دو ماه محرم و صفر است تمام میشود، اما امسال کار این گروه نه تنها هیچ رونقی نداشت، بلکه بیتوجهی به خانهنشینی آنها، برخی را که عمری در این راه مو سپید کردهاند آزرده کرده است.
هر سال محرم که از راه میرسد در کنار عَلم شدن خیمهها و دستههای عزاداری، به راه افتادن تعزیهخوانی هم برای خیلی از دوستداران این هنر قدیمی شور و شعف دارد، چرا که حال و هوای جمع شدن در محیطی باز برای تماشای تعزیه در محرم با هر زمان دیگر توفیر دارد.
اما سال کرونازده ۱۳۹۹ هیچ هنر و صنعتی را از آسیب خود بینصیب نگذاشت و بسیاری از تعزیهخوانهای قدیمی و باسابقه کشور برای حفظ سلامتی خود و مردم مجبور به لغو تمام اجراهایشان شدند. شیوع کرونا اگرچه به لحاظ مالی قشرهای مختلفی از مردم را در مضیقه قرار داده ولی هنرمندانی هستند که پس از سالها کار و تلاش انتظار اندکی توجه داشتند که نصیبشان نشده است.
علاءالدین قاسمی یکی از معروفترین تعزیهخوانهای ایران است که حدود ۱۵ سال قبل سرپرست گروهی بود که همراه با عباس کیارستمی تعزیهای را در ایتالیا اجرا کردند. این هنرمندِ اهل طالقان مثل خیلی دیگر از همکارانش از کودکی مشغول تعزیهخوانی شده و امسال هم با وجود همه برنامهریزیها، اجراهایش به سرانجامی نرسید و از اسفند سال قبل بیشتر در شهرستان طالقان روزگار میگذراند.
او در گفتوگویی با ایسنا، از تجربه این سالی که محرم و صفرش را بدون تعزیه گذراند میگوید: حال خوانندهای را دارم که یک عمر کارش خواندن بوده و حالا نمیتواند بخواند. خیلی اذیتکننده است که یک عمر تعزیه بخوانی و ناگهان مجبور شوی کارت را تعطیل کنی. امسال همه اجراها را تعطیل کردیم، بهخاطر مشکلاتی که هم برای تعزیهخوانها ممکن بود پیش آید و هم مردم. به هر حال سلامتی تمام کسانی که اطراف ما هستند مهم است و اگر اتفاقی بیفتد گناهش گردن ما میافتد.
لغو اجراها اگرچه برای این هنرمند سخت و به قول خودش اذیتکننده بوده، اما بیتوجهیهایی هم که در این چند ماه دیده مزید بر علت شده تا روزهای کرونایی سختتر برایش بگذرد. قاسمی اگرچه صحبت کردن در اینباره برایش سخت است، اما گلههایی دارد؛ گلههایی نه فقط برای خودش بلکه حتی برای دیگر همکارانش.
او میگوید: ۶۰ سال تعزیه خواندم، همه زندگیام را برای تعزیه گذاشتم ولی امسال که اوضاع اینطور شد هیچکس از هیچ ارگانی نمیپرسد “شما که کارتان اجرای تعزیه بود، اصلا پولی دارید؟ زندگی را چطور میگذرانید؟”
او اضافه میکند: قبل از انقلاب نمیگذاشتند تعزیه امام حسین(ع) را اجرا کنیم و چند شب ما را نگه میداشتند. الان هم که به اینجا رسیدیم وضعمان این است. هیچ پشتوانهای نداریم. تازه اینها را “من” میگویم. بسیاری دیگر از همکارانم وضع بدتری دارند. من به خیلی از کشورهای اروپایی گروه تعزیه بردم، اما نه ارشاد و نه جاهای دیگر هیچ کاری برایم نکردند، مگر خودم که هرسال برنامههایی را پیگیری میکردم و گروه را برای تعزیه میبردم. الان هم که یک وام پنج میلیونی خواستیم بگیریم آنقدر سختی داشت که … بگذریم.
این شهادتخوان معروف تعزیه که دوست ندارد گلههایش باعث ناراحتی ما شود، در پایان فقط میگوید: من از ششسالگی تعزیهخوانی کردم؛ از طالقان تا نیویورک ولی الان…