نمایش «توبه» به نویسندگی و کارگردانی فاطمه زمانی قرار بود در تماشاخانه استاد مشایخی روی صحنه برود که پس از گذشت شش شب از اجرا، به علت دستور ستاد مبارزه با کرونا در پی تعطیلی اماکن فرهنگی و هنری این نمایش هم لغو شد. به همین منظور با فاطمه زمانی گفت وگو کردیم که در ادامه می خوانید.
موضوع نمایش «توبه» چیست؟
این نمایش اقتباسی از زندگی واقعی فردی به نام علی گندابی، لات شهر همدان است. این فرد در شب اول محرم،  در حالت مستی در کوچه‌ها جلوی راه یک مداح را می‌گیرد و بعد از چند صحبت با او متوجه می‌شود که شب اول محرم است و حالش دگرگون می‌شود، زیرا از خودش انتظار نداشته که محرم را فراموش کرده باشد و مست باشد. سپس او از مداح می‌خواهد که روضه بخواند، آن شب را تا صبح بر سجاد‌ه ها مناجات می‌کند، عازم کربلا می‌شود و طی داستانی عجیب در نجف فوت میکند و در کنار حرم امیرالمومنین(ع) دفن می شود. البته نمایش به صورت داستانی جذاب درآمده که  هجده بازیگر آن را به تصویر می کشند.

این نمایش پیشنهاد خودتان بود و یا از سوی کسی پیشنهاد شده است؟
من مدیر گروه هنری سافاتا هستم که در تهران  فعالیت می کند و هدف این گروه، اجرا در تمام سال است. طبعا من برای ماه محرم این نمایش را پیشنهاد دادم و خودم آن را اجرا کردم. در شرایط پس از کرونا و بازگشایی اولیه تئاتر، گروه سافاتا با نمایش «سوء تفاهم»، فعالیتش را در سال ۹۹ شروع کرد و متاسفانه پس از گذشت شش شب، نمایش مناسبتی  ایام محرم و صفر در شب ششم لغو شد.

شما چه طور با اجرای صحنه‌ای موضوع را بیان می‌کنید؟

این نمایش در شش پرده  روی صحنه میرود. پرده  اول شامل گفت وگو و کشمکش‌های بین علی گندابی و خانواده است، صحنه دوم شامل کوچه و صحبت‌هایی در مورد انجام یک کار که در قهوه خانه شکل میگیرد. صحنه سوم، دزدی و خفت گیری علی گندابی و نوچه هایش در کوچه را شامل می‌شود، صحنه چهارم، مستی علی گندابی و گفت وگو با مداح در کوچه در نیمه شب است، صحنه پنجم حیاط خانه و گفت وگو با مادر در نیمه شب و خواب یا رویای علی گندابی و گفت وگو با حر بن یزید ریاحی را در بر می‌گیرد و صحنه پایانی هم مسجدی در نجف و انتهای داستان است.

فرم اجرا و صحنه شما چه گونه است؟
اجرا کاملا رئال و مینی مال است. به علت تعویض صحنه‌ها از آکسسوار‌های زیادی استفاده نشده، فضای سالن استاد مشایخی را طوری  استفاده کردم که در تعویض صحنه به مشکل بر نخورم، اما قطعا به علت نبود شرایط مالی آن گونه که دلم میخواست نشد.

انتخاب بازیگرانتان به چه صورت بوده است؟
برای نقش علی گندابی تست‌های زیادی گرفتم، در نهایت محمد رضا اکبری به من معرفی شد که از هر لحاظ عالی بود و بابت نقش اصلی خیالم راحت شد. بقیه نقش‌ها اکثرا از هنر جویانم بودند و در این میان از بازیگران کار‌های قبل و یا همکاران دیگر استفاده کردم. بازیگران برای هر نقش با توجه به شناسنامه هایی که در ذهنم بود و تطابق با اشخاص انتخاب شدند.

به نظر شما آیا این نمایش تاثیر گذاری لازم را روی مخاطب دارد؟
این نمایش ۱۸ بازیگر و ۱۵ نفر عوامل داشت، اعضای گروه از تمرین‌ها و اجرا‌ها لذت میبردند و حتی کسانی که اعتقاد چندانی به این سبک داستان‌ها نداشتند تحت تاثیر بودند، در شش شبی که این کار در سالن مشایخی اجرا شد، نمایش با استقبال خوبی رو به رو شد و نظراتی که بعد از اجرا از تماشاچیان دریافت میکردیم کاملا نشان از تاثیر گذاری و رضایت آنها داشتند.

این نمایش چندمین تجربه شما محسوب می شود؟
در طول فعالیت هنری من بیشترین فعالیتم بازیگری بود و ایفای نقش این کار جزو سی و پنجمین تجربه هنریم محسوب میشود، اما در جایگاه کارگردانی این نمایش تجربه ششم در اجرا‌های بلند است.

آیا درآمد اصلی شما یا اعضای گروهتان از تئاتر است؟
با توجه به هزینه‌هایی که بابت اجرا‌ها مثل سالن، لباس، تبلیغات، اکساسور، لوازم صحنه و اینکه امسال ظرفیت سالن ها را نصف کردند، عملا هیچ پولی برای کسب درآمد باقی نمیماند و ما  فقط  باید تلاش کنیم که بدهی بابت اجرا‌ها نداشته باشیم.

درآمد من به شخصه از تئاتر است، اما برای راحت کردن شرایط مجبور به انجام کاری شدم.

چه قدر در دوران کرونا متحمل ضرر شدید و درخواستتان از نهاد‌های مربوطه چیست؟
با شروع اولیه  کرونا اجرای نمایش «بازی مرگ» متوقف شد و بعد از آن هم «توبه» متوقف شد. در شرایط کرونا چهار اجرا در جایگاه کارگردان و تهیه کننده روی صحنه بردم که فکر میکنم حدود ۲۰ ملیون تومان ضرر مالی داشتم. به غیر از اینکه نتوانستم دستمزد هیچ کدام از بازیگر‌ها را بدهم و فقط پول سالن را دادیم.

من به شخصه در تمام طول فعالیت هنری ام یک در خواست داشتم. ای کاش نیاز جامعه به هنر از بعد روانشناسی و اهمیت آن برای خانواده درک می‌شد، در آن صورت هنر به درستی مورد حمایت قرار می گرفت. نهاد‌های مربوطه حاضر نیستند از نیرو‌هایی که چه بسا بدون چشم داشت مالی حاضر به همکاری در این حیطه هستند استفاده کنند و بعضا افرادی در جایگا‌های مختلف در حال فعالیت هستند که شاید خودشان اطلاع چندانی از تئاتر ندارند.

آیا تئاتر آنلاین راهگشا خواهد بود؟
خیر؛، حس بازیگر را در حین اجرا و وقتی تماشاچی روبه رویش نشسته و زنده و ملموس است، نمیتوان با این جور کار‌ها مقایسه کرد، در این شرایط که کافه‌ها و رستوران‌ها و مکان‌های دیگر راحت فعالیت می کنند،  سالن‌ها بسته شده اند که کمی غیر قابل قبول است. قرار بر این بود افراد با فاصله یک متر و ماسک زده یک ساعت در یک سالن با رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی نمایشی را ببینند، تئاتر آنلاین فقط می‌تواند مرهم کوچکی بر دل پردرد اهالی این هنر نه درمان اصلی، بنابراین باید فکر چاره بود.

دغدغه، مشکلاتتان و همچنین راهکار این مشکلات چیست؟
هزینه‌های لازم برای اجرای یک نمایش بسیار بالاست.  یک گروه پول پلاتو و … برای تمرین می‌دهد و در کنار آن، زمان و وقت خودش را به امید اجرای خوب صرف میکند ولی در ادامه فعالیتش با این مشکلات بزرگ مواجه میشود. خودتان دیگر میدانید حال گروه چگونه باید باشد.

راستش راهکار زیاد است، اما همت و جسارت میطلبد. دوستان برای حل مشکل، صورت مساله را پاک کرده اند. تئاتر تعطیل شده در صورتی که می توانستند سه سالن برای اجرا در نظر بگیرند و از سالن‌های بزرگ برای رعایت فاصله گذاری استفاده کنند. در نهایت هر هفته به یک گروه با رعایت شیوه نامه‌ها سالن داده میشد. گروه‌ها بر حسب مجوز‌های صادر شده به جای ۱۸ شب، ۵ شب اجرا در سالن‌ها رایگان میرفتند.  ایده و نظر زیاد اما گوش شنوا کم است.