شیار ناخن می‌تواند چیز‌هایی در مورد وضعیت سلامتی شما بگوید. بیماری‌های زیادی از استرس تا بیماری کلیه و تیروئید می‌توانند موجب تغییراتی در ناخن شوند. یک تغییر شایع ایجاد شیار‌های افقی یا عمودی روی ناخن است. در اغلب موارد، شیار‌های روی ناخن بی ضرر هستند. در ادامه به بحث شیار ناخن‌ها و درمان آنها می‌پردازیم.
شیار ناخن عمودی
شیار‌های عمودی، شیار‌هایی هستند که از نوک ناخن شروع می‌شوند و تا کوتیکول امتداد دارند. گاهی اوقات به آنها خطوط طولی یا باند‌های روی ناخن هم گفته می‌شود. شیار‌های باریک عمودی در ناخن اغلب در افراد مسن‌تر به‌وجود می‌آیند که احتمالا به دلیل کند شدن جایگزینی سلول است. در واقع پوست تنها جایی نیست که علائم پیری را نشان می‌دهد، بلکه ناخن‌ها و بستر آنها نیز ممکن است با افزایش سن شروع به تغییر کنند. این ناخن‌ها ممکن است به این صورت هم باشند:
- ضخیم‌تر یا نازکتر باشند
- شکل صافشان را از دست بدهند
- شروع به شکافتن می‌کنند
- چاک بر می‌دارند
- به راحتی شکسته می‌شوند
این ناخن‌ها به هنگام رشد کردن ممکن است شیار‌های عمودی هم تشکیل دهند. مراجعه به متخصص پوست هم می‌تواند در مواردی که علائم موجب درد یا ناخن‌های ناخوشایند می‌شوند، کمک کننده باشد.
سایر عوامل شیار ناخن عمودی
بیماری‌های دیگری نیز ممکن است موجب شیار‌های عمودی ناخن همراه با سایر علائم شود. بعضی از انواع کم خونی ممکن است بر شیار‌های عمودی در ناخن‌ها اثر بگذارند که اغلب همراه با تغییر رنگ در ناخن‌ها یا تغییرات در بافت آن است. کم خونی می‌تواند موجب شیار‌های عمودی در ناخن شده و همچنین معمولا باعث ایجاد ظاهری تو رفته می‌شود.
یک خونریزی پخش شده، یک لخته خون کوچک است که می‌تواند تغییر رنگ عمودی در زیر ناخن ایجاد کند. اگر فردی نمی‌داند چه چیزی موجب خونریزی در زیر ناخن وی شده است باید به پزشک پوست مراجعه کند. سایر اختلالات که می‌تواند موجب شیار‌های عمودی روی ناخن شوند، عبارتند از:
- تراکینوشی
- بیماری عروق محیطی
- آرتریت روماتوئید
شیار‌هایی که همراه با علائم دیگری همچون ناخن‌های شکننده ظاهر می‌شوند و در اثر پیری ایجاد نمی‌شوند، ممکن است نشانه سایر اختلالات پزشکی باشد و باید توسط پزشک تشخیص داده شود.
شیار افقی ناخن
شیار‌های افقی عمیق ناخن یا خطوط بیو، اغلب علائم یک بیماری جدی هستند. آنها ممکن است واقعا رشد ناخن را متوقف کند تا زمانی که بیماری زمینه‌ای درمان شود. بیماری کلیه حاد نیز ممکن است در صورت ظاهر شدن خطوط بیو، ظاهر شوند. در مجموع، وقتی خطوط بیو روی همه ۲۰ ناخن بدن ظاهر می‌شود می‌تواند علامت بیماری‌های زیر باشد:
- اوریون
- بیماری تیروئید
- دیابت
- سیفلیس
شیمی درمانی نیز ممکن است موجب خطوط بیو شود. ضربه به ناخن می‌تواند موجب تشکیل لکه‌های قرمز یا قهوه‌ای زیر ناخن‌ها شود. اگر متوجه تغییرات رنگ به صورت قهوه‌ای تیره، سیاه یا قرمز رنگ زیر ناخن‌ها شدید و به ناخنتان ضربه وارد نشده، این حالت می‌تواند علامت بیماری جدی‌تری باشد.
سایر علائم
اگزما
بسیاری از افراد مبتلا به پسوریازیس دچار مشکلاتی در ناخن و بستر آن می‌شوند. اگزما نیز ممکن است موجب شیار و تغییر رنگ در ناخن همراه با علائم دیگر روی پوست شود.
اختلالات گوارشی
اختلالات گوارشی که بر جذب مواد مغذی موثر هستند، در ناخن‌ها نیز تاثیراتی می‌گذارند. بیماری کرون، بیماری سلیاک و کولیت زخمی شونده روده همگی نمونه‌های اختلالاتی هستند که می‌توانند جذب مواد مغذی از غذا را برای بدن مشکل سازند. اگر بدن بلوک‌های ساختاری برای ایجاد سلول‌های جدید نداشته باشد، ممکن است پوست و ناخن‌ها آسیب ببینند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
در اکثر موارد، شیار ناخن بی ضرر است و دلیلی برای نگرانی ندارد، اما شاخصه‌های خاصی وجود دارد که باید به آنها توجه کرد بخصوص وقتی که همراه با خطوط افقی عمیق بدون ارتباط با ضربه باشند. اگر این وضعیت ناگهانی باشد یا موجب شکننده شدن ناخن در اثر شیار شود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص علل شیار ناخن
اگر در یک حادثه به ناخن صدمه بخورد، احتمالا چند هفته‌ای منتظر می‌مانید تا ناخن بهبود پیدا کند و بعد به پزشک مراجعه می‌کنید. البته در صورتی که صدمه در اثر موارد زیر منجر به صدمه به ناخن شود، باید به پزشک مراجعه کنید:
- یک برش تمیز یا ناصاف در طول ناخن
- خرد شدن ناخن
- ناخن شکافته و پاره شده
- خونریزی زیر ناخن
درمان شیار ناخن
شیار ناخن معمولا علائم مشکلات دیگر سلامتی هستند. به عنوان مثال، اگر خطوط بیو به دلیل دیابت ایجاد شده باشد، کنترل موفق قند خون ممکن است این شیار‌های افقی ناخن را کاهش دهد. درمان مشکلات پوستی همچون اگزما عمدتا شامل مرطوب کننده برای دست‌ها یا پماد‌های موضعی برای کاهش علائم اگزما هستند. اگر پایین بودن مقدار مواد معدنی یا ویتامین‌ها علت آن باشد، به شما توصیه می‌شود تا در تغذیه خود تغییر ایجاد کنید یا مکمل مصرف کنید تا میزان این مواد بالا برود.
رفع شیار ناخن در خانه
با توجه به عوامل بوجود آورنده شایع شیار عمودی و افقی روی ناخن مثل کم آبی بدن و ضربه به آنها می‌توان با انجام یک سری تمهیدات ساده، شیار ناخن را کاهش داد و یا از بروز آنها پیشگیری کرد.
مرطوب کردن مرتب ناخن‌ها
ناخن‌ها را با یک کرم دست یا روغن مرطوب نگه دارید تا بتوانید ظاهر شیاری ناخن را به حداقل برسانید و از کراتین ناخن حفاظت کنید. از یک مرطوب کننده حاوی سرامید‌ها یا اسید‌های آلفا هیدروکسی استفاده کنید که رطوبت را به دام بیندازید و ناخن‌ها را تغذیه کنید.
ناخن‌ها را کوتاه کنید
ناخنهایتان را کوتاه نگه دارید تا از ضربه به آنها در طول کار‌های روزمره جلوگیری کنید، فقط توجه کنید که گوشه آنها را نچینید. چیدن لبه ناخن‌ها موجب ایجاد شیار روی آنها می‌شود.
ناخن‌ها را نکنید یا گاز نگیرید
پوست از جمله ناخن، به تحریکات بیرونی با ضخیم شدن پاسخ می‌دهد. با نکندن ناخن یا پوست اطراف آنها، احتمال ایجاد ناهنجاری روی ناخن را کاهش می‌دهید.
ناخن‌ها را به آرامی سوهان بزنید
اگر چه این کار، مشکل زمینه‌ای ایجاد کننده شیار ناخن را برطرف نمی‌کند، اما سوهان کشیدن نرم می‌تواند ظاهر آنها را بهتر کند. خیلی ملایم از سوهان ناخن استفاده کنید، چون این وسایل صفحه ناخن را نازک می‌کنند که می‌تواند آنها را نرمتر، انعطاف پذیرتر و مستعد ضربه و شکسته شدن کند. نهایتا ماهی یکبار آنها را یک سوهان نرم بکشید.
به کوتیکول ناخن صدمه نزنید
با جمع نکردن یا عقب نزدن کوتیکول می‌توانید از شیار ناخن ایجاد شده در اثر صدمه جلوگیری کنید. کوتیکول تنها سد انگشتان است که از کثیفی و عفونت بافت انگشتان جلوگیری می‌کند.
کمتر به دست‌ها آب بزنید
این روز‌ها بخاطر کووید-۱۹ تاکید زیادی بر شستن دست شده است، اما سعی کنید در این کار زیاده روی نکنید. شستن زیاد دست‌ها چربی طبیعی پوست را حل کرده و منجر به خشکی و حتی اگزمای دست می‌شود که می‌توند موجب تغییراتی در ناخن شود.
داشتن یک تغذیه سالم برای کاهش شیار ناخن
شیاری شدن ناخن می‌تواند گاهی اوقات نشانه یک بیماری یا کمبود ویتامین باشد. داشتن یک تغذیه متعدل و نوشیدن مقدار کافی آب می‌تواند شما را مطمئن کند که به میزان توصیه شده ویتامین برای جلوگیری از شیار ناخن دست پیدا کنید. ۲۰ تا ۳۰ درصد کالری را از چربی‌های سالم (روغن زیتون، آجیل و تخمه‌ها)، ۲۰ درصد از پروتئین (گوشت بدون چربیف ماهی، حبوبات) و ۴۵ تا ۵۰ درصد را از کربوهیدرات‌ها (میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل) دریافت کنید؛ و هنگامی که رژیم خود را تقویت می‌کنید غذا‌هایی را که برای رشد و سلامت ناخن مناسب هستید، بیشتر استفاده کنید. محصولات لبنی (شیر، پنیر کم چرب، ماست چکیده کم چرب)، بیوتین (سبزیجات، تخم مرغ و آجیلها) و روی (گوشت بدون چربی، ماهی، اسفناج و قارچ).
استفاده از سفت کننده ناخن
اگر دچار مشکلاتی همانند شکستن یا لایه لایه شدن ناخن همراه با شیار ناخن هستید، متخصص پوست می‌تواند یک سفت کننده موضعی ناخن را تجویز کند تا به تقویت ناخن کمک کند.
چرا نباید از سفت کننده‌های بدون نسخه استفاده کرد؟
سفت کننده‌های ناخن معمولی در بازار حاوی فرمالدئید هستند که می‌تواند در کوتاه مدت بطور موقت ناخن را محکم کنند، اما زیاد مصرف کردن آنها در واقع موجب می‌شود ناخن‌ها بیشتر شکننده و ضعیف شوند. از طرف دیگر سفت کننده‌های ناخن نسخه‌ای حاوی مواد شیمیایی هستند که استحکام ناخن را افزایش نمی‌دهد، اما رطوبت را در آن به دام انداخته و از شکننده شدن ناخن جلوگیری می‌کند.
بگذارید ناخنهایتان نفس بکشند
با مانیکور کردن، ناخن‌ها به مدت طولانی در معرض آب قرار می‌گیرند. وقتی این کار مرتب تکرار شود، منجر به کم آبی ناخن در کل و پوست اطراف آن می‌شود و در نتیجه ضعف یا افزایش شکنندگی ناخن می‌شود. اگر ناخن‌ها خشک یا شکننده شدند و متوجه افزایش شیار شدید، توصیه می‌شود که سه تا چهار هفته یک بار مانیکور انجام دهید تا اجازه دهید ناخن رشد کرده و دوباره استحکام خود را بازیابد.
کلام آخر
اکثر اوقات شیار ناخن یکی از علائم طبیعی بالا رفتن سن است. البته لازم است که به شیار‌های روی ناخن و تغییر رنگ آنها توجه کنید. گاهی اوقات ممکن است نشانه بیماری‌های جدی باشد.
