محسن اسلام‌زاده کارگردان سینمای مستند در گفتگو یی ضمن تسلیت شهادت دانشمند هسته‌ای شهید محسن فخری‌زاده گفت: ترور شهید محسن فخری‌زاده یک حادثه بسیار دردناک بود و ما با شنیدن این خبر شوکه شدیم، متاسفانه ما نتوانستیم فیلم‌های بین‌المللی و تأثیرگذاری از شهدای ترور با نگاه بین‌المللی بسازیم، شاید یک نگاه یادواره‌ای نسبت به این شهدا داشته باشیم اما فیلمی‌هایی که بتواند در مجامع بین‌المللی پخش شود و از مظلومیت ما دفاع کند، یا نداریم و یا تولید این فیلم‌ها انگشت شمار بوده‌است.

وی بیان کرد: روز گذشته در برنامه هفت یکی از دوستان سینمایی حرف خوبی زد، ما ۱۷ هزار شهید ترور داریم که شامل رییس جمهور، نخست وزیر و بسیاری از مفاخرمان را طی ۴۰ سال گذشته است، چرا فیلمی درباره این شخصیت‌ها ساخته نشده است، فیلم‌هایی که به زبان انگلیسی باشد و نشان دهد که چه اتفاقی در ایران رخ داده است.

چرا درباره ترورهای ۶۰ فیلمی نساخته‌ایم؟

وی با اشاره به اینکه در یکی از این پرونده‌های ترور سال ۶۰ آمده‌اند فرد را جلوی خانواده‌اش و سر سفره غذا به شهادت رسانده‌اند، توضیح داد: چرا فیلمی درباره این شخصیت‌ها ساخته نمی‌شود تا مظلومیت کشور ما در عرصه بین‌المللی فریاد زده شود. نمی‌دانم نقص از سازنده‌ها است و یا از سفارش‌دهنده‌ها و نیروهای دولتی و مسئولان امر است.

کارگردان مستند «تنها میان طالبان» ادامه داد: واقعاً باید به دلیل چنین شرایطی تاسف خورد، به عنوان مثال ترور حاج قاسم سلیمانی، اقدام غیرقانونی و ناجوانمردانه بود، متاسفانه پس از نزدیک به یک سال حتی یک فیلم برای عرصه بین‌المللی از این شهید بزرگوار ساخته نشده و کسی از مستندسازان و نهادهای مختلف برای ساخت چنین فیلم‌هایی در جامعه بین‌المللی قدم پیش نگذاشته است.

چگونه می‌توانیم مظلومیت شهید و خودمان را فریاد بزنیم؟ من به شما می‌گویم هیچ راهی وجود ندارد، مساله این است که اگر یک هنرمند درباره این ترور ناجوانمردانه فیلم بسازد آیا سال آینده به جشنواره راه پیدا می‌کند؟ یا می‌گویند درباره این مساله فیلم نسازید تا تنش بین‌المللی ایجاد نشود، به همین دلیل می‌گویم اگر فیلمی هم ساخته شود ترمزهایی برای این دسته از آثار وجود داردوی تاکید کرد: همین اتفاق در عراق و سوریه هم رخ داده است، ببینید در این سال‌های جنگ سوریه و بعد از آن عراق چند مستند بین‌المللی که بخواهد وقاحت دشمنان را نشان دهد، ساخته شده است، ما برای مخاطب جهان عرب چنین فیلم‌هایی ساخته‌ایم یا خیر؟.

اسلام‌زاده در پاسخ به اینکه آیا به عنوان یک مستندساز تصمیم به ساخت مستندی با موضوع شهدای ترور داشته است، یا خیر؟ گفت: تولید این گونه از آثار نیاز به یک برنامه‌ریزی دقیق دارد، باید انگیزه‌ای برای ساخت این مستندها وجود داشته باشد تا بتوان آن را تولید کرد. زمانی که بحث سیاست گذاری هست باید سیاستی دنبال شود تا بتوان فیلم‌هایی با مضامین مناسب تولیدی شود، به عنوان مثال به‌صورت خودجوش من مستندساز را می‌فرستند عراق، تا به دنبال اهل سنت‌های ضد داعش بگردم و همه‌اش به دنبال تیر و جنگ نباشم، اما کسی باید باشد که به من نوعی ماموریت بدهد تا فیلم مناسب برای مجامع بین‌المللی تولید شود.

وی تاکید کرد: البته این را باید بگویم که از همین الان آثار بسیاری برای شهید فخری‌زاده در بخش‌های مختلف ساخته می‌شود، اما چند اثر با نگاه بین‌المللی تولید می‌شود؟، باید مسئول مورد نظر برنامه‌ریزی کند و بخواهد که فیلمی این چنین ساخته شود، شاید چند نفر نگاه بین‌المللی داشته باشند و فیلم بسازند اما همین افراد مگر چند موضوع را می‌توانند کار کنند، اما زمانی که یک مسئول ساخت فیلم‌هایی برای جامعه بین‌المللی را اولویت خود قرار دهد، شرایط برای تولید چنین فیلم‌هایی فراهم می‌شود.

کارگردان مستند «زندگی میان پرچم‌های جنگی» در جواب اینکه چه سیاست‌هایی باید در این زمینه از سوی نهادهای مربوطه دنبال شود، توضیح داد: سیاستی که پیروی می‌شود باید نگاهی بین‌المللی و نگاهی برای جهان عرب باشد، به عنوان مثال واقعاً برای جهان عرب فیلم برای سوریه و عراق نداشته‌ایم، شاید فیلم انگلیسی زبان در این زمینه تولید می‌شود اما برای جهان عرب فیلمی ساخته نشده است. تصور کنید تعدادی مستندساز درباره شهدای ترور فیلم بسازند، چند فیلم سینمایی با این موضوع ساخته می‌شود؟ ترور شهید فخری زاده بسیار ناگوار بود، مدل ترور به گونه‌ای بود که انگار گروه‌های گنگستری این کار را انجام داده‌اند، این ترور به گونه‌ای انجام شده است که هیچکس در سطح بین‌المللی نمی‌تواند آن را توجیه کند و این ترور کار صهیونیسم‌ها است، حتی مقامات امنیتی سابق آمریکا نیز این اقدام را محکوم کرده‌اند.

وی تاکید کرد: چگونه می‌توانیم مظلومیت شهید و خودمان را فریاد بزنیم؟ من به شما می‌گویم هیچ راهی وجود ندارد، مساله این است که اگر یک هنرمند درباره این ترور ناجوانمردانه فیلم بسازد آیا سال آینده به جشنواره راه پیدا می‌کند؟ یا می‌گویند درباره این مساله فیلم نسازید تا تنش بین‌المللی ایجاد نشود، به همین دلیل می‌گویم اگر فیلمی هم ساخته شود ترمزهایی برای این دسته از آثار وجود دارد.

بدون پشتوانه نمی‌توان درباره شهیدان سلیمانی و فخری‌زاده مستند ساخت

اسلام‌زاده بیان کرد: باید یک نهاد قدرتمند بخواهد فیلمی درباره این موضوع‌ها ساخته شود، در چنین شرایطی است که امکانات لازم برای ساخت چنین مستندهایی فراهم می‌شود، در واقع بدون پشتوانه نمی‌توان مستندهایی درباره شهادت حاج قاسم سلیمانی و یا شهید فخری زاده ساخت.

وی ادامه داد: مستندهایی از این دست جزو مستندهای امنیتی به شمار می‌رود و باید شرایط لازم برای تولید آن فراهم شود، به عنوان مثال اگر من بخواهم درباره ترور شهید فخری زاده فیلم بسازم برای مصاحبه با همسر شهید باید از ۱۰ جا مجوز بگیرم و این کار بسیار سخت است. به همین دلیل ساخت چنین مستندهایی نیازمند حمایت از سوی نهادهای خاص دارد.

کارگردان مستند «اسرار زندان ابوسلیم» تاکید کرد: هرچند ممکن است مستند با نگاه بین‌المللی ساخته شده توسط مجامع بین‌المللی سانسور شود، اما برای کشورهایی که طرفدار ما هستند می‌توانیم نشان دهیم که بعد از سال‌ها که از انقلاب اسلامی می‌گذرد، باز هم به داخل شهرهای ما نفوذ پیدا کرده و افراد سرشناس ما را ترور می‌کنند.

اسلام‌زاده در پایان گفت: معتقدم یک بلوغی در نهادهای متولی به‌وجود آمده است و این مسائل تبدیل به دغدغه شده است که نتیجه آن می‌تواند ساخت این نوع از مستندها باشد. معتقدم جامعه هدف این مستندها باید مخاطب خارج از کشور باشد، یک اتفاق از این دست می‌تواند زیر نظر ۲ قشر صورت گیرد، ۲ قشری که می‌توانند در این زمینه ورود پیدا کنند، یکی نهادهای امینتی و حکومتی است و یکی هم نهادهای فرهنگی است که با برنامه‌ریزی درست می‌توانند مستندهای قابل توجهی را تولید کنند، مستندهایی که با توجه به اینکه ایران معمولاً سر تیتر خبرهای بین‌المللی است، در سطح بین‌المللی دیده می‌شوند.