انتقاد‌های تند پروانه معصومی به اوضاع بازیگری

پروانه معصومی جزو بازیگران گزیده‌کار سینما و تلویزیون است و با وجود سال‌ها حضور در عرصه بازیگری،کارنامه چندان بلندبالایی ندارد، اما معمولا انتخاب‌های خوبی داشته و با نقش‌های مختلف دریاد مخاطبان مانده است.

سریال «امام علی (ع)»، «مسافر ری» و «یوسف پیامبر(ع)» نیز آثار تاریخی محبوب و ماندگار در کارنامه این بازیگر هستند. این بازیگر پیش کسوت از بی‌توجهی به پیش کسوتان و امکاناتی که در اختیار آن‌ها گذاشته نمی‌شود گله‌مند است. درباره این گلایه‌ها، آثاری که در آن‌ها بازی کرده و آخرین فعالیت‌های او، گفت‌وگویی با این بازیگر داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

بله، اگر دقت کنید، من خیلی کار نکردم. ۵۱ سال است که دارم کار می‌کنم و در این ۵۱ سال، کمتر از ۲۰ سریال و ۱۵ فیلم بازی کردم. در زمان شیوع کرونا پیشنهادهای کار زیاد بوده، فکر می‌کنم دلیلش این است که پیش کسوتان و افرادی که سنی از آن‌ها گذشته، زودتر به کرونا مبتلا می‌شوند و می‌میرند. احتمالا فقط به همین دلیل بوده که ظرف ۱۰ ماه گذشته، بیشتر از ۸ یا ۹ سریال، فیلم سینمایی و تله‌فیلم به من پیشنهاد شد.

نه اصلا، هر از گاهی ممکن بود یک نقش کوچک و گذری وجود داشته باشد که بیایند سراغ مان، اما الان نقش‌های اساسی پیشنهاد می‌شود! نقش اصلی یا هرچه که می‌خواهد باشد، من جانم را پای یک اثر نمی‌گذارم. مگر چقدر به من دستمزد می‌دهند؟ مگر من از آن‌هایی هستم که میلیاردی می‌گیرند؟ علاوه بر این، در موسسه پیش کسوتان رفتار بسیار زننده‌ای با پیش کسوتان دارند، امیدوارم هیچ پیش کسوتی به این‌ها محتاج نباشد که بخواهند به او کمکی بکنند. بنده ۵۱ سال با خوش نامی کار کردم نه بدنامی. هروقت هرجا گیر می‌کردند، کسی را می‌خواستند که بتواند گلیمش را از آب بیرون بکشد، فوری می‌آمدند سراغ من، حالا چه شده که وقتی مریض می‌شوم می‌روم کارت بیمه‌ام را می‌دهم، هزارجور بهانه می‌آورند و می‌گویند پیش کسوتان تازگی ها خیلی از این کارها می‌کنند! مگر ما چه کارهایی می‌کنیم؟ بالاخره وقتی آدم پا به سن می‌گذارد، مریض می‌شود. تا سال ۹۸ پرونده مرا زیر و رو کنند ببینند من یک بار دکتر رفتم؟ چرا این قدر با پیش کسوتان بد رفتار می‌کنید؟ شما باید به کسانی که عمرشان را در این راه گذاشتند افتخار کنید. مگر چه می‌کنید؟ ماهی ۱۵۰ هزار تومان حقوق می‌دهید. وقتی این پول به حساب من واریز می‌شود، می‌بینم نوشته حقوق ۱۵۰ هزار تومان، می‌گویم بانک نمی‌گوید این بدبخت چه کاره است که ماهی ۱۵۰ هزار تومان حقوق می‌گیرد؟ ۱۵۰ هزار تومان حقوق می‌دهید، گاهی مثلا تولد باشد ۲۰۰ یا ۵۰۰ تومان به حساب می‌ریزید. از آن طرف می‌گویند یک میلیارد و خرده‌ای برای صندوق هنر داده‌اند، کو؟ این صندوق هنر کجاست؟ من الحمدلله نیاز ندارم و نمی‌خواهم، بدهید به کسی که نیاز دارد و اثاثش را در خیابان ریختند. پیش کسوت یعنی کسی که عمرش را در این هنر گذاشته.

بله، او هم مجبور است برای کسب درآمد بعضی نقش‌ها را بپذیرد، وگرنه نقشی به او می‌دهند که هرکسی در خیابان رد می‌شود، بیاید بازی کند. سال‌ها قبل، پس از انقلاب سر فیلمی بودم، برای نقش یک آبدارچی که چای بیاورد، دنبال کسی می‌گشتند. دیدم آقایی را آوردند، پرسیدم کیست؟ گفتند: در خیابان او را پیدا کردیم و آوردیم! گفتم: من بازی نمی‌کنم، شما این قدر برای کار ما ارزش قائل نیستید که می‌روید در خیابان دست کسی را می‌گیرید و می‌آورید. یعنی این قدر کار ما بی ارزش است؟ چرا هیچ توجهی به پیش کسوتان ندارید، باید آن‌ها را روی سرتان بگذارید. بروید دنبال همان چشم‌سبزها و موبورها و کسانی که هر روز یک شکلی هستند و مدام آبرو و حیثیت‌تان را می‌برند.

نقش آن مادر شهید را خیلی دوست داشتم. این سریال در ژانر کمدی مورد خاصی بود. این طور نبود که من بخندانم، یک زن جدی بود که دنبال فرزند شهیدش می‌گشت. چون خیلی به شهدا و خانواده شهدا احترام می‌گذارم، این سوژه را دوست داشتم. صحنه‌های پایانی سریال خیلی زیبا بود، اما متاسفانه همه را حذف کردند.

هرکدام از این آثار جایگاه خاص خودش را برای من دارد و نقش‌هایی را که در آن‌ها بازی کردم، دوست داشتم. مثلا در «یوسف پیامبر(ع)» از قدرتمندی و پایدار بودن «بانو تیه» خوشم می‌آمد.

راز ماندگاری این سریال بستگی‌اش به قرآن است و دوم این که مرحوم سلحشور خیلی به کار اهمیت می‌داد. من ساعت ۶ گریم می‌شدم، صدای تلاوت قرآن او را از اتاق روبه‌رو می‌شنیدم. یعنی به نوعی منزه سر کار می‌آمد که خیلی ارزشمند بود. فکر می‌کنم تمام این‌ها پشتوانه کارش شده است.

بی‌اعتقادی. نه این که بگویم خداپرست نیستند، نه، آدم باید واقعا معتقد باشد کاری که دارد انجام می‌دهد با ثمر است و اگر آن را انجام دهد، دردی از مردم دوا می‌کند. وقتی اعتقادش این است که فقط باید پول دربیاورد، کارهای دیگری انجام می‌دهد که پول خوبی دربیاورد.

بله، آقای شورجه همیشه مدت‌ها قبل از این که کسالت پیدا کنند، می‌گفتند دوره میان سالی و کهن سالی حضرت آسیه را باید تو بازی کنی، گفتم چشم. فعلا که خوشبختانه آقای حاتمی‌کیا کارگردان سریال هستند و من افتخار می‌کنم اگر با ایشان کار کنم.

نه هنوز چون فعلا دارند فیلم نامه را بازنویسی می‌کنند. آقای حاتمی‌کیا اگر لازم باشد، از من دعوت می‌کنند، اگر هم لازم نباشد که دعوت نمی‌کنند.

من کارهای‌ ایشان به خصوص فیلم آخرشان «خروج» را دوست دارم. قرار بود در این فیلم بازی کنم و همه کارها هم انجام شد، اما وقتی به شمال آمدم دیدم هوا خیلی گرم شده و باید در شرایط سختی فیلم برداری کنند، با مدیر تولید کار تماس گرفتم، عذرخواهی کردم و گفتم می‌ترسم در نیمه کار بیمار شوم، در آن صورت دیگر فیلم می‌خوابد. من خودم این جا در شمال تراکتور سوار می‎شدم و همه کارهای باغ را با تراکتور انجام می‌دادم. نمی‌توانم بگویم، اما آقای حاتمی‌کیا در قبال این که من گفتم نمی‌توانم بازی کنم کار زیبایی کردند که کمتر کارگردانی ممکن است این شعور را داشته باشد، به همین دلیل است که می‌گویم یک آدم بسیار بافرهنگ، باشعور و با منش انسانی است. اگر از من دعوت کردند می‌پذیرم، اگر دیدند مناسب نیستم که هیچ، بسیار آدم شایسته‌ای هستند و من سر تعظیم در مقابل شان فرود می‌آورم.