تاریخچه رژیم تک‌خوری یا مونو
در سال ۲۰۰۶ پِن جیلت (شعبده‌باز آمریکایی) کتابی به نام «پِرِستو! چگونه من بیش از ۴۵ کیلوگرم وزن کم کردم و سایر داستان‌های جادویی» به چاپ کرد. در آن کتاب، او می‌گوید شروع کاهش وزن را با یک دوره دوهفته‌ای رژیم تک خوری آغاز کرد. ایده‌ی این رژیم بر این اساس بود که او الگوی تغذیه معمولش را رها کند و رژیم غذایی سالم‌تری را آغاز کند.
جیلت به‌مدت ۱۴ روز چیزی غیر از سیب زمینی نخورد (تقریبا ۵ عدد در روز)؛ سپس خوردن میوه ها، سبزیجات و برخی غلات کامل را شروع کرد. زمانی که کتاب او چاپ شد، رژیم تک خوری تبدیل به تیتر خبر‌ها شد و کم‌کم افراد زیادی به دنبال‌کردن این رژیم علاقه‌مند شدند.
رژیم مونو چیست؟
وقتی روند رژیم مونو پیش گرفته می‌شود، فرد مجاز است فقط یک ماده غذایی را در برنامه غذایی خود به مدت چند روز یا چند هفته داشته باشد. انواع مختلفی از رژیم مونو وجود دارد که نمونه‌هایی از آن شامل رژیم مونو تخم مرغ، شکلات، سیب زمینی، موز و بسیاری از انواع رژیم مونوی دیگر می‌شود.
جالب است بدانید هیچ قانون دقیق و مشخصی برای این رژیم وجود ندارد و این موضوع به برداشت و نیاز خود فرد از رژیم بستگی دارد. یعنی مثلا برخی از افراد ترجیح می‌دهند بر یک ماده غذایی خاص مثل میوه، سبزیجات و یا گوشت تمرکز کنند و در هر وعده از آن مصرف کنند. از طرفی برخی افراد دیگر نیز برای یک وعده غذای خاصی را مصرف کنند و در وعده‌های دیگر غذای دیگری میل کنند.
انواع رژیم مونو
رژیم مونو تقسیم بندی‌های مختلفی دارد:
رژیم مونو حذفی: رژیم مونو حذفی به این صورت است که افراد برای مدت زمان معین یک ماده غذایی را مصرف نمی‌کنند مانند:
- رژیم حذف چربی
- رژیم حذف کربوهیدرات
رژیم مونو نوشیدنی: در این رژیم افراد در مدت زمان خاصی به عنوان هر وعده تنها یک نوشیدنی خاص را مصرف می‌کنند که این رژیم با نام دیگر رژیم اسموتی نیز شناخته می‌شود.
رژیم مونو میوه: در این نوع از رژیم، فرد تنها میوه مصرف می‌کند که خود این امر میتواند به دو صورت اتفاق بیفتد. در حالت اول فرد تنها یک نوع میوه را در تمام مدت رژیم خود مصرف می‌نماید و در حالت دوم او از انواع میوه‌ها در این بازه استفاده خواهد کرد.
رژیم مونو جایگزینی: در این نوع رژیم فرد تصمیم می‌گیرد تا به جای مصرف ترکیبات مضر، یک ترکیب سالم را مصرف نماید. برای مثال اگر کسی تمایل به رعایت رژیم مونو جایگزینی دارد میتواند از زمان رعایت رژیم به جای محصولات لبنی پرچرب، محصولات لبنی کم چرب استفاده کند یا به جای استفاده از فست فود‌ها کلا آن‌ها را حذف کند و ساندویچ‌ها و غذا‌های سالم‌تر مصرف نماید.
رژیم مونو گیاه خواری: یکی از انواع این رژیم، رژیم مونو گیاه خواری است که در آن افراد تنها از گیاهان مصرف می‌کند.
فواید رژیم مونو
رژیم مونو به عنوان یک رژیم لاغری سریع شناخته می‌شود. رژیم مونو میتواند برای افرادی که:
- نیاز به کاهش وزن سریع دارند
- دچار بیماری خاصی شده و باید مواد غذایی محدودی مصرف کنند
- محدودیت‌های غذایی دارند
- یا دچار استپ وزنی شده‌اند
گزینه مناسبی باشد. در غیر این صورت رعایت این برنامه غذایی برای افراد سالمی که دچار اضافه وزن یا چاقی هستند ابدا توصیه نمی‌شود. چرا که رعایت این رژیم میتواند مانند دیگر رژیم‌های لاغری غیر اصولی باعث ایجاد آسیب و کمبود‌های مواد معدنی و ویتامینی در بدن فرد شود. نکته مهم دیگری که در رژیم مونو وجود دارد راحتی در رعایت آن است، راحتی به معنی تنوع کم و خرید آسان‌تر برای رعایت این برنامه غذایی است.
عوارض رژیم تک خوری
همانطور که تا اینجا متوجه شدید، این رژیم فقط اجازه مصرف یک ماده غذایی را می‌دهد و یا باید مواد غذایی دیگر را محدود کرد و یک ماده غذایی خاص را بیشتر از سایر مواد غذایی مصرف کرد. به همین دلیل نواقص و معایبی برای این رژیم وجود دارد که آن‌ها به شرح زیر هستند:
۱. به دلیل محدودیت بالای این رژیم برای مصرف یک ماده غذایی خاص ممکن است بدن در مدت زمان پیروی از رژیم با افت ریز مغذی‌ها و ویتامین‌ها مواجه شود.
۲. افت مواد مغذی و ویتامینی برای بدن در طول رژیم تک خوری ممکن است مواردی از قبیل افت فشار خون، خستگی، سردرد، ضعف و سرگیجه را به همراه داشته باشد.
۳. بدن برای تامین نیاز‌های خود به مواد مغذی مانند پروتئین شروع به سوخت عضلات خواهد کرد و در پی آن توقف و کاهش سوخت و ساز بدن نیز ایجاد می‌شود.
۴. رژیم مونو عادت غذایی و روند همیشگی درستی را در اختیار قرار نمی‌دهد؛ در صورتی که رژیم خوب باید بتواند روندی اصولی برای همیشه را برای فرد ایجاد کند.
۵. این رژیم سختگیرانه نیاز به تحمل گرسنگی دارد که این موضوع میتواند فشار‌های عصبی و حتی استرس فرد را بیشتر کند.
۶. در اکثر موارد ناامیدی از رژیم غذایی و عدم رضایت از اندام، نتیجه‌ای است که در انتهای این رژیم برجای خواهد ماند.
احتمال افزایش وزن پس از کنار گذاشتن این رژیم وجود دارد؟
یکی از موارد مهمی که باید درباره کاهش وزن از طریق رژیم‌های غذایی سخت و محدودکننده مانند رژیم غذایی مونو مد نظر قرار بگیرید این است که کاهش وزن چقدر دوام می‌آورد. اگر روشی سالم برای غذا خوردن را پس از پایان رژیم غذایی مونو اتخاذ نکنید، به احتمال بسیار زیاد بار دیگر به وزن پیش از آغاز رژیم باز می‌گردید و یا حتی سنگین‌تر می‌شوید.
راهبرد بهتر این است که از خوردن غذا‌هایی که دوست دارید، اما کمکی به تحقق اهداف کاهش وزن شما نمی‌کنند، پرهیز کنید و در پی جایگزین‌هایی سالم باشید. مصرف میوه‌های تازه و خرما را می‌توانید به جای قند‌های افزوده شده مد نظر قرار دهید، یا تلاش کنید به جای نمک از سیر، پیاز و گیاهان دارویی استفاده کنید.
اگر برای کاهش استرس به خوردن روی می‌آورید، فعالیت دیگری برای این کار پیدا کنید و به عنوان مثال، انجام یوگا یا پیاده روی را در نظر بگیرید، که نه تنها از مصرف مواد غذایی غیر ضروری پیشگیری می‌کنند، بلکه می‌توانید کالری بیشتری نیز از این طریق بسوزانید.
