سلامت روان همانند سلامت جسم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و نیاز به توجه و مراقبت دارد. اما متاسفانه آمار‌های تازه از وضعیت سلامت روانی‌اجتماعی در کشور نشان می‌دهد، وضعیت سلامت روان شهروندان تهرانی وخیم‌تر از گذشته شده است.
حال مردمان این شهر مدت هاست که خوب نیست. چشم‌ها که دروغ نمی‌گویند، به صورت‌های تا نیمه پنهان شده در ماسک که نگاه می‌کنیم، پر از غم و خشم خستگی و شتاب است. کافی اشاره‌ای به یکی از این آدم‌های همیشه خسته کنی، فریادش تا آسمان بلند می‌شود. این خشم و بی‌تابی در تمام رفتارهای شهری به چشم می‌آید از دعواهای خونباری که برای پیدا کردن جای پارک خودرو می‌شود تا دست به یقه شدن برای یک زرنگی ساده درصف کوتاه عابر بانک. خانه نشینی و زندگی یک ساله با کرونا وداغ‌های پی در پی، بی‌رمق ترشان کرده است.
وضعیت روان تهرانی‌ها، فعالان حوزه اجتماعی را نگران کرده است نه تنها در تهران، بلکه در تمام شهرهای کشور وضعیت سلامت روانی – اجتماعی اصلا خوب نیست، بر اساس آماری که وزارت بهداشت، بین ۲۳ تا ۲۵ درصد مردم حداقل یک اختلال روانی داشتند.
سلامت روان همانند سلامت جسم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و نیاز به توجه و مراقبت دارد. اما متاسفانه آمار‌های تازه از وضعیت سلامت روانی‌اجتماعی در کشور نشان می‌دهد، وضعیت سلامت روان شهروندان تهرانی وخیم‌تر از گذشته شده است. این مشکل دلایل مختلفی مانند کرونا، مشکلات معیشتی و … دارد که در صورت نادیده گرفتن این مشکل، پیامدهای منفی بسیاری در انتظار شهروندان است.
سلامت روان به معنای آرامش ذهنی، احساس خودکارامدی و خود توانمندی است؛ به عبارت دیگر بر اساس این تعریف کسی که بتواند از عهده شرایط زندگی خود به خوبی بر بیاید از سلامت روان برخوردار است. در شرایطی که ویروس کرونا موجب محدودیت های تردد شده، توصیه متخصصان این است که کمتر از منزل خارج شویم و این موضوع باعث بی حوصلگی و افسردگی در افراد می شود که برای غلبه بر آن بایستی اقدامات پیشگیرانه در نظر بگیریم.
شرایط زندگی جدید در ایام شیوع این بیماری مانند کار در خانه، بیکاری، تحصیل در خانه در کودکان و عدم تماس فیزیکی با سایر اعضای خانواده و ارتباط با دوستان نیاز به زمان زیادی برای سازگاری و هماهنگ شدن دارد. توانایی سازگاری با تغییراتی که در سبک زندگی پیش آمده است و داشتن استرس‌هایی از قبیل چگونگی کنترل ترس از ابتلا به ویروس و نگرانی در مورد افراد نزدیک خانواده که آسیب پذیر هستند، برای همه ما چالش برانگیز شده است.
خشونت یکی از مولفه‌هایی است که وقتی زیاد می‌شود یعنی دو بُعد سلامت روانی اجتماعی خوب نیست که خشونت در جامعه زیاد شده است. خشونت عمدتا جزو پرونده‌های با فراوانی بسیار بالا است. البته سرقت هم در قالب خشونت اجتماعی قلمداد می‌کنیم و در واقع بالاترین فراوانی به خشونت اجتماعی بر می‌گردد.
خودکشی، افسردگی‌ها، گرایش به مواد مخدر صنعتی و شیمیایی، خشونت خانگی (همسرآزاری، کودک آزاری و سالمند آزاری)، گرایش به مصرف مشروبات الکلی از نشانه‌هایی است که نشان می‌دهد حوزه سلامت روانی و سلامت اجتماعی در کشور حال خوبی ندارد.
حال که با وجود کرونا، گرانی،بیکاری و وضعیت سخت زندگی و معیشت بهتر است برای زندگی آرام برای خود و عزیزانمان دست به کار شویم و با رعایت حداقل مسائل کوچک زندگی را به کام خود و دیگران تلخ نکنیم. زندگی جریان دارد و مشکلات هم بی‌پایان پس چرا سخت بگیریم، بیایید زندگی کنیم.
برای بهبود سلامت روان خود چه کنیم؟
همانطور که گفتیم، کرونا از دلایل اصلی مشکلات روحی و روانی مردم است. بعد از آن مشکلات اقتصادی حاصل از کرونا و تورم در جامعه، از دیگر مشکلاتی‌ست که سلامت روان افراد جامعه را به خطر انداخته است. به‌همین دلیل در ادامه راه‌هایی را برای حفظ آرامش بیشتر به شما توصیه می‌کنیم تا بعد ببینیم مسئولین چه برنامه‌ای برای سلامت روان جامعه دارند. خوشبختانه موارد زیادی وجود دارد که می‌توانیم برای مراقبت از سلامت روان در دوران شیوع کرونا برای خود و دیگران که ممکن است به حمایت و مراقبت اضافی نیاز داشته باشند انجام دهیم.
۱. یک روتین در سبک زندگی داشته باشید
تا جایی که ممکن است با تغییرات شرایط زندگی همراه باشید و خود را با برنامه‌های جدید هماهنگ سازید.
- هر روز در زمان‌های مشخص و مشابه از خواب بیدار شده و به خواب بروید.
- همواره مراقبت بهداشت شخصی خود باشید.
- وعده‌های غذایی سالم را در زمان‌های معین بخورید.
- زمان کار و زمان استراحت مشخص داشته باشید.
- برای انجام کارهایی که از آن‌ها لذت می‌برید وقت بگذارید.
۲. روزانه مدیتیشتن انجام دهید
تمدد اعصاب و تمرکز بر زمان حال می‌تواند حال روحی ما را بهتر کند و احساسات منفی را از بین ببرد. گاهی اوقات به قدری تنش داریم که حتی نمی‌توانیم به یاد بیاوریم آرامش چه حسی دارد. با انجام مدیتیشتن منظم روزانه آرام شوید و تمرکزتان را افزایش بدهید. زمانی را برای تفکر و تأمل بگذارید تا ببینید چه موارد خوب و مثبتی در آن روز تجربه کرده‌اید. مهم است که موفقیت‌های خود و چیزهایی که بابت آن سپاسگزار هستید را بشناسید. شب‌ها قبل از خواب چند مورد از موفقیت‌های خود را در دفتری یادداشت کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا با احساس خوب و مثبت به خواب بروید.
۳. در لحظه زندگی کنید
سعی کنید بیش از حد به آینده فکر نکنید. به یاد داشته باشید که این اقدامات موقتی هستند و شما تنها نیستید؛ و در نهایت اینکه با افراد به طور موثر ارتباط برقرار کنید، در فعالیت‌هایی دخیل باشید که به شما احساس لذت و احساس معنا می‌دهند، هرچند که این کار کمک به دیگران باشد. چرا که کمک به دیگران به عنوان یک پادزهر قابل توجه برای افسردگی محسوب می‌شود.
۴. خوب بخوابید
سعی کنید در شبانه روز هشت ساعت خواب کامل را داشته باشید. بی‌خوابی و خستگی از عوامل مهم در افسردگی است.
۵. فعالیت داشته باشید
وقتی فعالیت می‌کنید و روز را به انجام کاری می‌گذرانید ذهنتان مشغول می‌شود، فرصتی برای فکر کردن به افکار منفی ندارید، کمتر دچار استرس می‌شوید، میزان انرژی بیشتری پیدا می‌کنید و در آخر راحت‌تر به خواب می‌روید. فعالیت و حرکت جسمی خود را روزانه افزایش دهید و کارهایی پیدا کنید که برایتان مناسب است. می‌توانید در منزل ورزش‌های متنوعی مانند یوگا انجام دهید تا بدنتان سالم بماند.
۶. با دیگران ارتباط مجازی داشته باشید
ماندن در منزل بخصوص اگر تنها زندگی می‌کنید، می‌تواند حس تنهایی و انزواء به شما بدهد. راه‌های خلاقانه‌ای برای ارتباط با همکاران و دوستانتان پیدا کنید. این کار به شما و صد البته آن‌ها کمک می‌کند تا احساس تنهایی نکنید. راه‌های معاشرت راحت را برای خود پیدا کنید. تلفن، رسانه‌های اجتماعی و یا ویدیو چت، همگی راه‌های جدیدی برای ارتباط برقرار کردن با عزیزانتان است. می‌توانید از طریق ویدیو با همدیگر چای بنوشید و یا با یکدیگر بازی‌های آنلاین انجام دهید.
۷. خود را از پا نیندازید
همه‌گیری ویروس کرونا هفته‌ها و ماه‌ها طول خواهد کشید، پس ذهنتان را استراحت دهید. از طبیعت لذت ببرید و خود را در صورت امکان در معرض نور خورشید قرار دهید. نرمش کنید، خوب بخورید و آب کافی بنوشید. به لحظه اکنون توجه کنید، چرا که در حال حاضر، در این لحظه، همه چیز خوب است. به تنفس و حسی که از نفس کشیدن می‌گیرید توجه کنید. به زمین زیر پایتان توجه کنید. به اطرافتان نگاه کنید و به چیزهایی که می‌بینید، می‌شنوید، لمس می‌کنید و می‌بویید توجه کنید. سپس حواستان را به چیز دیگری بدهید – به کارهایی که باید بکنید یا کاری که پیش از دلواپسی داشتید می‌کردید یا کاری دیگری بکنید و تمام حواستان را به آن بدهید.
۸. حواستان به استفاده از اینترنت و تلویزیون باشد
برای حفظ سلامت روان در دوران شیوع کرونا، زمان استفاده از تلویزیون و اینترنت حواستان باشد که روزانه چقدر وقت خود را مقابل مانیتور می‌گذرانید. اطمینان حاصل کنید که در فواصل زمانی مناسب مرتباً از پای مانیتور بلند شده و استراحت می‌کنید و در آخر اینکه بدانید شما تنها نیستید و جهان درگیر این وضعیت بحرانی شده است.
