وزارت ورزش و جوانان درحالی در آستانه بازی‌های المپیک و پارالمپیک ۲۰۲۰ توکیو، واکسیناسیون ورزشکاران را آغاز کرده که از همین ابتدای کار با چالش مواجه شده است. چالشی که البته پیش‌بینی می‌شد با توجه به تحریم‌های بین‌المللی ایران، وزارتی‌ها را درگیر خود کند. جنجال‌ها بر سر نوع واکنسی است که برای المپین‌ها در نظر گرفته شده است. وزارت بهداشت و درمان از میان سه واکسنی که مجوز مصرف اضطراری آن را داده، برند چینی را به اهالی ورزش اختصاص داده است.
این واکسن که شرکت «سینوفارم» آن را ساخته، طی چند وقت اخیر به کشور وارد شده و بخشی از آن سهم اهالی ورزش شده است؛ اما مسئولان وزارت ورزش و جوانان در اولین قدم، اقدام به واکسینه‌کردن ورزشکاران جانباز و معلول کردند که به‌مراتب شرایط ویژه‌تری نسبت به افراد سالم دارند؛ اما این اقدام وزارتخانه خیلی با استقبال برخی از اعضای کاروان ورزشی پارالمپیکی مواجه نشده و تعدادی از آنها از مصرف واکسن چینی صرف‌نظر کردند. گفته میشود دلیل انصراف این افراد از واکسینه‌شدن، بی‌اعتمادی آنها به کیفیت و ایمنی واکسن چینی است. پیش از اینکه واکسیناسیون ورزشکاران شروع شود، این موضوع خیلی مطرح بود که واکسن چینی نمی‌تواند اثرگذاری بالایی را در بدن همه افراد داشته باشد و با نواقصی روبه‌رو است. حالا با این اتفاق و خودداری ورزشکاران معلول از مصرف این واکسن، این نگرانی به وجود آمده که مبادا ورزشکاران سالم و المپیکی هم از استفاده این واکسن امتناع کنند و فضای کاروان‌های اعزامی به توکیو با تنش مواجه شود.
محمود خسروی‌وفا، رئیس کمیته ملی پارالمپیک که سابقه طولانی و موفقی در ورزش جانبازان و معلولان دارد، به‌دنبال این است تا هر‌چه‌سریع‌تر مشکل به‌وجود‌آمده را در کاروان «سردار دل‌ها» برطرف کند؛ چراکه او باید کاروانی پرجمعیت را راهی بزرگ‌ترین رویداد ورزشی دنیا کند که هم در قبال سلامتی آنها مسئول است و هم باید از کارنامه کاری خود در این بازی‌ها دفاع کند.
خسروی‌وفا با تأیید مشکل‌داربودن واکسن چینی به «شرق» می‌گوید: «اینکه ما الان بیاییم نظری درباره واکسن چینی بدهیم، کاری ناپخته است. درحالی‌که حدود صد و خورده‌ای از ورزشکاران و مربیان ما فاز اول این واکسن را تزریق کرده‌اند. بعضی‌ها به علت سن بالا و بعضی‌ها هم به علت حساسیت دارویی حاضر نشدند این واکسن را بزنند. استاندارد و دستورالعمل بین‌المللی این واکسن می‌گوید این واکسن در افراد بالای ۶۰ سال و افراد زیر ۱۸ سال جواب نمی‌دهد؛ بنابراین باید بگوییم که واکسن چینی دچار اشکال است؛ مثلا اگر کسی دچار حساسیت فصلی باشد، نمی‌تواند آن را استفاده کند. با توجه به این موضوع ما کتبا نامه‌ای را به وزارت ورزش نوشته‌ایم تا خیلی زود فکر مناسبی درباره نفراتی که واکسن نگرفته‌اند، بکنند. ما نگفته‌ایم که چه واکسنی را برای این نفرات در نظر بگیرند اما اگر واکسن روسی باشد یا واکسن رازی که دانشمندان خودمان آن را ساخته‌اند، عالی است. بااین‌حال منتظر هستیم تا ببینیم نتیجه مکاتبات چه میشود».
کمیته بین‌المللی المپیک (ioc) الزام انجام واکسیناسیون برای ورزشکاران را برداشته؛ چراکه طبق قوانین جهانی واکسینه‌شدن امری اجباری نیست. با همه اینها ioc برای اینکه کاروان‌های کشورهای مختلف را ایمن و سالم در المپیک و پارالمپیک ۲۰۲۰ توکیو ببیند، در آخرین دستورالعمل اعلام کرد برای واکسیناسیون همه ورزشکاران همه تلاشش را انجام می‌دهد. حتی اگر لازم باشد از نظر مالی به کشورها کمک می‌کند اما تزریق واکسن را به‌عنوان یک شرط برای حضور در توکیو نمی‌گذارد؛ چراکه ممکن است این موضوع برخی ورزشکاران را با نگرانی‌هایی مواجه کند.
رئیس سابق فدراسیون جانبازان و معلولین با تأیید این موضوع ادامه می‌دهد: «از نظر استانداردهای بین‌المللی واکسن‌زدن زوری و اجباری نیست. شاید یک فردی اصلا یک‌سری اعتقادات دینی که به مسائل پزشکی مربوط نمی‌شود دارد و بر پایه آن نخواهد واکسن بزند؛ بنابراین ما هیچ ورزشکاری یا مربی‌ای را مجبور نمی‌کنیم اما حسن واکسن‌زدن این است که فرد تا شش‌ماه مصون است. ضمن اینکه به او یک دفترچه می‌دهند و در این بازه زمانی هر کشوری برود نیازی به دادن تست و قرنطینه دو هفته‌ای ندارد. هر ورزشکاری که نخواهد واکسن بزند، باید قبل از اعزام به توکیو تست بدهد. وقتی هم که به توکیو رسید، باید فورا تست بدهد. با همه اینها ما خود را در قبال این نفرات مسئول می‌دانیم و آنها را رها نمی‌کنیم».
فعلا فاز اول واکسیناسیون کاروان پارالمپیکی انجام شده و به احتمال زیاد این روند تا پایان ماه جاری تکمیل میشود. خسروی‌وفا درباره تعداد نفراتی که هنوز هیچ دوزی از واکسن چینی را دریافت نکرده‌اند، گفت: «ما سه روز پیش چیزی حدود ۱۳۵ ورزشکار و مربی را برای واکسینه‌شدن احضار کردیم. از این تعداد یک‌سری‌ها سفر بودند و شرایط آمدن به تهران را نداشتند. یک‌سری هم که بنا بر ملاحظاتشان واکسن نزدند. در مجموع وزارت بهداشت ۱۲۰ واکسن بیشتر هم برای فاز اول نیاورده بود. در کل ما آن روز به اندازه همان ۱۲۰ واکسن نفرات را واکسینه کردیم و چیزی کم نیاوردیم».
برای کاروان المپیکی هم به گفته مهدی علی‌نژاد، معاون ورزش قهرمانی و حرفه‌ای وزارت ورزش، ۳۰۰ سهمیه واکسن در نظر گرفته شده که شامل همه ورزشکارانی که سهمیه گرفته‌اند، سرمربیان، مربیان و سرپرستانشان است. فاز اول واکسیناسیون کاروان «ستارگان ایران‌زمین» قرار است از هفته آینده آغاز شود؛ اما سؤال اینجاست تکلیف آنهایی که سهمیه‌شان قطعی نشده یا رفتن‌شان به المپیک نهایی نشده، چه میشود؟ مثل ملی‌پوشان کاراته، تکواندو دختران، قایقرانی و البته والیبال و بسکتبال که این دو رشته تیمی سهمیه گرفته‌اند اما هنوز برای بستن نفرات اعزامی‌شان به المپیک زود است و مربیان حاضر نیستند به این زودی ترکیبشان را نهایی کنند.
علی‌نژاد دراین‌باره می‌گوید: «بالاتر از تعداد تیم‌ها به فدراسیون‌ها سهمیه دادیم تا همه آنهایی که شانس حضور در المپیک را دارند، واکسن دریافت کنند؛ برای مثال به والیبال ۲۴ سهمیه به‌ازای بازیکنان دادیم که در این صورت دست مربیان برای نگه‌داشتن نفرات در اردو باز است. درباره رشته‌هایی که هنوز سهمیه نگرفته‌اند هم به همین ترتیب عمل کرده‌ایم. حتی در ارتباط با برخی تیم‌هایی که نفراتشان نهایی شده‌اند هم چند نفری بالاتر در نظر گرفته‌ایم، چون ورزشکاران حریف تمرینی دارند».
بازی‌های المپیک و پارالمپیک ۲۰۲۰ به ترتیب مرداد و شهریورماه سال جاری در توکیو برگزار می‌شوند.
