با پایان دیدارهای دور دوم مرحله انتخابی رقابت‌های جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر در منطقه آسیا، تکلیف تیم‌های حاضر در دور نهایی مشخص شد و ۱۲ تیم قاره آسیا برای کسب ۴/۵ سهمیه این قاره با هم رقابت خواهند کرد. قرعه‌کشی این مرحله قرار است روز ۱۰ تیر برگزار شود تا تیم‌ها در دو گروه ۶ تیمی دیدارهای خود را از شهریورماه آغاز کنند. با وجود اینکه فاصله دو مرحله چندان زیاد نیست اما ممکن است تغییراتی روی نیمکت برخی تیم‌ها ایجاد شود و مربیان جدید در دور پایانی هدایت آنها را برعهده بگیرند. در ادامه به بررسی وضعیت نیمکت تیم‌های حاضر در دور نهایی می‌پردازیم.
دراگان اسکوچیچ(ایران)
سرمربی کروات شاید تصورش را هم نمی‌کرد روزی روی نیمکت تیم ملی ایران بنشیند اما پس از رفتن پرحاشیه ویلموتس، سکان هدایت تیم ایران به او سپرده شد تا شاید بتواند نتایج ضعیف مرد بلژیکی را جبران کند. اسکوچیچ به خوبی توانست از عهده ماموریت خود برآمده و با کسب ۷ برد در ۷ مسابقه نه‌تنها ایران را به دور بعد مسابقات برد بلکه توانست با رکورد فرانک اوفارل نیز برابری کند و یکی از بهترین شروع‌های مربیان تاریخ تیم ملی ایران را رقم بزند.
قرارداد این مربی کروات(به گفته رئیس فدراسیون فوتبال) در پایان این مرحله خاتمه یافت و حالا فدراسیون در دوراهی تمدید با این مربی موفق یا به خدمت گرفتن یک مربی بزرگ برای دور بعدی مسابقات است تا با خیالی راحت‌تر برای رویارویی با بزرگان قاره آماده شود. هر دو راهکار مخالفان و موافقانی دارد و درنهایت باید دید تصمیم فدراسیون در این زمینه چه خواهد بود. از علی دایی و کارلوس کی‌روش به‌عنوان گزینه‌های احتمالی حضور روی نیمکت ایران نام برده می‌شود اما هنوز هیچ چیز مشخص نیست.
نبیل معلول(سوریه)
سوریه در این مرحله به‌عنوان یکی از شگفتی‌سازان توانست جواز حضور در دور بعد را درحالی کسب کند که چین نیز در گروه این تیم قرار داشت اما شاگردان این مربی تونسی با اقتدار موفق شدند جواز حضور در دور سوم را کسب کنند. این مربی تونسی از ابتدای ماه مارس سال ۲۰۲۰ هدایت سوریه را برعهده گرفت و در این مدت در ۴ بازی دوستانه سه باخت کسب کرده و در دیدارهای انتخابی نیز در ۳ مسابقه تیمش ۲ برد و یک باخت به دست آورد تا سوریه به عنوان تیم نخست گروه یک راهی دور بعد شود.
او همچنان با این تیم قرارداد دارد و بعید است سوری‌ها برنامه‌ای برای عوض کردن این مربی داشته باشند و به احتمال زیاد با نبیل معلول دور سوم انتخابی را استارت خواهند زد. سوریه البته امید زیادی برای صعود به جام‌جهانی ندارد و حضور در همین مرحله هم موفقیتی بزرگ برای این کشور جنگ‌زده محسوب می‌شود اما آنها برای ادامه شگفتی‌سازی در قاره آسیا ناامید نیستند.
تای لی(چین)
این مربی بومی هم پس از اینکه مدتی به‌عنوان سرمربی موقت چینی‌ها مشغول به‌کار شد قراردادش را دائمی کرد تا در دیدارهای حساس انتخابی جام‌جهانی شرایط بهتری داشته باشد. چین به همراه او در مسابقات قهرمانی غرب آسیا یک برد و دو شکست کسب کرد اما فدراسیون فوتبال چین تصمیم گرفت تا قراردادش را دائمی کند و به همکاری‌اش با او تا سال ۲۰۲۲ ادامه دهد. تای لی که خیالش از بابت ادامه حضور روی نیمکت این تیم راحت شده بود در ۴ بازی باقی‌مانده این تیم در مرحله دوم برابر گوام، فیلیپین، مالدیو و سوریه به برتری رسید و با ۱۹ امتیاز به‌عنوان یکی از بهترین تیم‌های دوم راهی دور بعد شد.
باتوجه به اینکه چینی‌ها از عملکرد او تا اینجای کار راضی هستند بعید است برای دور بعد به سراغ گزینه دیگری بروند و با همین مربی بومی به کار خود ادامه خواهند داد. چین با توجه به نتایجی که در سال‌های اخیر کسب کرده کار سختی برای صعود به جام‌جهانی خواهد داشت و اگر چه در لیگ این کشور سرمایه‌گذاری گسترده‌ای صورت گرفته اما تیم ملی چین هنوز با اهدافی که از سوی مسئولان این کشور ترسیم شده فاصله زیادی دارد.
گراهام آرنولد(استرالیا)
استرالیایی‌ها نیز از ابتدای این مسابقات با همین مربی بومی آغاز کردند و به کمک ثباتی که در تیم داشتند صعودی کم‌دردسر را به دور بعد تجربه کردند. استرالیایی‌ها در گروهی که کویت و اردن نیز در آن حضور داشتند با ۸ برد پیاپی مقتدرانه راهی دور بعد شدند اما مسلما در این مرحله کار راحتی برای رسیدن به جام‌جهانی نخواهند داشت.
آرنولد از سال ۲۰۱۸ هدایت این تیم را برعهده دارد و با توجه به اینکه در کشورش کار می‌کند در زمان کرونا نیز دچار مشکل نشد و با خیالی راحت به کارش ادامه داد. استرالیا که یکی از مقتدرانه‌ترین صعودها را در این مرحله تجربه کرد می‌خواهد با آرنولد وارد دور سوم شود و امیدوار است به کمک این مربی بتواند یکی از تیم‌های حاضر در جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر باشد. قرارداد آرنولد تا پایان دیدارهای انتخابی معتبر است و در صورت صعود به جام‌جهانی به احتمال زیاد تا پایان این تورنمنت تمدید خواهد شد.
سرکو کاتانچ(عراق)
این مربی اسلوونیایی اگر چه تا روز پایانی تیمش در صدر جدول گروه قرار داشت و نتایج قابل قبولی نیز کسب کرده بود اما تاکتیک‌هایش با انتقادات زیادی از جانب رسانه‌های عراقی روبه‌رو شد. کاتانچ با شکست برابر ایران به رده دوم سقوط کرد اما درنهایت به‌عنوان یکی از ۵ تیم برتر دوم جواز حضور در مرحله نهایی را کسب کرد. سرنوشت او در تیم ملی فعلا مشخص نیست و ممکن است پیش از شروع دور سوم از این تیم جدا شود. کاتانچ در ۵ ماه گذشته هیچ دریافتی‌ای از تیم ملی عراق نداشته است و به همین دلیل برای ادامه حضور روی نیمکت این تیم روی خوش نشان نداده است.
از طرف دیگر انتقاداتی که در ماه‌های اخیر و به‌خصوص پس از سه دیدار برابر کامبوج، هنگ‌کنگ و ایران از تیم او شد باعث عصبانیتش شده و فعلا به کشورش برگشته است. حتی گفته می‌شود فدراسیون عراق مشغول بررسی شرایط کارلوس کی‌روش است تا شاید این مربی پرتغالی را جانشین کاتانچ کند.
هروه رنار(عربستان سعودی)
سرمربی فرانسوی که زمانی گزینه هدایت تیم ملی ایران نیز بود در دو سال اخیر هدایت این تیم را برعهده داشته و او هم قراردادش تا پایان دور دوم انتخابی بود. با این حال نتایج خوبی که رنار با عربستان به دست آورد احتمالا تمدید قراردادش را به دنبال خواهد داشت. آنها به‌عنوان تنها تیم صعود‌کننده از گروه چهارم و بالاتر از ازبکستان راهی دور بعد شدند و امید زیادی دارند تا این روند خوب را با رنار ادامه دهند. این مربی فرانسوی در ۱۲ بازی روی نیمکت عربستان نشسته که تنها شکست او به دیدار دوستانه با جامائیکا برمی‌گردد.
برانکو ایوانکوویچ(عمان)
سرمربی کروات سابق پرسپولیس پس از جدایی از این تیم راهی عمان شد تا تیم ملی این کشور را در مسیر رسیدن به جام‌جهانی رهبری کند. برانکو فعلا در انجام ماموریت محول شده موفق بوده و به‌عنوان تیم دوم گروهی که در آن قطر نیز حضور داشت راهی دور سوم شده است. بدون شک هم برانکو و مسئولان فدراسیون فوتبال عمان تمایل زیادی به ادامه این همکاری دارند و او حداقل تا پایان دور سوم هدایت این تیم را برعهده خواهد داشت.
هایمه موریاسو(ژاپن)
ژاپن در کنار استرالیا تنها تیم‌های این مرحله بودند که هر ۸ بازی خود را با برد پشت سر گذاشتند و حالا این مربی ژاپنی شاگردانش را برای حضوری موفق در مرحله بعدی انتخابی جام‌جهانی آماده می‌کند. موریاسو از سال ۲۰۱۸ روی نیمکت تیم ملی کشورش حضور داشته و در این مدت در ۳۹ بازی ۲۸ برد، ۵ تساوی و ۶ شکست را تجربه کرده است. ژاپنی‌ها اگر چه در این مرحله در گروه آسانی قرار داشتند اما مسئولان این کشور از عملکرد او بی‌شک رضایت دارند و در دور بعدی هم این مربی داخلی را روی نیمکت خود خواهند داشت. ژاپن در سید نخست قرعه‌کشی مرحله بعد حضور دارد و گزینه نخست صعود به مرحله بعدی مسابقات خواهد بود.
برت فن‌مارویک(امارات)
این مربی هلندی درحالی دور نهایی انتخابی را آغاز کرد که تیمش در وضعیت مساعدی در گروه نسبتا آسانش قرار نداشت و حتی خطر حذف از مسابقات این تیم را تهدید می‌کرد اما فن‌مارویک با کسب ۴ برد پیاپی امارات را صدرنشین گروه کرد و آنها حالا می‌‌خواهند با تدارکی بهتر برای دور بعدی آماده شوند. این مربی هلندی در اواخر سال گذشته میلادی به این سمت منصوب شد و فعلا با اماراتی‌ها قرارداد دارد.
هانگ سئو پارک(ویتنام)
یکی دیگر از شگفتی‌سازان دور دوم که حتی در آستانه صعود به‌عنوان صدرنشین گروه هفتم و بالاتر از امارات قرار داشت اما در بازی آخر به این تیم باخت و دوم شد، ویتنام بود. ویتنامی‌ها با هدایت یک مربی کره‌ای توانستند برای نخستین بار حضور در دور سوم انتخابی جام‌جهانی را تجربه کنند و این برای فوتبال این کشور افتخاری بزرگ محسوب می‌شود. پارک تا پایان سال ۲۰۲۱ با این تیم قرارداد دارد و با توجه به نتایج درخشانی که با این تیم کسب کرده فدراسیون این کشور کاملا از عملکرد او راضی است.
پائولو بنتو(کره‌جنوبی)
این مربی پرتغالی هم کار سختی برای رساندن کره به مرحله سوم نداشت و در رقابت با تیم‌هایی همچون لبنان، ترکمنستان و کره‌شمالی که البته در میانه مسابقات کنار کشید، به راحتی صدرنشین شد و به دور بعد رسید. مسلما عیار تیم بنتو در این مرحله مشخص نخواهد شد اما او که تا سال ۲۰۲۲ و تا پایان مسابقات جام‌جهانی با این تیم قرارداد دارد باید در نبرد با تیم‌های قدرتمند آسیا ثابت کند که گزینه‌ای مناسب برای هدایت این تیم است.
جمال طاها(لبنان)
این مربی ۵۴ ساله و بومی درنهایت موفق شد لبنان را به‌عنوان تیم دوم گروه هشتم به مرحله بعد ببرد اما نتایج او در دیدارهای اخیر تیم چندان رضایت‌بخش نبوده و ممکن است فدراسیون فوتبال لبنان تا پیش از شروع دور بعد به فکر یافتن جانشینی بهتر برای او باشد. طاها یک سال پیش هدایت این تیم را برعهده گرفت و در این مدت در ۶ بازی تنها یک برد با لبنان داشته که آن هم برابر سریلانکا، تیم قعرنشین گروه بوده است. لبنانی‌ها با شکست برابر ترکمنستان در آستانه حذف از مسابقات بودند اما لغزش دیگر تیم‌های دوم باعث شد تا آنها با وجود باخت در دیدار آخر گروهی خود راهی دور بعد شوند.
