نگاهی به فهرست تیم ملی نشان می‌دهد مهدی قایدی با ۲۲ سال، جوان‌ترین بازیکن تیم‌ملی است. بعد از او با اختلاف، دو تا سه سال، عزت‌اللهی، غلامی و … دیده می‌شوند. این روند در حالی است که در چند سال گذشته که با دوره کارلوس کی‌روش همزمان شده بود، ستاره‌های زیادی قبل از ۲۰ سالگی به ترکیب اصلی تیم ملی رسیده بودند.

البته مشکل کنونی حاصل عملکرد مربیان ملی نیست، چرا که در مسابقات باشگاهی هم کمتر تیمی از بازیکنا ۱۷ تا ۲۰ ساله در ترکیب اصلی خود بهره می‌برد و به نظر می‌رسد با روند کنونی، فوتبال ایران شاید تا چند سال آینده وارد دوران رکورد شود، مشابه سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۵ که ستاره‌های فوتبال ایران را بازیکنان ۳۰ ساله تشکیل می‌دادند.

*تغییر نسل در تیم ملی با پوست اندازی در لیگ برتر

نخستین نشانه‌های تغییر نسل در فوتبال ایران بعد از دوران رکورد که با اتمام جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان همزمان شده بود، با حضور کی‌روش و طرح جوانگرایی سازمان لیگ رویت شد. کارلوس کی‌روش که در جام چهانی با جمعی از بازیکنان باتجربه و پا به سن گذاشته حضور یافته بود، ستاره‌های ۱۶ تا ۲۰ ساله را از مراحل مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۸ و جام ملت‌ها به ترکیب وارد کرد.

سعید عزت اللهی (۱۷ سال)، سردار آزمون (۱۹ سال)، مهدی ترابی (۱۹ سال)، محمدحسین کنعانی زادگان ( ۲۰ سال)، علی کریمی (۲۰ سال)، میلاد محمدی (۲۰ سال)، محمدرضا اخباری (۲۱ سال)، علیرضا بیرانوند (۲۲ سال)، کاوه رضایی (۲۲ سال)، محمدرضا خانزاده (۲۲ سال)، رامین رضاییان (۲۴ سال) و … بازیکنان جوانی بودند که در لیگ برتر ایران خودنمایی کرده بودند و با پروژه جوانگرایی کی‌روش رفته رفته به تیم ملی اضافه شدند.

نتیجه این جوانگرایی، پوست‌اندازی در تیم ملی و ساخته شدن تیم کنونی شد که خیلی از این بازیکنان، شاکله اصلی تیم اسکوچیچ را تشکیل می‌دهند. این روند در سال‌های آینده هم ادامه داشت. امید نورافکن (۲۰ سال)، علی قلی زاده (۲۱ سال)، صادق محرمی (۲۲ سال)، علی علیپور (۲۲ سال)، پیام نیازمند (۲۳ سال)، سامان قدوس (۲۲ سال) و … به تیم ملی اضافه شدند. از دیگر تبعات اضافه شدن این بازیکنان، افزایش شمار لژیونرهای ایران در فوتبال اروپا بود.

*توقف بازیکن‌سازی بعد از جام جهانی ۲۰۱۸

با گذر از این دوران و حضور ایران در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه که شاکله اصلی این تیم را جوان‌ها تشکیل می‌دادند، تیم ملی باز هم وارد دوران رکورد شده است! در حال حاضر هیچ بازیکن زیر ۲۰ سالی در تیم ملی حضور ندارد، کما اینکه در دل مسابقات باشگاهی هم چنین بازیکنان دیده نمی‌شود.

یکی از مسائل مهم در این اتفاق، ناکامی‌های متوالی تیم‌های ملی در بخش فوتبال پایه بود که از دل مدیریت ناکارآمد مدیران گذشته در فدراسیون فوتبال رقم خورد و تمام تیم‌های ملی در ۴ سال گذشته، هیچ دستاوردی در مسابقات پایه کسب نکرده‌اند و بازیکن خاصی به فوتبال ایران معرفی نشده است.

همزمان با مدیریت و برنامه‌ریزی فدراسیون فوتبال روی تیم‌ملی و موفقیت ایران در جام جهانی قطر، باید برنامه مناسب برای جوانگرایی در لیگ برتر ایران و بهبود کیفیت تیم‌های پایه از جمله تیم‌های ملی نوجوانان، جوانان و امید ریخته شود تا مجددا به دوران رکورد و افزایش میانگین سنی بازیکنان لیگ برتر و تیم ملی نرسیم.