در سینمای ایران فیلم‌های زیادی وجود دارند که به صورت کلی یا جزئی به مقوله اعتیاد پرداخته‌اند. در این میان تعدادی از بازیگران موفق شده‌اند شخصیت‌های معتاد در سینمای ایران را به شکلی به‌یادماندنی بازی کنند.

سید رسول در گوزن‌ها

بهروز وثوقی در «گوزن‌ها» که از آثار مهم سینمای ایران است، نقش مردی به نام سید رسول را بازی می‌کند که در گذشته فردی با غیرت و ورزشکار بوده است، اما در اثر اعتیاد به حقارت و فرومایگی افتاده است. وثوقی برای اینکه بتواند تصویری باورپذیر از معتاد نشان دهد، زیر یک گریم سنگین رفت و قیافه اش شبیه معتادان واقعی شد. او با بازی در گوزن‌ها جایزه بهترین بازیگر مرد را در سومین جشنواره جهانی فیلم تهران در سال ۱۳۵۳ از آن خود کرد.

محسن در ابد و یک روز

محسن «ابد و یک روز» جوان معتادی که اگرچه اعتیاد شدیدی به مواد مخدر دارد و فروشنده سابقه داری است، اما عشق و علاقه اش به اعضای خانواده را از یاد نبرده است. نوید محمدزاده شخصیت محسن را دقیقاً آن طور که باید باشد خلق کرده و سکانس‌های بازی او را می‌توان از فیلم جدا کرد و بار‌ها به تماشایشان نشست. او با بازی در این نقش حسابی خوش درخشید و برای بازی در این فیلم برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر شد.

علی سنتوری در سنتوری

علی سنتوری نه تنها در کارنامه بهرام رادان یک شاه‌نقش است، بلکه قطعا یکی از ماندگارترین شخصیت‌های تاریخ سینمای ایران محسوب می‌شود. علی، جوانی هنرمند و از قشر نسبتا مرف جامعه گرفتار اعتیاد شده و از اوج به نقطه‌ای پست می‌رسد. رادان برای نمایش این مفهوم، و ذوب تدریجی علی، از کلیشه‌ها دور شد و تا توانست این مفهوم را باورپذیر بازی کرد.

مریم در مرهم

«مرهم» ساخته علیرضا داود‌نژاد از دیگر فیلم‌های سینمای ایران است که به موضوع اعتیاد می‌پردازد و داستان دختر معتادی را روایت می‌کند که از خانه فرار کرده است. طناز طباطبایی در این فیلم نقش این دختر معتاد را بازی می‌کند که درد‌ها و رنج‌های یک دختر با این وضعیت و شرایط را در جامعه به خوبی به تصویر می‌کشد و حس همذات‌پنداری مخاطب به ویژه نسل جوان را برمی‌انگیزد.

مهرداد در بوتیک

مهرداد یکی از پنج نقش برتر کل کارنامه کاری حامد بهداد است. بهداد که اغلب به بازی در نقش شخصیت‌های عصبی در سینما معروف است، در این فیلم شخصیت معتادی را بازی می‌کند که اعتیاد شدیدی دارد و لحن و حرکات او بسیار طبیعی جلوه می‌کند. با اینکه حامد بهداد در بوتیک نقش کوتاهی بر عهده دارد، اما یکی از بهترین و حرفه‌ای‌ترین شخصیت‌های معتاد در سینمای ایران را به تصویر کشیده است

یوسف در مهمان مامان

پارسا پیروزفر در «مهمان مامان» یک بچه مایه دار است که گرفتار اعتیاد شده، اما به رغم اعتیاد بالا همچنان بامرام است و دوست داشتنی. پیروزفر، تیپ معتاد‌های آشنا را گرفته بود؛ همان‌هایی که از فرط مصرف مواد نمی‌توانند درست راه بروند و حرف زنند. بدون شک او یکی از نقش‌های به یادماندنی سینمایی اش را در این فیلم رقم زد. او برای بازی در این نقش برنده تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از هشتمین جشن خانه سینما شد.

فرید در شعله ور

«شعله ور» قصه‌ی مردی به نام فرید است که تمام خصوصیات یک بازنده‌ی واقعی را دارد، اما در درونش خود را قهرمان قهرمانان می‌داند. بازی فوق العاده و تحسین شده‌ی امین حیایی در «شعله ور» قطعا سال‌ها در حافظه‌ی سینما می‌ماند . او برای بازی در این فیلم برنده دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فجر شد.

منیره در عصر یخبندان

مهتاب کرامتی در فیلم‌های سینمایی «عصر یخبندان» و «اسب حیوان نجیبی است» نقش معتاد را بازی کرده که در اولی البته حضور پررنگ‌تری داشت و از همین رو نیز بازی اش بیشتر در ذهن مخاطب مانده است. کرامتی در هیچ یک از این فیلم‌ها نقش یک معتاد مفلوک و درمانده را بازی نکرده و اساسا ظاهر شیک این بازیگر نیز به رغم تمام ساختار شکنی‌هایی که او ابایی از آن‌ها ندارد این امکان را به او نمی‌دهد، اما در هر دو فیلم کرامتی سرگشتگی و استیصال یک معتاد را به خوبی تصویر کرده و توانسته حس چنین شخصیتی را به مخاطب منتقل کند.

مهسا در دارکوب

یکی از دیگر بازیگرانی که در سینمای ایران نقش یک معتاد را بازی کرده و ویژگی‌های تمام عیار چنین نقشی را بسیار خوب به تصویر کشیده سارا بهرامی در «دارکوب» است. «دارکوب» فیلم اجتماعی است که در کنار پیش بردن داستان فیلم، تلاش کرده است که زیر لایه‌های اجتماعی را پیش ببرد. اعتیاد و عواقب آن موضوع فیلم است. علاوه بر توانمندی سارا بهرامی در ایفای نقش، گریم خارق‌العاده‌اش نیز کمک بسیاری به او کرده است تا مهسا کاملا برای مخاطب باورپذیر باشد.

سارا در خون بازی

باران کوثری در فیلم «خون بازی» ساخته مادرش رخشان بنی‌اعتماد نقش دختر جوان معتاد بازی کرد. باران کوثری سارای «خون بازی» را که یک دختر تنها و افسرده بود و اعتیاد هم بر مشکلاتش افزده بود بود را به درستی هر چه تمام جلوی دوربین برد و تلاشش برای بازی این شخصیت از چشم داوران دور نماند و موفق به دریافت سیمرغ از جشنواره فیلم فجر شد.