سازمان سینمایی در دو سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ در حالی برای چند طرح پژوهشی بیش از یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان قرارداد بسته که مشخص نیست فایده این طرح‌ها برای سینمای ایران چه خواهد بود!
در راستای سیاست شفاف‌سازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در چارچوب قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، جزئیات گزارش عملکرد مالی طرح‌های پژوهشی معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی سازمان سینمایی در سال‌های ۹۸ و ۹۹ از سوی روابط عمومی سازمان منتشر شده است.
جزئیات این گزارش به تفکیک طرح‌های دو سال قبل بر اساس عنوان پروژه، مجری، مبلغ قرارداد، تاریخ شروع و اتمام طرح ها تنظیم شده و مجریان این طرح‌ها بیشتر در حوزه پژوهش هنر، فرهنگ و رسانه مدرک و سمت داشته‌اند.
براساس اطلاعات درج شده رقم کلی قراردادهای سال ۹۸، با ۱۸ طرح به ۶۳۰ میلیون تومان می‌رسد و در سال ۹۹ نیز ۱۴ طرح پژوهشی با مبلغ کلی ۹۸۵ میلیون تومان قرارداد ثبت شده که بعضی از آن‌ها همچنان در حال انجام هستند و نسخه نهایی برخی هم تحویل داده شده است.
اگرچه تخصیص اعتبار مناسب به فعالیت‌های پژوهشی در جای خود اقدامی قابل توجه است، اما نکته اینجاست که معلوم نیست نتیجه این پروژه‌ها – دست‌کم آن‌ها که تمام شده – به کجا رسیده است. همچنین مشخص نیست هرکدام از این طرح‌ها که عنوان بعضی از آن‌ها گنگ است، به چه عنوان و با چه هدفی تهیه شده و می‌شوند.
برخی صاحب‌نظران در حوزه پژوهش و تالیف کتاب‌های سینمایی که سال‌ها در این حوزه فعال بوده و هستند، معتقدند بسیاری از این طرح‌ها حتی اگر به نحو احسن هم انجام شوند کارایی مشخصی ندارند و بیشتر سفارش شده هستند. ضمن اینکه کیفیت بسیاری از این طرح‌های پژوهشی – بر اساس آن چه تاکنون مشاهده شده – مناسب و ارزشمند نیست؛ یعنی به معنای واقعی پژوهش و تحقیقی برایشان انجام نشده وحتی در مواردی، بیشتر شامل یکسری اطلاعات کپی شده از منابع متعدد هستند.
همچنین دیده شده که برخی از این پژوهش‌های سینمایی سال‌ها در گوشه‌ای از سازمان خاک خورده، بعد به کمد یا انباری منتقل شده و دیگر اثری از آن‌ها باقی نمانده است، چراکه کارکردی برای استفاده نداشتند.
حالا بعضی از عنوان‌های این ۵۲ طرح پژوهشی منتشر شده نیز همین تردیدها را به همراه دارد که کارکرد آن‌ها چیست؟ و برچه اساسی قرادادهای چند ۱۰میلیونی منعقد شده است؟ مثلاً جای سوال است که طرح پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات که وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است با عنوان «بررسی زنجیره ارزش در سینمای معاصر ایران و عوامل موثر بر آن» و با قراردادی به مبلغ ۲۳۵ میلیون تومان چه هدفی را دنبال می‌کند و کارکردش چه خواهد بود؟
پژوهش «بررسی روایت رخداد انقلاب اسلامی در سینمای ایران» با قرارداد ۴۰ میلیون تومان، مجموعه مقالات فقه فیلم و سینما با مبلغ ۷۵ میلیون تومان از دیگر نمونه‌های این طرح‌ها هستند که سوال‌های متعددی درباره نتیجه و کارکرد آن‌ها می‌توان مطرح کرد.
همچنین سینمای کودک که در این سال‌ها شوراها و کارگروه‌های متعددی برای آن تشکیل شده ولی هنوز اندر خم یک کوچه است و دست‌اندرکارانش هر سال بیش از پیش ناامید می‌شوند، در جدول‌های منتشر شده چند طرح پژوهشی دارد؛ مثل «الزامات ایجاد ساز و کار فرهنگی سینما برای کودکان» با مبلغ ۶۵ میلیون تومان یا دو طرح با عنوان «مطالعه وضعیت همبستگی و گسست اجتماعی در سینمای ایران ( مطالعه موردی آثار برگزیده ۳۸ دوره جشنواره فیلم فجر) » و «مطالعه بازنمایی رابطه والدین و کودک در سینمای ایران» که هر دو توسط یک نفر اجرا می‌شود و برای هر کدام به ترتیب ۴۰ و ۵۰ میلیون تومان قرارداد بسته شده است.
البته ناگفته نماند که پژوهشگران برخی از این طرح‌ها دست روی موضوع‌هایی گذاشته‌اند که اگر سیستم مدیریتی نتایج آن را درنظر بگیرد ،دمی‌توانند مفید واقع شوند چرا که در یک شرایط درست و اصولی قاعدتا همین اتفاق باید رخ دهد، اما از انجا که تجربه خلاف این را نشان داده معمولا این تحقیق‌ها جز برای پژوهشگران خود حاصلی ندارند آن هم وقتی که بسیاری از مولفان باسابقه در حوزه سینما حق تالیف‌های این چنینی برای آثار خود نمی‌گیرند.
جزئیات این اطلاعات در لینک‌های زیر قابل مشاهده است:
