در مقایسه با دوره‌های قبل المپیک، زنان ایران با تعداد بیشتری به بازی‌های المپیک توکیو اعزام شدند، اما آیا آنها موفق‌تر از دوره‌های قبل هم بودند؟ در بازی‌های لندن، زنان ایران رکورد زدند و پس از پکن۲۰۰۸ که تنها ۳‌نماینده داشتند، با ۸‌نماینده به المپیک رفتند، در ریو تعداد به ۹‌نفر رسید و در توکیو به ۱۰٫ البته برای بازی‌های توکیو با بی‌تدبیری فدراسیون وزنه‌برداری، سهمیه پریسا جهانفکریان به‌خاطر جراحی کتف سوخت شد. از نظر تعداد، زنان این‌بار جلوتر از دوره‌های قبل بودند، ولی از نظر نتیجه، عملکرد بهتری در مقایسه با المپیک ریو ثبت نشد. با این حال، اتفاقات دیگری در توکیو و تهران افتاد که می‌تواند ورزش ایران را به نتایج بهتر زنان در المپیک‌های بعدی امیدوار کند:

مدال‌آوری: مدال بهترین معیار برای مقایسه است. زنان از نظر مدالی در مقایسه با دوره قبل عملکرد ضعیف‌تری داشتند. در بازی‌های ریو کیمیا علیزاده‌ با مدال برنز تکواندو، تاریخی‌ترین مدال ورزش زنان ایران را گرفت. در این دوره مدالی به‌دست نیامد، اما با این حال نمی‌شود گفت عملکرد زنان ضعیف‌ بود.

حمیده عباسعلی در کاراته نزدیک‌ترین فرد به مدال بود، اما به آن نرسید. از روزهای قبل المپیک تا آخرین روز بازی‌ها که او روی تاتامی برود، پیش‌بینی می‌شد که مدال طلای وزن ۶۱+کیلوگرم بازی‌ها برای حمیده است. عباسعلی چند‌ماه قبل از المپیک آسیب دید و با جراحی اجباری شانسی برای حضور در المپیک نداشت، اما با تعویق بازی‌ها، او به یکی از شانس‌های مدال کاروان تبدیل شد. با وجود این، روز مسابقه، آسیب‌دیدگی دوباره پا، عباسعلی را از سکوی المپیک دور کرد. فریال عبدالعزیز مصری، کاراته‌کایی که عباسعلی را در مرحله گروهی شکست داده بود، قهرمان شد و حسرت مدال را برای ایران بیشتر کرد. در کاراته سارا بهمنیار دیگر دختر کاراته‌کای کشورمان قبل از المپیک امید مدال نبود، اما بعد از پیروزی اول مقابل قهرمان جهان همه را به خودش امیدوار کرد، ولی او هم مثل عباسعلی نتوانست به مرحله نیمه‌نهایی برسد.

تیراندازان نسبت به دوره قبل نتیجه خوبی نگرفتند. در ریو الهه احمدی و نجمه خدمتی در فینال تیر زدند، اما بهترین رده‌ای که در توکیو نصیب تیراندازان شد، دهمی هانیه رستمیان بود؛ هرچند رستمیان در یک قدمی از فینال حذف شد، اما توقعات را برآورده نکرد. در تیراندازی بیشترین انتظار از خدمتی بود؛ هرچند او بعد از المپیک مدعی شد که روزهای آخر ماده‌‌اش را عوض کرده‌اند؛ با این حال عملکردی که در توکیو داشت، قابل دفاع نیست. تجربه کم فاطمه کرم‌زاده و آرمینا صادقیان هم توقع را از آنها پایین آورده بود.

در بدمینتون اما ثریا آقایی یک پیروزی ارزشمند در المپیک داشت. او دومین ورزشکار و نخستین زن ایرانی بود که در رشته بدمینتون المپیک را تجربه کرد و با یک برد و یک باخت، از دور مسابقات کنار رفت. پیروزی او نخستین پیروزی بدمینتون ایران در تاریخ المپیک بود.

تا قبل از اینکه فرزانه فصیحی به توکیو برود، کمتر کسی تصور می‌کرد که روزی یک زن ایرانی بتواند در دوی ۱۰۰‌متر المپیک بدود، اما فصیحی این غیرممکن را ممکن کرد. فصیحی با سهمیه یونیورسالیتی و با انتخاب فدراسیون جهانی به المپیک رفت. او در مرحله پیش‌مقدماتی دوید و با اینکه خودش از رکوردش راضی نبود، اما صعودش به جدول اصلی اتفاق مهمی بود.

ناهید کیانی در مبارزه اول شکست خورد و کنار رفت. او در تکواندو سهمیه داشت و مبارزه‌ اولش با کیمیا علیزاده بود. علیزاده با مدال برنز المپیک ریو، این بار زیر پرچم تیم پناهجویان در المپیک حاضر شده بود و تقابل ۲ایرانی‌ در دور اول توجه همه را به‌خودش جلب کرد. درحالی‌که توقع از کیانی رفتن روی سکو بود، او با شکست به کیمیا حذف شد؛ هرچند کیانی چند روز بعد گفت که سیاسی شدن این مبارزه اجازه نداد او از نظر ذهنی آمادگی کامل داشته باشد.

در بین این ۱۰زن نازنین ملایی بهترین نتیجه زنان در المپیک توکیو را به نام خودش نوشت. او با حضور در فینال B قایقرانی روئینگ به دستاورد تاریخی رسید. بالاترین فینالی که قایقرانان ایران قبل از توکیو، چه مرد و چه زن تجربه کرده بودند، فینال D بود. اگرچه او نتوانست روی سکو برود اما کار ارزشمندی انجام داد؛ در حدی که رئیس کمیته بین‌المللی المپیک این موفقیت را حضوری به او تبریک گفت و به‌او هدیه هم داد. در تاریخ المپیک، چین تنها قایق آسیایی در فینال A و B بود، اما برای نخستین‌بار یک قایق آسیایی دیگر در این سطح از المپیک پارو زد.

بازتاب رسانه‌ای: حضور زنان در رسانه‌ها، این دوره پررنگ‌تر از المپیک‌های قبلی بود؛ درحدی که بعضی از روزها مردان زیر سایه زنان دیده نشدند. شاید دلیل اصلی، گسترش فضای مجازی در سال‌های اخیر بود، اما حساس شدن بعضی از مسابقات زنان هم بی‌تأثیر نبود. مبارزه کیمیا علیزاده و ناهید کیانی هرچند سیاسی شد، اما یکی از شلوغ‌ترین مسابقات المپیک بود و بیشتر خبرنگاران و عکاسان داخلی و خارجی در مسابقه آنها حاضر بودند. مسابقه حمیده عباسعلی و مصدومیت او هم بازتاب زیادی در بین‌ رسانه‌ها چه داخلی و چه خارجی داشت.

دوی فرزانه فصیحی در المپیک هم خیلی دیده شد. مسابقه او به‌دلیل پوشش دیگر دونده‌ها از تلویزیون ایران پخش نشد، اما سریع‌تر از چیزی که تصور می‌شد ویدئوی دوی او در فضای مجازی پخش و یکی از پربیننده‌ترین ویدئوهای روز شد. مسئله مهم همین دیده شدن بود. کوچک‌ترین اتفاقی که در توکیو برای زنان ورزشکار ایران می‌افتاد به سرعت در فضای مجازی در معرض دید عموم قرار می‌گرفت و این چیزی بود که زنان سال‌ها به‌دنبال آن بودند. مصاحبه‌های آنها بعد از مسابقه، اعتراض‌های‌شان، مصدومیت‌ها و موفقیت‌های‌شان را همه دیدند.

روند رو به جلو: جدول نتایج می‌‌گوید، زنان در المپیک توکیو موفق نبوده‌اند، اما باید قبول کرد حرکتی که آنها از یکی، دو دهه قبل شروع‌ کرده‌اند، به نتیجه نزدیک شده است. شاید آنها بخشی از این روند را مدیون مدیریت ورزش باشند؛ هزینه‌هایی که برای اردوها، مسابقات برون‌مرزی و… شده، اما بیشتر تلاش خود زنان است که نتیجه داده است. آنها به‌خودباوری رسیده‌اند و با اینکه می‌دانند راه سختی دارند و باید در شرایط نابرابر تمرین کنند و مسابقه بدهند، اما مطمئن شده‌اند که پایان این راه بن‌بست نیست. آنها به حدی رسیده‌اند که توقع جامعه را هم بالا برده‌اند.

در المپیک‌های قبلی خواست عمومی این بود که زنان در المپیک حضور داشته باشند و اگر این حضور کمرنگ می‌شد، مسئولان با سؤال مواجه می‌شدند و حالا سؤال این است که چرا آنها به مدال نرسیده‌اند؟ مدیریت ورزش امروز چه بخواهد و چه نخواهد مجبور است که برای زنان برنامه‌ریزی کند و سرمایه ویژه‌ برایشان درنظر بگیرد. رسانه ملی امروز چه بخواهد و چه نخواهد مجبور است که مسابقات زنان را پخش کند و اگر مسابقه‌ای پخش نشود، با انتقاد روبه‌رو می‌شود. زنان راضی‌اند از اینکه حرف‌هایشان شنیده‌ و تصویرشان دیده می‌شود و مطالبه‌های‌شان را جدی می‌گیرند.

ورزش ایران پذیرفته است که زنان می‌توانند جایگاه ویژه‌ای در ورزش داشته باشند و حتی به نتایجی برسند که مردان هم به آن دسترسی نداشته‌اند. در ۲المپیک گذشته این زنان بودند که با حضور در فینال تیراندازی، مدیران را متوجه این رشته کردند و این بار هم نازنین ملایی امید به مدال قایقرانی را در دل‌شان زنده کرد. این‌ موفقیت‌های زنان شاید از مدال باارزش‌تر باشد.