وقتی یکی از نزدیکانتان در حال گذراندن دوره سختی از نظر روحی است، طبیعیست که بخواهید با او حرف بزنید و به او نشان دهید که حامی او هستید.در عین حال، اما باید توجه داشته باشید که از نظر روانشناسان گفتن بعضی عبارات و وارد شدن به برخی موضوعات، نه تنها برای این افراد مفید نیست بلکه ممکن است شرایط روحی آن‌ها را به سمت بدتر شدن سوق دهد.
دقیقا بنابر همین دلایل ۶ جمله‌ای که نباید در حین مکالمه به این افراد گفت را برای شما جمع‌آوری کرده‌ایم و تلاش کردیم به جای این جملات، راه درست ارتباط برقرار کردن با افرادی که با مشکلات روانی دست و پنجه نرم می‌کنند را به شما نشان دهیم.
اگر افکارت را نادیده بگیری خودبخود از بین می‌روند
بنابر نظر متخصصان گفتن چنین جمله‌ای به فردی که با مشکلاتی مانند بیماری‌های روانی درگیر است، نه تنها باعث می‌شود که فرد نسبت به شما احساس دوری کند بلکه اساسا درست هم نیست. به نظر روانشناسان اتفاقا برای چنین افرادی مفیدتر است تا وقت بیشتری برای درک افکار و احساسات جدیدش بگذارد.
از طرف دیگر این نکته را هم باید در نظر داشته باشید که با تشویق این افراد به نادیده گرفتن افکار و احساساتشان یا دعوت از این افراد برای صحبت نکردن درباره آن‌ها در حقیقت کمک می‌کنید آن افکار و احساسات به مسائل و مشکلاتی پیچیده‌تر و سخت‌تر تبدیل شوند.
پروفسور کلینیک روانشناسی دانشگاه جورج واشنگتن در این باره می‌گوید:” هرگز این افراد را بابت حرف زدن درباره احساسات و افکارشان سرزنش نکنید چرا که از نظر ما روانشناشان بهترین توضیح از وضعیت فردی که با مشکلات روحی در مبارزه است زمانی بدست می‌آید که خودِ فرد درباره احساساتش حرف می‌زند. ”
تو که به خودکشی فکر نمی‌کنی، می‌کنی؟
توجه داشته باشید که درباره این عبارت بیش از معنی کلمات لحن و هدف فرد سوال کننده ممکن است آسیب زننده باشد. اگر همین سوال از طرف یک فرد متخصص از فرد بیمار پرسیده شود می‌تواند مفید هم باشد، اما وقتی از طرف یک عضو خانواده با لحنی خاص پرسیده می‌شود به فرد بیمار احساساتی شبیه تحقیر یا بی اعتقادی القا می‌شود.
دکتر مولاک درباره این عبارت می‌گوید:” شاید به نظر نرسد که چنین جمله‌ای تحقیرآمیز باشد، اما در حقیقت فرد شنونده بلافاصله پس از شنیدنش احساس تحقیر شدن می‌کند. ”
” به نظر من فرد بیمار در حقیقت چنین جمله‌ای را می‌شنود: من وقت و توان کافی برای داشتن چنین بحثی با تو را ندارم بنابراین از تو می‌خواهم تنها برای آسایش خیال من و بقیه به من اطمینان بدهی که به خودکشی فکر نمی‌کنی. ”
دوباره سراغ چنین افکار/احساساتی رفتی؟
دن ریدنبرگ، مدیر اجرایی برنامه آگاهی بخشی درباره خودکشی در این باره اعتقاد دارد:” هیچ فرقی نمی‌کند که چندمین بار است که فرد چنین افکار و احساساتی را تجربه می‌کند، باید در نظر داشته باشید که هربار برای خود فرد جدی و واقعی است پس باید برای شما به عنوان دوست و حامی او هم به همان اندازه واقعی باشد. ”
پس اگر یکی از دوستان یا اعضای خانواده‌تان برای چندمین بار درباره خوکشی حرف می‌زند یا از راه‌های گوناگون به این نتیجه رسیده‌اید که دوباره چنین افکاری دارد، باید همانند دفعه اول این افکار را جدی بگیرید و فراموش نکنید که هرچند شاید این پروسه برای شما تکراری باشید، اما برای خود فرد جدید و واقعی است.
خودکشی اشتباه/گناه است
در نظر داشته باشید که افکار و اعتقادات شما ممکن است به فردی که به شدت درگیر با مسائل پیچیده و وخیم روحی است کمکی نکند و حتی در بسیاری از موارد به او احساس تک افتادن و بیگانه بودن از بقیه را القا کند. توجه کنید اشتباه دانستن خودکشی از نظر شما چیزی از سختی نبرد آن فرد با افکارش کم نمی‌کند.
جسیکا گولد، کمک پروفسور دانشکده روانشناسی در دانشگاه سینت لوئیس در این‌باره می‌گوید:” همیشه در زمان مکالمه با این افراد به یاد داشته باشید که موضوع شما و عقایدتان نیستید بلکه همیشه موضوع فرد روبروی شماست و به آن فرد اجازه دهید مکالمه را به هر سمتی که ذهنش خواست ببرد و در این کار خللی ایجاد نکنید. ”
” وظیفه شما در این میان کمک کردن به فردی است که برایتان اهمیت دارد. شما نباید چنین افرادی را با عقاید خودتان، بخصوص عقایدی که احساس بدی به آن فرد می‌دهد، قضاوت کنید. ”
تو داری مبالغه می‌کنی
پروفسور گولد می‌گوید:” با گفتن جملاتی نظیر این حتی اگر قصدش را نداشته باشید در واقع به فرد این پیام را می‌دهید که تجربیاتش برای شما اهمیتی ندارد. ”
با گفتن جملاتی نظیر ” تو داری مبالغه می‌کنی” ممکن است به فرد مورد نظر این احساس را القا کنید که دیر نمی‌تواند با شما حرف بزند و درنتیجه یک راه ارتباطی بسیار مهم برای ان فرد را از بین ببرید.
در عوض بهتر است در هنگام چنین مکالماتی به فرد موردنظر این احساس را بدهید که همواره سمت او هستید و بدون توجه به اتفاقات از او حمایت خواهید کرد. همچنین برای او این مسئله را روشن کنید که احساسات و افکار و تجربه‌های او برای شما ارزشمند و باورپذیر است و ازاینکه او شما را برای چنین مکالمه‌ای انتخاب کرده است از او سپاسگزارید.
اما تو که زندگی فوق‌العاده‌ای داری
پروفسور گولد عقیده دارد:” به خاطر داشته باشید فهرست کردن تمام امتیاز‌هایی که آن فرد در زندگی از آن‌ها بهره برده است نه تنها به یکباره حال او را تغییر نخواهد داد بلکه اواحساس خواهد کرد که شما برای تجربیاتِ او و سختی‌هایی که تحمل می‌کند هیچ ارزش و اعتباری قائل نیستید و همین مسئله باعث بدتر شدن شرایط او خواهد شد. در عوض بازهم تاکید می‌کنم برای فرد مورد نظر این مسئله را روشن کنید که شما تجربیات و سختی‌های متحمل شده از طرف او را معتبر می‌دانید و با او همدردی کنید. ”
هیچ اهمیتی ندارد که فرد چه نوع زندگی دارد. هر فردی می‌تواند احساس بد داشته باشد و افراد در هر طبقه اجتماعی و اقتصادی ممکن است به بیماری‌های روح و روان دچار شوند.
بدون هیچ نوع قصاوتی به حرف‌هایش گوش کنید و در نهایت در صورت امکان، سودمند بودن بهره بردن از یک متخصص را به او یادآوری کنید.به خاطر داشته باشید نشان دادن حمایت همه‌جانبه و رساندن فرد به این باور که افکار و تجربیاتش برای شما مهم است همیشه اولین قدم در راه یافتن راه‌حل مشکل است.
