آیا واقعا نسل فعلی، بهترین تیم ملی تاریخ فوتبال ایران را می‌سازد؟
صعود تیم ملی کشورمان به مرحله نهایی مسابقات جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر تقریبا قطعی شده است. به موازات این موفقیت اما، در تمام طول هفته‌های گذشته یک ادعا از سوی منتقدان و پیشکسوتان بسیار زیاد تکرار شده است؛ اینکه تیم فعلی، بهترین تیم تاریخ فوتبال ایران است و صعود به جام‌جهانی دستاورد چندان ویژه‌ای برای آن به شمار نمی‌آید. این قبیل دیدگاه‌ها به دفعات با کلیدواژه «نسل طلایی» تکرار شده است. ما حتما تیم بسیار خوبی داریم، اما آیا واقعا نسل فعلی، بهترین تیم ملی تاریخ فوتبال ایران را می‌سازد؟
یک مقایسه ساده
ساده‌ترین کار ممکن برای محک زدن این ادعا آن است که بازیکنان تیم ملی فعلی را با فهرست تیم ملی در چند مقطع دیگر مقایسه کنیم. مثلا می‌شود سراغ چهار تیمی رفت که بعد از انقلاب به مرحله نهایی جام‌جهانی صعود کردند.
جام‌جهانی ۹۸: احمدرضا عابدزاده، نیما نکیسا، پرویز برومند، نادر محمدخانی، مهدی مهدوی‌کیا، نعیم سعداوی، محمد خاکپور، افشین پیروانی، علی‌اکبر استاداسدی، جواد زرینچه، ستار همدانی، مهدی پاشازاده، رضا شاهرودی، مهرداد میناوند، کریم باقری، علیرضا منصوریان، سیروس دین‌محمدی، حمید استیلی، علی لطیفی، بهنام سراج، علی دایی و خداداد عزیزی.
جام‌جهانی ۲۰۰۶: حسن رودباریان، وحید طالب‌لو، ابراهیم میرزاپور، سهراب بختیاری‌زاده، ستار زارع، رحمان رضایی، امیرحسین صادقی، حسین کعبی، یحیی گل‌محمدی، محمد نصرتی، آندرانیک تیموریان، فریدون زندی، جواد کاظمیان، علی کریمی، مهدی مهدوی‌کیا، مهرزاد معدنچی، جواد نکونام، آرش برهانی، رسول خطیبی، علی دایی، مسعود شجاعی، غلامرضا عنایتی و وحید هاشمیان.
جام‌جهانی ۲۰۱۴: رحمان احمدی، علیرضا حقیقی، دانیل داوری، مهرداد بیت‌آشور، هاشم بیگ‌زاده، پژمان منتظری، سیدجلال حسینی، امیرحسین صادقی، احمد آل‌نعمه، مهرداد پولادی، حسین ماهینی، خسرو حیدری، محمدرضا خانزاده، آندرانیک تیموریان، جواد نکونام، قاسم حدادی‌فر، رضا حقیقی، بختیار رحمانی، احسان حاج‌صفی، اشکان دژاگه، مسعود شجاعی، رضا قوچان‌نژاد، علیرضا جهانبخش و کریم انصاری‌فرد.
جام‌جهانی ۲۰۱۸: علیرضا بیرانوند، امیر عابدزاده، رشید مظاهری، مهدی ترابی، احسان حاج‌صفی، روزبه چشمی، میلاد محمدی، رامین رضاییان، سعید عزت‌اللهی، مسعود شجاعی، مرتضی پورعلی‌گنجی، امید ابراهیمی، کریم انصاری‌فرد، وحید امیری، محمدرضا خانزاده، سامان قدوس، پژمان منتظری، رضا قوچان‌نژاد، مهدی طارمی، علیرضا جهانبخش، مجید حسینی، سردار آزمون و اشکان دژاگه.
چند نکته
با هر متر و معیاری حساب تیم ملی ۹۸ از بقیه تیم‌هایی که در موردشان حرف زدیم جداست. عبارت «نسل طلایی» به‌طور تام و تمام قابل اطلاق به همان تیم تاریخی است؛ تیمی که شاید می‌توانست صعود از مرحله گروهی جام‌جهانی یا قهرمانی در جام ملت‌های آسیا را برای‌مان به ارمغان بیاورد، اما به اندازه کافی خوش‌اقبال نبود. احمدرضا عابدزاده دروازه‌بان افسانه‌ای تاریخ فوتبال ایران است، مهدوی‌کیا و کریم باقری در پست‌های خودشان تکرار نشدنی هستند و زوج خط حمله تیم ملی یعنی خداداد عزیزی و علی دایی هم جای بحث باقی نمی‌گذارند. به تازگی فدراسیون جهانی آمار و ارقام فوتبال تیم منتخب تاریخ فوتبال ایران را معرفی کرد که شش بازیکن از ترکیب ۱۱ نفره آن عضو تیم ۹۸ بودند.
تیمی که به جام‌جهانی ۲۰۰۶ رفت هم تیم کم‌ستاره‌ای نبود. در این تیم ستاره‌هایی مثل علی کریمی، فریدون زندی، آندرانیک تیموریان، وحید هاشمیان و جواد نکونام توپ می‌زدند. علی کریمی آن زمان در عضویت بایرن‌مونیخ بود، فریدون زندی برای کایزرسلاترن توپ می‌زد، مهدوی‌کیا ستاره هامبورگ بود، رحمان رضایی برای مسینا در لیگ سری A ایتالیا توپ می‌زد، جواد نکونام پیراهن اوساسونا را به تن داشت و آندرانیک تیموریان بلافاصله بعد از جام‌جهانی به بولتون انگلستان پیوست.
توجه داشته باشید که تیم ملی فوتبال ایران امروز در پنج لیگ معتبر اروپا فقط سامان قدوس را دارد که او هم در اغلب مسابقات برنتفورد به عنوان بازیکن جانشین به میدان می‌آید. در تیم ۲۰۱۴ ما پژمان منتظری و جلال حسینی را به عنوان دو تن از بهترین مدافعان میانی تاریخ فوتبال ایران در اختیار داشتیم و آندو و نکونام هم به عنوان هافبک‌های دفاعی کم‌نظیر در این تیم توپ می‌زدند. همچنین اشکان دژاگه و رضا قوچان‌نژاد هم در بهترین فرم فوتبالی‌شان بودند. تیم ملی ۲۰۱۸ هم که با فهرست فعلی مشابهت‌های زیادی دارد. بالاخره فقط سه سال از آن تاریخ گذشته و اگر نسل فعلی را تیم طلایی بدانیم، حتما چنین عبارتی قابل تعمیم به آن تیم هم هست.
تیم فوق‌العاده‌ای داریم، اما…
مقصود از این مطلب به هیچ‌وجه نادیده انگاشتن توانایی‌های فردی و فنی بازیکنان فعلی تیم ملی نیست، بلکه مراد آن است که تصویری واقع‌گرایانه در دسترس مخاطب قرار بگیرد. حتما بازیکنان فعلی جزو شایسته‌ترین نفرات تاریخ هستند، اما یادمان باشد دو مدافع میانی فیکس تیم ملی در لیگ قطر توپ می‌زنند، صادق محرمی به عنوان مدافع راست این تیم در عضویت دیناموزاگرب کرواسی است و همان‌جا هم یک خط در میان بازی می‌کند، بین دو هافبک دفاعی اصلی تیم ملی، احمد نوراللهی در امارات توپ می‌زند و سعید عزت‌اللهی در عضویت تیم قعرنشین لیگ دانمارک است.
نقطه قوت بزرگ تیم فعلی، اما عناصر تهاجمی آن هستند. بدون تردید باید از مهدی طارمی و سردار آزمون، ستارگان پورتو و زنیت سن‌پترزبورگ به عنوان دو فوتبالیست تراز اول یاد کرد که هر دو توانایی بازی در پنج لیگ معتبر اروپا را دارند. با این حال بقیه وینگر‌ها و مهاجمان این تیم هم جا‌هایی بهتر از لیگ ایران، یونان، امارات یا بلژیک فعالیت ندارند.
به «اتفاق» جهان می‌توان گرفت
شاید برخی مقاطع تیم ملی ایران ستارگان بیشتر و اسمی‌تری داشته است، اما تیم فعلی در عمل می‌تواند موفقیت‌های بزرگ‌تری به دست بیاورد و نامش را در تاریخ جاودانه کند. «نسل طلایی» فعلا فقط یک تعارف است، اما در صورتی که این تیم بتواند نخستین صعود تاریخ فوتبال ایران از مرحله گروهی جام‌جهانی را رقم بزند یا در جام ملت‌های پیش روی آسیا به عنوان قهرمانی برسد، همه‌چیز فرق خواهد کرد. شمردیم که مثلا ستارگان تیم ۲۰۰۶ در چه لیگ‌های مهمی در اروپا توپ می‌زدند. با این حال آن تیم وحدت نداشت و قربانی حواشی پرشمارش شد.
در عوض تیم فعلی، کاملا یکدست و متحد به نظر می‌رسد؛ آن‌قدر که حتی غائله دعوت نشدن مهدی طارمی هم تاثیری روی عزم جزم بچه‌ها نگذاشت و آن‌ها دو بازی اخیر را در بهترین فرم ممکن پشت سر گذاشتند. فراموش نکنیم جام‌جهانی قطر، آخرین جام‌جهانی ۳۲ تیمی تاریخ است. از دوره آینده بازی‌ها با حضور ۴۸ تیم برگزار می‌شود. در نتیجه نه‌تن‌ها اصل صعود به مرحله نهایی جام‌جهانی اعتبار و لذتش را از دست می‌دهد، بلکه ممکن است صعود از مرحله گروهی هم آن‌قدر‌ها چیز دندان‌گیری نباشد.
در نتیجه فرصت تنگ است و فقط همین یک بار را وقت داریم که در فرمت ۳۲ تیمی به جمع ۱۶ تیم برتر دنیا برسیم و استاندارد‌های فوتبال ایران را بالاتر ببریم. این تیم حتما توانایی رسیدن به چنین نقطه‌ای را دارد و در آن صورت است که می‌توان با افتخار عبارت «نسل طلایی» را به این بچه‌ها اطلاق کرد.
