در چند ماه اخیر هر زمان نام اصغر فرهادی و فیلم جدیدش «قهرمان» وسط آمده، در ادامه به طعنه و کنایه «اسکار» هم وارد داستان شده است. انگار در ادبیات رسانه‌ای و سینمایی این مرز و بوم اسکار و اصغر یک‌جورهایی مترادف هم شده‌اند! اما آیا واقعا می‌توان تمام کنش‌ها و واکنش‌های اصغر فرهادی را در راستای دریافت اسکار سوم کارنامه‌اش دانست؟ بد نیست در این روزهای اوج‌گیری جنجال‌ها و حواشی فرهادی بپرسیم که اصلا این کارگردان با فیلمی مانند «قهرمان» آیا شانس و لیاقت دریافت این اسکار را دارد؟

اگر این واقعیت آماری را مدنظر قرار دهیم که در کل تاریخ نزدیک به صد ساله اسکار و از بین این‌همه اساطیر و غول‌های قدردیده و قدرنادیده دنیای سینما تاکنون تنها فدریکو فلینی، ویتوریو دسیکا و اینگمار برگمان (اولی با چهار اسکار و دو غول بعدی با سه) بیشتر از اصغر ما در اسکار موفق بوده‌اند، مشخص می‌شود که یک فیلمساز چه کار دشواری برای گرفتن اسکار دارد. مسیری پر دست‌انداز -که از ساخت یک فیلم خوب آغاز می‌شود- که باید در فستیوال‌ها و نخبگان سینما جایگاهی بیابد و البته مقبولیت دولتی و حکومتی نیز داشته باشد که به عنوان نماینده کشورش به آکادمی معرفی شود (که جمع آمدن این دو نوع محبوبیت، خود شکستن شاخ غول است). تازه بعد از این است که لابی‌ها و تبلیغات نفسگیر آغاز می‌شود…

با چنین پیش‌فرضی «قهرمان» آیا شانسی برای دریافت اسکار دارد؟

در موفقیت یا شکست در یک فیلم در رقابتی مانند اسکار ترکیب فیلم‌های رقیب هم نقشی حیاتی در ماجرا دارند. تقریبا بیشتر سینمادوستان عالم در این موضوع هم‌عقیده‌اند که فیلم «درباره الی» بهترین فیلم اصغر فرهادی است. اما این فیلم حتی نیمی از موفقیت‌های «جدایی» و «فروشنده» را به دست نیاورده. چرا؟

پاسخ را باید در وجود فیلمی به نام «روبان سفید» ساخته میشائیل هانکه جست که در سال نمایش «درباره الی» تقریبا در تمام فستیوال‌ها و مراسم و مجامع تمام جوایز مهم را درو کرد و به اتریش برد. اتفاقی که سال بعدش برای «جدایی» رخ نداد و این فیلم را بی‌رقیب به رقابت اسکار فرستاد.

از این منظر امسال «قهرمان» تنها فیلم مطرح رقابت اسکار نیست و در فستیوال‌های ماه‌های اخیر شاهد نمایش فیلم‌هایی چون «تیتانیوم»، «بدترین فرد در جهان» و «ماشین مرا بران» بوده‌ایم که با «قهرمان» رقابت کرده و گاه موفق‌تر از این فیلم عمل کرده‌اند.

در کل در میان ۹۳ کشوری که در رقابت بهترین فیلم بین‌المللی نماینده دارند، فیلم‌های موفق و تحسین‌شده زیادی وجود دارد که از مهم‌ترین‌هایشان می‌توان به «کوپه شماره ۶» به کارگردانی یوهو کاسمانن از فنلاند اشاره کرد که در کن جایزه بزرگ هیأت داوران را به طور مشترک با «قهرمان» دریافت کرد. «ماشین مرا بران» به کارگردانی ریوسوکه هاماگوچی ژاپنی (برنده جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره کن و بهترین فیلم جوایز آسیاپاسیفیک)؛ «تیتانیوم» به کارگردانی ژولیا دوکورنو فرانسوی (برنده نخل طلایی جشنواره کن)؛ «بدترین فرد در جهان» به کارگردانی یواخیم تریر نروژی (شانس اول برنده شدن اسکار در فهرست ورایتی) و «دست خدا» ساخته پائولو سورنتینوی ایتالیایی دیگر فیلم‌هایی هستند که «قهرمان» برای رسیدن به اسکار باید با آنها رقابت کند و با توجه به اینکه پیشتر در این رقابت بازنده هم بوده، دشواری کارش نمایان‌تر می‌شود!