رونقی که به نفع همه سینما نیست
فروش کل سینمای ایران در ۷روز گذشته از مرز ۱۰میلیارد تومان گذشت. اهمیت این رقم را وقتی خوب درک می‌کنیم که بدانیم در هفته ابتدایی مهر، فروش کل سینمای ایران کمی بیش از ۱٫۵ میلیارد و ۲۵۰میلیون تومان بوده است؛ یعنی ظرف ۲ماه و ۱۵روز فروش سینمای ایران ۸برابر شده است. طبیعتا افزایش فروش سینما با افزایش مخاطب همراه است.
در ۷روز گذشته، مطابق با آمار «سمفا» (سامانه مدیریت فروش و اکران سینما) سینمای ایران ۵۰۹هزار و ۵۸۲تماشاگر داشته است، درحالی‌که در هفته اول مهر تعداد تماشاگران سینمای ایران تنها ۵۸هزار و ۵۹۳نفر بوده است؛ یعنی تعداد تماشاگران سینما در مدت ۲ماه و ۱۵روز بیش از ۸٫۵برابر رشد داشته است. یکی از دلایل این رشد انجام واکسیناسیون عمومی بوده که کاهش تعداد قربانیان کرونا را به‌دنبال داشته است. نتیجه دیگری که از رشد ۸برابری میزانِ فروش می‌توان گرفت این است که بگوییم تنوع فیلم‌های به‌نمایش‌درآمده باعث شده که سینماروها انتخاب‌های بیشتری داشته باشند و بتوانند فیلم‌های بیشتری تماشا کنند.
اما واقعیت این است که چنین نتیجه‌گیری‌ای صحت ندارد. از فروش ۱۰میلیاردی سینمای ایران در هفته گذشته، بیش از ۷میلیارد و ۶۰۰میلیون تومان تنها حاصل فروش ۲فیلم «دینامیت» و «گشت ارشاد ۳» بوده است. این بدین معناست که تقریبا ۷۶درصد فروش کل سینمای ایران در هفته گذشته تنها به ۲فیلم تعلق داشته است. به این ترتیب، ۲۴ درصد بقیه فروش کل سینمای ایران در هفته گذشته میان ۱۵فیلم دیگر تقسیم شده است. در واقع، ۱۵فیلم دیگری که روی پرده هستند، به‌طور متوسط، تنها کمی بیش از ۱٫۵درصد در هفته گذشته فروش داشته‌اند که مسلما در مقایسه با «دینامیت» و «گشت ارشاد ۳» رقم قابل توجهی نیست و این فیلم‌ها نمی‌توانند پا به پای این ۲ فیلم مخاطب جذب کنند. در این وضعیت، روز یکشنبه از شورای صنفی نمایش خبر رسید که ۳ فیلم سینمایی «بی‌همه‌‌چیز» ساخته محسن قرایی، «اتومبیل» ساخته علی میری رامشه و «گربه سیاه» ساخته کریم محمدامینی از روز چهارشنبه ۲۴ آذرماه روی پرده می‌روند. درست است که تنور سینما پس از ۲ سال تعطیلی داغ شده، اما آیا این نوع اکران فیلم‌ها منطقی است؟ در ۲ سال گذشته، با وجود تعطیلی اکران، تولید متوقف نشده بود و حالا فیلم‌های زیادی خواهان اکران هستند ولی آیا اکران همزمان چندین فیلم که توان رقابت با ۲ فیلم پرفروش این روزها را ندارند، راهکار مناسبی برای کاستن از ترافیک اکران است؟
مهم‌ترین آسیبی که این نوع اکران فله‌ای می‌تواند به‌دنبال داشته باشد این است که تماشاگر سینما از دیدن فیلم‌هایی که برای پیدا کردن تماشاگرشان به قدری صبر و تبلیغ دهان به دهان نیازمندند، محروم می‌شود و ذائقه‌اش به همان فیلم‌های کلیشه‌ای عادت می‌کند. سینمای ما از نظر سالن و سانس ظرفیت اکران این تعداد فیلم را ندارد و این شیوه اکران به سرانجام خوشی جز برای چند فیلم، ختم نمی‌شود. تبعات چنین اکران شلوغی را در گفت‌وگو با تعدادی از دست‌اندرکاران سینما بررسی کرده‌ایم.
دست خالی سینمای ایران در سال آینده
سعید خانی، تهیهکننده و پخش‌کننده سینما که پخش فیلم «قهرمان» اصغر فرهادی را بر عهده دارد، درباره اکران همزمان چند فیلم می‌گوید: «طبیعی است که سینماها بعد از مدت‌ها باز شده‌اند و فروش خوبی در سینما به‌وجود آمده و همه می‌خواهند فیلمشان را اکران کنند. در این میان، شورای صنفی نمایش هم دچار رودربایستی شده و هر فیلمی که تقاضای اکران می‌دهد، با آن موافقت می‌کند.
درحالی‌که باید به فکر سال آینده هم باشیم. با این روندی که پیش می‌رویم، برای سال دیگر دست سینما از فیلم پرفروش خالی می‌ماند. نباید همه فیلم‌های پرفروش را امسال با هم اکران کنیم. باید برای اکران بالانس ایجاد کنیم و مثلا همزمان ۵ـ۴فیلم کمدی را روی پرده نبریم. ظرفیت اکران باید طوری تقسیم شود که همه فیلم‌ها بتوانند به‌طور منصفانه از امکان اکران بهره‌مند شوند.»
شورای صنفی بی‌تقصیر است
به سراغ مرتضی شایسته، دبیر و سخنگوی شورای صنفی نمایش می‌رویم تا از نظر شورای صنفی نمایش درباره اکران همزمان فیلم‌ها که بیش از ظرفیت سالن‌هاست، آگاه شویم. شایسته می‌گوید: «شورای صنفی نمایش صرفا درخواست‌های صاحبان آثار را برای اکران بررسی می‌کند و خودش تصمیمی در این‌باره نمی‌گیرد. هر کس که خواهان اکران فیلمش است، با اطلاع کامل از وضعیت اکران درخواست می‌دهد. حتی گاهی صاحبان آثار به ما مراجعه می‌کنند و معترض می‌شوند که چرا اکران فیلم ما را عقب انداخته‌اید! ما به حوزه هنری و همه سینماداران اعلام کرده‌ایم که قوانین تخصیص سانس را رعایت و شرایط اکران منصفانه را فراهم کنند.»
فیلم‌سوزی!
«بندربند» ساخته منیژه حکمت یکی از همان فیلم‌هایی است که فارغ از کیفیتش، در کورس فروش اکران جا مانده و نمی‌تواند پابه‌پای فیلم‌های پرفروش حرکت کند. منیژه حکمت درباره وضعیت اکران این روزهای سینما به ما می‌گوید: «این شیوه اکران فیلم‌ها، فیلم‌سوزی و حتی فرهنگ‌سوزی است. بماند که تبارشناسی مالی بعضی فیلم‌ها همچنان جای حرف دارد. این روش اکران، اتفاق نامبارکی برای سینمای ایران است. باید در شورای صنفی نمایش مدیریت کنند که فیلم‌ها چطور اکران شوند. فیلم‌ها باید به‌صورت عادلانه چیده شوند تا همه‌شان دیده شوند. اگر در صدر شورای صنفی نمایش اتفاق دیگری می‌افتاد، وضعیت اکران به این شکل در نمی‌آمد.»
