برگزیدگان پانزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» با برگزاری آیین اختتامیه این رویداد در تالار وحدت معرفی شدند.
مراسم اختتامیه پانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» شامگاه پنجشنبه ۲۵ آذرماه در تالار وحدت برگزار شد.
این مراسم با ۵۰ دقیقه تاخیر و در ساعت ۱۸:۵۰ با پخش سرود ملی و قرائت آیاتی از قرآن مجید آغاز شد.
محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی، محمد حمیدی‌مقدم مدیر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما از مسئولان حاضر در این مراسم بودند.
اجرای این مراسم را محمد سلوکی برعهده داشت.
محمد حمیدی‌مقدم دبیر پانزدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت اولین سخنران این مراسم بود که در سخنانی به ارائه گزارشی درباره دستاوردهای این دوره از جشنواره و برنامه‌های پیش رو پرداخت.
حمیدی مقدم گفت: هنرمندان گرامی و دوستداران سینمای مستند سلام و سپاس از حضور گرم شما. خوشامدگویی به همه شما دارم. وقتی از مستند حرف می‌زنیم از هم پیمان شدن با حقیقت حرف می‌زنیم از کسانی حرف می‌زنیم که مثل آینه در همه جا می‌درخشند تا تصویرگر حقیقت باشند اگر نام آوینی روشنگر جشنواره سینماحقیقت است دلیلش همین پایمردی است بر این باوریم که نوبت درخشیدن سینمای مستند است و به همین دلیل با کرونا از میدان بیرون نرفتیم در حالی که خیلی از رویدادهای فرهنگی و هنری به دلیل کرونا با تاخیر و تعویق رو به رو شدند سینمای مستند در همه صحنه‌ها بود، هم مستندساز دوربینش را زمین نگذاشت و هم جشنواره این تلاش را بازتاب داد وقتی از مستند حرف می‌زنیم از حضور در خط مقدم حرف می‌زنیم مستندسازان همیشه در صف اول چالش‌ها هستند، خطر را به جان می‌خرند به طوری که جلوه‌های فراوانی را در شرایط کرونا شاهد بودیم، جامعه به یاری آنها درد را شناخت و جامعه امیدوارانه حرکت کرد در جشنواره هم طراحی شیوه برخط و آنلاین باعث شد تهدید کرونا به فرصت تبدیل شود. با بهره‌گیری از تجربه پیشین، پوست اندازی جشنواره آغاز شده است، بهینه‌سازی تماشای مستند، پرداخت سهم فروش به سازندگان و… در شکل جدید جشنواره انجام شد.
وی افزود: در دوره گذشته برای مقابله با تهدید کرونا با شیوه برخط، عدالت فرهنگی تحقق پیدا کرد و مخاطبان زیادی به مخاطبان جشنواره اضافه شد امسال هم یک ضابطه به مقررات جشنواره اضافه شد. حق نخستین نمایش فیلم که نتیجه دو سال تلاش بود یعنی هر فیلمی که قصد حضور در بخش مسابقه را دارد باید اولین نمایش خود را در داخل کشور در جشنواره سینماحقیقت تجربه کند به همین ترتیب سال تحویل مستندسازی با این جشنواره آغاز می‌شود. فیلم برای حضور در بخش مسابقه ملی باید اولین نمایش ملی و بین‌المللی را در این رویداد تجربه کند. دومین تلاش ما این است فیلمهای بخش بین‌الملل اولین نمایش آسیایی و یا بین‌المللی خود را در این رویداد تجربه کنند. به هر حال این اعتباربخشی به جشنواره باید پله به پله طی شود. این حرکت طی سه گام طراحی شد که اولین گام امسال برداشته شد وقتی از مستند حرف می‌زنیم باید به تنگناهای مالی و دشواری‌های کار در شرایط کرونا هم حرف بزنیم. شرایط سخت دو سال گذشته مستند را نحیف و مستندسازان را ناگزیر کرد که با دستان خالی دست به تولید بزنند اینجاست که حمایت‌ها می‌تواند راهگشا باشد. وقتی از مستند حرف می‌زنیم از یک خانواده گسترده در سراسر ایران و از مخاطبانی به وسعت دنیا حرف می‌زنیم راه‌های نرفته زیادی برای ایجاد ارتباط موثر با مخاطبان جهانی پیش روی ماست اما مستندهای ما هنوز تأثیرگذاری کافی در منطقه ندارند و عدم ارتباط با کشورهای مسلمان، همسایه و هم زبان ایراد بزرگی است که باید برای رفع آن تلاش کنیم برای بیان حرفهای ملی خود با دستور زبان بین‌المللی نیازمند مهارت و تجربه بیشتری هستیم تا بتوانیم فرهنگ ارزشمند خودمان را به شکل برجسته در حوزه بین‌الملل بیان کنیم در فرهنگ ما همیشه سخت کوشی و صبر تشویق و یاس و نامیدی تقبیح می‌شود.
وی افزود: سنگین شدن کفه ترازو به سمت فیلمهای اجتماعی یکی از دلایلی است که چنین فیلم‌هایی حضور خود را بیشتر به رخ می‌کشند باید با تفکر راهبردی و جامعه کر سرمایه‌گذاری در حوزه گونه‌های دیگر تقویت شود. جایزه سرباز وطن با نگاه عمق بخشیدن به نگاه حاج قاسم طراحی شده است؛ مفاهیم ارزشمندی که جامعه ما و دنیای معاصر نیازمند آن است. ما کوشیدیم با تمام توان جشنواره را پیش ببریم. مستند به حمایت‌های جدید در همه حوزه‌ها نیاز دارد تا به عنوان یک سند ملی مورد حمایت قرار بگیرد و آثار بیشتری تولید شود و چشم‌انداز روشنی از ظرفیت‌های کشور نمایان شود. وقتی از مستند. حرف می‌زنیم از زندگی با تمام وسعت خود حرف می‌زنیم.
معرفی برگزیدگان بخش مسابقه بین‌الملل
در ادامه مراسم نوبت به اهدای جوایز بخش مسابقه بین‌الملل رسید.
در بخش مستند کوتاه و نیمه‌بلند مسابقه بین‌الملل، جایزه بهترین مستند کوتاه بین‌الملل به فیلم “یک سال در تبعید” از کشور ترکیه اهدا شد.
در این بخش جایزه بهترین مستند نیمه‌بلند بین‌الملل هم به مستند “یک تصویر، دو برداشت” به کارگردانی ساناز سهرابی از کشور کانادا اهدا شد.
جایزه ویژه هیات داوران در این بخش به فیلم “در جریان کلمات” از کشور هلند اهدا شد.
جایزه بهترین فیلم بلند مسابقه بین‌الملل این دوره از جشنواره سینماحقیقت نیز به صورت مشترک به دو مستند “بچه‌های اعجوبه” به کارگردانی احمد نکترکوپور از کشور فرانسه و مستند “چهره‌پرداز” ساخته جعفر نجفی از ایران اهدا شد.
نجفی پس از دریافت این جایزه ضمن تشکر از هیات داوران از همراهی تیم تولید مستند خود قدردانی کرد و گفت: خوشحالم که امشب دل پدر و مادر بختیاری‌ام را شاد کردم و جایزه‌ام را به مردم نجیب و با اصالت بختیاری تقدیم می‌کنم.
در ادامه جایزه ویژه هیات داوران در بخش مستندهای بلند مسابقه بین‌الملل هم به مستند “استخوان‌های شکسته” به کارگردانی علیرضا معماریانی از ایران اهدا شد.
فیلم برگزیده نیروی انتظامی
سردار مهدی حاجیان معاون اجتماعی نیروی انتظامی برای اهدای جایزه ویژه هیات داوران ناجی هنر، در ادامه مراسم روی سن حاضر شد.
جایزه ویژه بهترین فیلم مستند از نگاه داوران ناجی هنر در بخش ملی جشنواره به فیلم “هیچکس منتظرت نیست” به کارگردانی محسن اسلام‌زاده اهدا شد.
اسلام زاده پس از دریافت جایزه اش گفت: ما خواستیم تا تلاش‌های خانم علیزاده سوژه این فیلم را به تصویر بکشیم. آسیب‌هایی که در شهر تهران وجود دارد و غیر قابل کتمان است اما تلاش کردیم یک نگاه راهبردی داشته باشیم. از سردار تشکر می‌کنم که به مقوله آسیب‌های اجتماعی دارند اما یک نگرانی بزرگ وجود دارد که این است که مرکزی که ما از آن فیلم ساختیم در حال تعطیلی است می‌خواهند این مرکز را با بهانه و تهدیدهایی از خانم علیزاده بگیرند. حال منطقه شوش و هرندی خوب نیست و با شعار دادن درست نمی‌شود کارتن خواب‌ها وجود دارند و نیازمند افراد مثلی خانم علیزاده هستند. خانم علیزاده در حال کوچ به کرج است و این یک نقطه سیاه در فعالیت‌های اجتماعی در تهران است و خواهش می‌کنم هر کسی که دستش می‌رسد فکری به این قضیه کند.
دیگر جایزه این بخش به سپیده علیزاده فعال اجتماعی سوژه اصلی مستند “هیچکس منتظرت نیست” اهدا شد. علیزاده در این بخش از اهالی رسانه بابت توجه به معضلات شهری قدردانی کرد.
سردار حاجیان هم در سخنانی در این بخش بیان کرد: از همه عزیزانی که لایه‌های پیدا و پنهان آسیب‌های اجتماعی را به تصویر می‌کشند تشکر می‌کنم باید یاری همه مسئولان را داشته باشیم و همه تلاش کنند این آسیب‌های اجتماعی در جامعه کم شود نیروی انتظامی به عنوان خدمتگزار مردم در همه حوزه‌ها بحث پلیس درمانگر را مطرح می‌کند که بتواند با علل مبارزه کند اگر ما با علل مبارزه کنیم موفق‌تر خواهیم بود همه مسئولان عزیز باید کمک کنند همه این زشتی‌های سطح شهر را جمع کنیم به شرطی که همه عزیزان پای کار بیایند تا در کشور هیچ معتاد متجاهری نداشته باشیم به عنوان بیمار به آنها نگاه و آنها را درمان کنیم.
فیلم برگزیده شبکه مستند
در ادامه با حضور محسن یزدی مدیر شبکه مستند سیما مستند “تفنگ برادرم” به کارگردانی کامران جاهدی به‌عنوان مستند برگزیده هیات داوران این شبکه معرفی شد.
برگزیدگان بخش شهید آوینی
در ادامه مراسم با حضور هیات داوران بخش شهید آوینی و محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی، برگزیدگان بخش شهید آوینی معرفی شدند.
در این بخش تندیس برنزی بخش شهید آوینی به فیلم “تفنگ برادرم” ساخته کامران جاهدی اهدا شد.
جاهدی در این بخش گفت: این مستند دو سال از عمر من را گرفت و شاید برای اولین‌بار دوربین را به غرب کشور بردیم و از دفاع مقدس گفتیم. این جایزه را به مردم غیور غرب کشور اهدا می‌کنم.
تندیس نقره‌ای بخش شهید اوینی به مستند “روزهای ناتمام” ساخته مهدی قربانی اهدا شد.
قربانی در این بخش ضمن اشاره به مهاجرت برخی فیلمسازان و مستندسازان به خارج از کشور، از مسیولان خواست جلوی این جریان را بگیرند.
در ادامه مراسم تندیس طلایی جایزه شهید آوینی به محمد سلیمی‌راد برای مستند “سرباز شماره صفر” اهدا شد.
سلیمی‌راد جایزه‌اش را به روح پدر شهیدش اهدا کرد.
در ادامه جایزه ویژه دبیر جشنواره در بخش آوینی به مهدی حجت‌پناه کارگردان مستند “آن مرد” اهدا شد.
دومین جایزه ویژه دبیر جشنواره در این بخش به احمد ابراهیمی برای کارگردانی مستند “راکال” تعلق گرفت.
محمد خزاعی: دوران پدرخواندگی در سینما تمام شده است
در ادامه محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی روی صحنه آمد و گفت: از همه دست‌اندرکاران این رویداد تشکر می‌کنم. امسال کرونا و بیماری‌های مختلف بود و من مدام نگران مراسم‌های حضوری جشنواره بودم اما محدودیت‌ها رعایت شد. به مهمانان به ویژه زینب سلیمانی خوشآمد می‌گویم.
وی افزود: در دولت سیزدهم به ما ماموریت داده شده تا گفتمان جدیدی داشته باشیم که ما داریم روی آن کار می‌کنیم بحث گفتمان انقلاب، تولید و نهضت محتوایی و… در دستور کار ماست و راهبردهای جدیدی داریم. این به معنای محدودیت‌ها برای سینماگران نیست بلکه کمک کننده است تا کمترین مشکل برای عرضه و تقاضا داشته باشیم. نکته دوم این است که در جلساتی که با مستندسازان داشتیم بحث عرضه و اکران فیلم‌ها بود، مستندسازان به اکران، پخش تلویزیونی و... توجه داشتند از آقای حمیدی مقدم می‌خواهم با صنوف برنامه‌ای داشته باشند تا ببینیم چگونه می‌توانیم به راهکاری برسیم که سینمای مستند در کشور بهتر دیده شود و منحصر به عرضه و تقاضا در جشنواره‌ها نباشد.
خزاعی تاکید کرد: برنامه‌ریزی در این موضوع خواهیم داشت، این دغدغه مستندسازان است و باید برطرف شود. بحث دیگر بودجه است با حمایت خوبی که وزیر دارد این نوید را می‌دهم که سال بعد سال جهش تولید باشد و در بودجه مستند در بخش تولید جهش چشمگیری داشته باشیم.
وی افزود: از آقای حمیدی مقدم می‌خواهم برای عرضه فیلمهای فیلمسازان ما فکر جدی کنید برنامه‌ریزی شود تا فیلمهای ما در جشنواره‌ها و پلتفرم‌ها به نمایش بیاید و شاهد شکوفایی آنها باشیم. در این مدت ۶۰ روز بالغ بر ۵۰۰ نفر از ملاقات‌کنندگان را داشته‌ام. همه از شرایط موجود ناراضی بودند، یک نفر نبود که بگوید مشکلی وجود ندارد همه گلایه داشتند، بررسی اجمالی کردم تا ببینم چرا به این شکل است. چرا همه نگران هستند، به این رسیدیم که در سال‌های گذشته تساهل و تسامحی بوده که باعث شده دغدغه‌های حدی شکل بگیرد اما ما برنامه‌ریزی جدی به ویژه در تولید و عرضه خواهیم داشت.
وی گفت: سینمای ایران متعلق به ده هزار نفر است طبق آماری که داشتیم خانواده سینمای ایران بالغ بر ده هزار نبود، نمی‌توانیم بگوییم همه تجهیزات و فرایندها در اختیار بیست سی نفر باشد امروز دوران پدرخواندگی سینمای ایران تمام شده امروز احتیاج به پدری داریم که خوب بشنود، بیندیشد و خوب عمل کند این چیزی است که سینماگران از ما می‌خواهند سینما متعلق به همه این و قرار نیست منافع عده‌ای خاص را تأمین کند، دوستان واضح می‌گفتند مشکل ما با یک تلفن در سازمان سینمایی حل می‌شد خدمت دوستان باید بگویم امروز قوانین حکمفرماست و تا زمانی که من در سازمان سینمایی باشیم سفارش‌ها چ تلفن‌ها جایی ندارد. بر اساس قانون عمل می‌کنیم. قول توسعه عدالت فرهنگی در همه جای کشور را می‌دهم و اینکه از همه تفکرات و اندیشه‌ها در جهت توسعه استفاده کنیم. درب سازمان سینمایی به روی همه شما با هر گرایش و اندیشه باز است، منتظر شما هستیم این ماموریت دولت به ماست. من کمی نگرانم نگران چشمان منتظر فیلمسازان دارای استعداد در شهرستان‌ها، نگران فیلمسازان مستقل و مستعدی که ناامید از ادامه حضور خود هستند. نگران هنرمندانی که درهای مختلف را به روی خود بسته می‌بیند، نگران کسانی که به سختی روزگار می‌گذرانند. من به عنوان یک عضو کوچک بسیاری از این مسایل را می‌دانم و دغدغه دارم. با این حال به آینده مطمئنم که سال آینده سال شکوفایی و تولید و اتفاقات خوب حداقل در بین مستندسازان، فیلمسازان کوتاه و حرفهای ها خواهیم بود این قول را به شما می‌دهم. امیدواریم با همراهی شما و ایستادن در کنار هم و دور شدن از حواشی‌ای که در اختیار چند نفر از اهالی سینماست، روزهای بسیار خوبی را برای سینمای ایران رقم بزنیم.
رییس سازمان سینمایی در ادامه به ذکر خاطره یکی از مستندسازان درباره مذاکره حاج قاسم با اشرار و ساماندهی اوضاع آنها پرداخت.
اهدای جوایز بخش مسابقه ملی
در ادامه مراسم با حضور هیات داوران، برگزیدگان بخش مسابقه ملی معرفی شدند.
جایزه بهترین صدا به میثم حسن‌لو و بامداد افشار برای مستند “بی‌بی‌جان” اهدا شد.
در بخش بهترین موسیقی جایزه به صورت مشترک به مهدی محمودخانی برای مستند “تکیه دولت” و یونس اسکندری برای مستند “ماجرای سال آخر اهدا شد.
در بخش بهترین فیلمبرداری جایزه اصلی به فرشاد و فرزاد فدائیان برای مستند “قلعه برقرار” اهدا شد.
جایزه بهترین پژوهشگر به برهان احمدی برای مستند “زندگی در آرشیو” اهدا شد.
در بخش بهترین نویسنده و گفتار متن مستند به حسن نقاشی و هادی اسفندیاری برای مستند “دبستان پارسی” تعلق گرفت.
در بخش بهترین تدوین جایزه به حجت طاهری و عبدالخالق طاهری برای مستند “احتضار” اهدا شد.
جایزه بهترین کارگردانی مستند کوتاه به حمید جعفری برای مستند “برگ” اهدا شد.
جایزه بهترین کارگردانی مستند نیمه‌بلند به فرشاد فدائیان برای مستند “قلعه برقرار” اهدا شد.
در ادامه جایزه ویژه هیات داوران به مستند “خروج ممنوع” ساخته علی همراز و مستند “آن شب” ساخته مینا قاسمی زواره اهدا شد.
اهدای جایزه “سرباز وطن”
در ادامه مراسم محمدمهدی اسماعیلی وزیر ارشاد، زینب سلیمانی رئیس بنیاد مکتب شهید سلیمانی، محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی و محمد حمیدی مقدم دبیر جشنواره برای اهدای جایزه “سرباز وطن” یادبود شهید حاج قاسم سلیمانی روی سن حاضر شدند.
در این بخش جایزه “سرباز وطن” به حسن وزیرزاده برای مستند “آورتین” اهدا شد.
وزیرزاده در این بخش از مخالفان حاج قاسم سلیمانی دعوت کرد تا مستند “آورتین” را تماشا کنند.
در ادامه محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به ایراد سخنرانی پرداخت و بر لزوم توجه همزمان مستندسازان به مشکلات و امیدواری‌ها تاکید کرد.
دومین بخش برگزیدگان مسابقه ملی
در این بخش جایزه بهترین کارگردانی مستند بلند به حسن نقاشی برای مستند “دبستان پارسی” اهدا شد.
در ادامه جایزه بهترین مستند جشنواره برای مستند “قلعه برقرار” به تهیه‌کنندگی فرشاد فدائیان و الهه نوبخت اهدا شد.
جایزه ویژه دبیر جشنواره در بخش مسابقه ملی به محمد صیاد عکاس پیشکسوت و سوژه مستند “آقای صیاد را ول کنید” اهدا شد.
دومین جایزه ویژه دبیر در این بخش به کارگردان مستند “بوی مادر، بوی دریا” اهدا شد.
در بخش پایانی این مراسم با حضور منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما جایزه مستند برگزیده مخاطبان جشنواره به نرگس جودکی و آقای پاکنهاد تهیه‌کنندگان مستند “بی‌بی‌جان” اهدا شد.
آیین اختتامیه پانزدهمین جشنواره “سینماحقیقت” در ساعت ۲۰:۵۵ به پایان رسید.
