در حال حاضر کبد چرب رایج‌ترین بیماری مزمن مربوط به کبد در جهان است و شاید باعث تعجب‌تان شود اگر بدانید این بیماری ۳۰ درصدِ جمعیتِ اروپا و ایالات متحده را درگیر کرده است. زمانی اهمیت کسب اطلاعات بیشتر درباره کبد چرب و فاکتور‌های موثر بر آن آشکارتر می‌شود که بدانیم بر اساس پیش‌بینی‌ها طی یک دهه آینده درصدِ افراد درگیر با این بیماری رشد قابل توجهی خواهد داشت.

کبد چرب دقیقا چیست؟

کبد چرب بیماری خطرناکی است که شوربختانه در این زمان رواج ترسناکی دارد و برای مثال در بریتانیا یک نفر از هر سه نفر به این بیماری مبتلا هستند. این بیماری مزمن از انباشته شدن چربی در کبد فرد بوجود می‌آید و هرچند که در مراحل ابتدایی خطر چندانی برای فرد مبتلا ایجاد نمی‌کند، اما خیلی زود ممکن است زمینه را برای بیماری‌های خطرناکِ مربوط به کبد مانند هپاتیت و سیروسیس آماده کند.

جالب است بدانید بر اساس تحقیقات جدیدی که در ژورنال Human Nutrition and Dietetics به چاپ رسیده است، ایجاد تغییراتِ بخصوصی در برنامه غذایی روزانه می‌تواند تا حد تعجب‌آوری به سلامت کبد شما کمک کند. این تحقیقات عادات غذایی ۴ هزار انسان بالغ بین ۲۰ تا ۸۰ سال و البته ارتباط این عادات غذایی با میزان چربی موجود در کبد و دیگر فاکتور‌های سلامتی را بررسی کرد.

با این برنامه غذایی شانس ابتلا به کبد چرب را کاهش دهید

مهم‌ترین برنامه غذایی که بر اساس این تحقیقات می‌تواند کمک عمده‌ای به سالم‌تر ماندن کبدتان کند، یک رژیم غذاییِ ضد التهابی است. در این برنامه غذایی اولویت اصلی مصرف سبزیجات و میوه‌های تازه و حاوی آنتی اکسیدان است و علاوه بر آن مصرف ماهی‌های چرب به عنوان یکی از منابع اسید‌های چرب مانند امگا سه هم تشویق می‌شود. به عنوان یک مثال خوب برای برنامه غذایی ضد التهابی می‌توان به رژیم غذایی مدیترانه‌ای اشاره کرد که شامل مقادیر زیادی میوه، سبزی و غلات کامل است.

در برنامه غذایی ضد التهابی مواد غذایی هم وجود دارد که باید از آن‌ها اجتناب کرد. از جمله این مواد غذایی می‌توان به گوشت قرمز و سفید (به غیر از ماهی‌های چرب) و البته محصولات فرآوری شده و همچنین مواد غذایی با قند بالا اشاره کرد.

رژیم غذایی محبوبِ دیگری که جزیی از برنامه غذایی ضد التهابی به حساب می‌آید، دش است. دش (DASH) درواقع مخفف عبارت Dietary Approach” to Stop Hypertension ” یا از بین بردن فشار خون بالا از طریق برنامه غذایی است که توسط انستیتوی سلامت در آمریکا طراحی و ارائه شده است. دش با هدف یاری رساندن از طریق برنامه غذایی به کسانی که از فشار خون بالا رنج می‌برند، بوجود آمده است.

بد نیست بدانید فشار خون بالا و دیگر اختلالات مرتبط با قلب و عروق در میان افراد مبتلا به کبد چرب بسیار شایع است و به همین دلیل در بسیاری از موارد برنامه‌های غذایی کمک کننده بین افراد مبتلا به کبد چرب و بیماری‌های قلب و عروق مشترک است.

اگر بخواهیم به اختصار درباره رژیم غذایی دش هم اطلاعاتی داشته باشیم باید گفت عمده تمرکز این رژیم بر روی کاهش میزان مصرف سدیم است. حتما می‌دانید مهم‌ترین راه مصرف سدیم از طریق نمک خوراکی است که مصرف زیاد آن ضرر‌های فراوانی از جمله ایجاد فشار خون بالا برای بدن دارد.

در طرف مقابل برنامه غذایی ضد التهابی، برنامه غذایی ملتهب کننده وجود دارد و همان‌طور که حتما می‌توانید حدس بزنید التهاب کبد و انباشت چربی در آن را در فرد استفاده کننده از این برنامه به شدت افزایش می‌دهد. چنین برنامه غذایی متاسفانه با بالا بردن شانس ابتلای شما به کبد چرب، بدن شما را مستعد بسیاری از بیماری‌های خطرناک دیگر می‌کند. برای نمونه پنج درصد جمعیت بریتانیا به همین دلیل به نش (NASH) مبتلا هستند. نش نوعی خاص از بیماری هپاتیت است که در نهایت منجر به سیروسیس می‌شود و پس از آن به تدریج کبدِ فرد به طور کامل از کار می‌افتد.

باید توجه داشته باشیم که اگر صدمه وارده به کبد از قدرت خوددرمانی کبد بیشتر شود تنها راه درمان باقی‌مانده برای فرد مبتلا پیوند کبد است و صف انتظار این پیوند در بریتانیا بر اساس گزارش NHS ۱۳۵ روز است.

دیگر فاکتور‌های موثر بر کبد چرب

بر اساس گزارش‌های NHS (سرویس سلامت همگانی بریتانیا) علاوه بر برنامه غذایی، فاکتور‌های دیگری هم در بالا یا پایین آوردن شانس ابتلا به بیماری کبد چرب نقش موثری بازی می‌کنند. شاید رایج‌ترین شرایطی که شانس ابتلا به بیماری کبد چرب را افزایش می‌دهد دیابت نوع دوم، فشار خون بالا و کلسترول بالا است.

داشتن اضافه وزن و چاقی و همان طور که حتما می‌توانید حدس بزنید کشیدن سیگار و مصرف نوشیدنی‌های الکلی در کنار بالا بردن شانس ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مزمن، شانس ابتلا به بیماری کبد چرب را هم افزایش می‌دهد.
در طرف مقابل تحقیقات فراوانی ثابت کرده‌اند که داشتن برنامه ورزشی منظم و پیوسته حتی اگر منجر به کاهش وزن نشود هم در پیشرفت سلامتی کبد شما موثر است.

حتما به یاد داشته باشید

حتما این نکته را به یاد داشته باشید که بیماری کبد چرب در مراحل ابتدایی هیچ نوع نشانه و علامت خاصِ هشدار دهنده‌ای ندارد و تنها راه مطلع شدن از ابتلا به این بیماری و در نتیجه ساده‌تر کردن روند درمان، انجام آزمایش مخصوص کبد در آزمایشگاه است.

همچنین اگر به این بیماری مبتلا نیستید به یاد داشته باشید که در حال حاضر موثرترین راه درمان این بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن البته در کنار تمرکز بر از بین بردن شرایط موثر بر آن مانند کلسترول بالا، همان سبک زندگی سالم و سختگیری بیشتر هم برای انتخاب برنامه غذایی و هم عادات روزانه است پس چه بهتر که پیش از ابتلا به این بیماری با ایجاد تغییرات هوشمندانه در سبک زندگیتان، شانس ابتلا به آن را کاهش دهید.