یک آهنگساز و مدرس دانشگاه که موسیقی را الزامی برای همه نمایشهای صحنه نمیداند، میگوید: امروزه تئاتر، مستمسکی قرار گرفته تا عدهای کنسرت برگزار کنند یا گروهی دیگر آواز بخوانند که البته استثنائاتی وجود دارد و برخی موسیقیها در تئاتر بسیار زیباست.
سعید ذهنی ـ آهنگساز و مدرس موسیقی ـ در گفتوگو با برنامه «پرده آخر» رادیو گفتوگو به تشریح جایگاه موسیقی در آثار هنری خاصه تئاتر پرداخت و گفت: هنرهای فونتیک مبنا را حس شنیداری قرار میدهند، از جمله موسیقی و شعر و در هنرهای دراماتیک، جنبههای دیداری اهمیت دارد و شامل تئاتر و سینما میشود.
تئاتر و سینما، بر اساس دیدار شکل میگیرد و در این میان با مفهومِ میزانسن رو به رو هستیم که در تئاتر و هنر نمایش به تاثیرگذاری بر مخاطب منتج میگردد.
وی با بیان این مقدمه افزود: موسیقی میتواند یکی از عوامل تشکیلدهنده فرآیند میزانسن در تئاتر باشد، خاصه اگر کارگردان خواستار استفاده از این عنصر باشد. همانطور که برخی تئاترها از طراحی لباس یا موسیقی بی بهرهاند و کارگردن آن تمایلی به بهره گیری از این جلوهها ندارد.
ذهنی تاکید کرد یک اثر نمایشی، بدون موسیقی از بین نمیرود؛ لذا هیچ الزامی وجود ندارد که یک تئاتر از موسیقی بهره ببرد. اما کارگردانها بر اساس تمایل شخصی میتوانند از این عنصر استفاده کنند که کارکرد بسیاری هم دارد.
این آهنگساز در بخشی دیگر از سخنان خود یادآور شد: در دورهای، استفاده از عنصر موسیقی در تئاتر بسیار مهم بود ولی امروز به چند دلیل از این فضا دور شدهایم. یکی از این دلایل این است که کارگردانها همواره به آموزههای ابتدایی اکتفا میکنند و در سینما و تلویزیون نیز صرفا به منظور تشدید عواطف از موسیقی بهره میبرند.
وی خاطرنشان کرد: وقتی در ساختار یک تئاتر دچار ضعف هستیم، آهنگساز مجبور میشود به موسیقی تکیه کند و لذا حجم این المان به لحاظ کمیت بالا میرود. حتی گاه شاهد ارکستر بزرگی در یک تئاتر هستیم؛ اما کارکرد اصولی در این قبیل آثار رعایت نمیشود و کارگردان به جای فضا سازی، دست به پر کردن فضا میزند.
ذهنی ادامه داد: البته ممکن است به دلیل ویژگی صرفا شنیداریِ موسیقی برخی کارگردانان از آن عبور کنند ولی باید در نظر داشت هیچ عنصری در تئاتر معنا و مفهومی ندارد مگر اینکه به اثر کمک کند.
در بخشی دیگر از این برنامه فرهنگی هنری، یک کارگردان نمایش، موسیقی را از ارکان اصلی و مهم تئاتر خواند و به رادیو گفتوگو، گفت: موسیقی منجر میشود بازیگر با روال کلی نمایشنامه همحس شود و ارتباطی مستقیم با اثر بگیرد.