مدتی است که یکی از مهمترین مأموریت‌های مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، توسعه و تولید آثار انیمیشن تعریف شده است، هرچند طی سال‌های گذشته صنعت انیمیشن نسبت به گذشته پیشرفت قابل توجهی داشته است اما تولید انیمیشن بلند سینمایی با مشکلات بسیاری مواجه است و کمتر شاهد چنین تولیداتی در سینمای ایران هستیم.

در همین راستا گفتگوی کوتاهی با امیرمحمد دهستانی معاون پویانمایی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی داشتیم تا درباره برنامه توسعه و تولید انیمیشن توسط مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و سیاست‌هایی که با تغییر مدیریت در این مرکز صورت گرفته است، داشته باشیم.

*در سال‌های اخیر، مرکز گسترش در بخش پویانمایی از کانون پرورش که زمانی سیطره اصلی در تولید و نمایش انیمیشن را داشت، پیشی گرفته است و این امر در تولید، نمایش و حتی حضور جشنواره‌ای ادامه دارد، این حرکت از چه زمانی شروع شد؟

البته من با به‌کارگیری کلمه سیطره مخالفم چون به نوعی معنای منفی در خود دارد در حالی که همه کانون را از کودکی دوست داریم و با آن بزرگ شدیم و کانون همیشه پشتیبان مهم انیمیشن ایران بوده و هست و در سال‌های اخیر هم همچنان به تولید آثار شاخصی در انیمیشن ما ادامه داده است.

من بیشتر تمایل دارم ایجابی نظر بدهم و از این زاویه از شما تشکر می‌کنم که به پیشرفت و گسترش انیمیشن در ایران در سال‌های اخیر توسط مرکز گسترش و نقش این مرکز در حمایت از انیمیشن کشور عزیزمان و پیشرفت آن توجه دارید و حرفتان را تأیید می‌کنم. دلیل اصلی این اتفاق فرخنده را باید توجه جدی نشان دادن مسئولان وزارت فرهنگ به انیمیشن در این سال‌ها دانست که با مدیریت مقتدرانه آقای طباطبایی نژاد به مرکز آغاز شد و در دوران مدیریت آقای حمیدی مقدم و با حمایت جدی وی ادامه پیدا کرد و می‌دانید که معمولاً تداوم یک دستاورد در طول زمان گاهی چقدر سخت‌تر از خود دستاورد می‌شود.

من نیز افتخار داشتم تا در جوار این دو مدیر متخصص و متعهد انجام وظیفه کنم و مشورت‌های تخصصی لازم را ارائه دهم. در واقع و خلاصه اینکه تداوم مدیریتی و نگرش و توجه به انیمیشن فارغ از مسائل حاشیه‌ای و حضور شوراهای تخصصی بسیار عالی موجب این دستاورد شده است که البته امیدوارم ادامه پیدا کند و مشعلی که افروخته شده به درستی دست به دست شود.

* حوزه انیمیشن به دلیل گران بودن در ایران، دولتی و وابسته است، چقدر برای مرکز مهم است که سینماگران فعال در این حوزه حرفه‌ای و مستقل باشند و بتوانند بدون حمایت مرکز هم فعالیت مستمر و دامنه دار داشته باشند.

سوال درست و خوبی است. در یک کلمه؛ “خیلی خیلی زیاد” (البته سه کلمه شد!) اما متأسفانه با توجه به شرایط اقتصادی، هزینه‌های سر به آسمان تولید انیمیشن خوب و گردش بازار موجود، به شکل واقعگرایانه این امکان اندک و در مورد فیلم بلند تقریباً صفر است. انیمیشن ما نیاز به چرخه اقتصادی، حمایت در قوانین، ارائه درست و بازار مناسب دارد که هنوز میسر نشده است.

* سینماگران انیمیشن هم مهاجرت می‌کنند و هم در ایران مشغول کار با انیماتورهای منطقه هستند که به آنها دستمزد بالا می‌دهند اما اسمشان را معمولاً در تیتراژها نمی‌زنند، برای حل این معضل به عنوان یک شخصیت دانشگاهی و یک مدیر فرهنگی برنامه یا راهکاری دارید؟

بدون تعارف باید گفت که خلق، تولید و عرضه فیلم سینمایی بلند استاندارد به هیچ وجه از نظر گستره و ابعاد با یک فیلم کوتاه قابل مقایسه نیست و در تمام حیطه هایش نیاز به ساز و کاری دقیق مهندسی شده و بسیار پیچیده دارد، در حالی که شاید بهترین و شاخص ترین فیلم‌های کوتاه را بتوان با یک گروه کوچک چند نفره و حتی شاید یک نفره خلق و حتی منتشر کرد.

فیلم کوتاه می‌تواند با حمایت و تشویق حتی یک هنرمند-تکنیسین-بازاریاب به ثمر و موفقیت دست یابد، اما تصور چنین چیزی در مورد یک فیلم سینمایی جدی ناممکن هست، هرچند که در کشور ما متأسفانه هنوز هم بسیاری بر این باورند که با همان روند و رویکرد ساخت اثر کوتاه می‌شود فیلم سینمایی ساخت و کارهایی هم تولید شده‌اند اما متأسفانه در نهایت با این روش مطمئناً یک جای کار می لنگد و غیر استاندارد خواهد بود (کیفیت اثر، زمان و بودجه صرف شده و ارائه و پخش و تبلیغات) خلاصه اینکه تا حدودی مثل تفاوت موفقیت در وزنه برداری و فوتبال هست.

* از میان نسلی که در مرکز گسترش معرفی و در جشنواره‌ها برگزیده شدند، گمان می‌کنید چند درصد در فضای انیمیشن باقی می‌مانند و به کارشان در ایران ادامه می‌دهند؟

سوال سختی است و نمی‌توانم پاسخ در خوری بدهم. اما اگر اوضاع به منوال گذشته و این لحظه پیش برود قطعاً تعداد قابل توجهی از این نوابغ را از دست خواهیم داد و آنها که مانده‌اند هم اکثرشان با دلخوری و کم انگیزه ادامه خواهند داد و شاید تغییر مسیر کاری بدهند.