امسال هم پخش سریال تلویزیونی «مختارنامه» به مناسبت فرار سیدن ایام ماه محرم آغاز شده است. این در حالی است که از اولین پخش این سریال تلویزیونی از سال ۱۳۸۹ آغاز شده است و امسال دوازدهمین سال پخش این سریال به شمار می‌رود.
مختارنامه در ۴۰ قسمت، ۶۰ دقیقه‌ای تولید شده، یعنی به صورت خالص ۲ هزار و ۴۰۰ دقیقه بدون در نظر گرفتن زمان باکس پیام‌های بازرگانی مدت زمانی است که هر بار پخش این سریال آنتن شبکه‌های تلویزیون را به خود اختصاص می‌دهد.داود میرباقری، کارگردان سریال مختارنامه در اظهارنظری هزینه تولید مختارنامه را ۲۰ میلیارد تومان اعلام کرده است. رقمی که در دهه ۸۰، یک عدد بزرگ و قابل توجه به حساب می‌آمد.
اما بازپخش هر ساله این سریال چقدر برای تلویزیون سود دارد؟! سال ۱۳۹۷ عبدالعلی علی‌عسکری، رئیس وقت صداوسیما در دیدار با گروه‌های دانشجویی، هزینه تولید هر دقیقه سریال فاخر را رقم ۱۰۰ میلیون تومان اعلام کرد. در همان سال‌ها اعلام شد برای ساخت سریال فاخر موسی (ع) رقم ۲۵۰ میلیارد تومان هزینه لازم است. سال گذشته خبرهایی مبنی بر پیشنهاد کمک ۷۰۰ میلیارد تومانی برای ساخت سریال موسی (ع) و بررسی آن در مجلس منتشر شد.
سال گذشته صداوسیما با بودجه ۳۰ میلیارد تومانی که بخشی از آن از سوی نهادهایی مانند بنیاد فرهنگی روایت تأمین شد، ۴۰۰ دقیقه فیلم «موقعیت مهدی» و سریال آن را ساخت، یعنی حتی با در نظر نگرفتن بحث استخراج نسخه سینمایی «موقعیت مهدی» از مینی‌سریال «عاشورا» برای هر دقیقه از این سریال ۷۵ میلیون تومان هزینه شده است. پس رقم چهار سال پیش علی‌عسکری برای ۱۰۰ میلیون تومان هزینه هر دقیقه سریال فاخر در دوره خودش، رقم صحیحی به شمار می‌رود.
سریال مختارنامه ۲ هزار و ۴۰۰ دقیقه است، یعنی تلویزیون با پخش فقط یک‌بار از این سریال در طول سال (که در عمل بیش از یک‌بار تکرار می‌شود)، رقم ۲۴۰ میلیارد تومان به حساب سال ۹۷ برای خود پس انداز می‌کند. با توجه به تورم سالانه و اعلام بانک مرکزی، این رقم در سال ۹۸ به بیش از ۳۲۲ میلیارد تومان، سال ۹۹ به بیش از ۴۳۹ میلیارد تومان و در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۶۱۳ میلیارد تومان رسیده است. با توجه به این رقم‌ها، صداوسیما صرفاً با نساختن سریال جدید و بازپخش مختارنامه آن هم برای یک‌بار در سال رقمی بیش از هزار و ۶۱۴ میلیارد تومان صرفه‌جویی کرده است. بازپخش امسال سریال مختار هم نزدیک به ۸۰۰ میلیارد تومان به این رقم می‌افزاید و آن را به عدد ۲ هزار و ۴۱۶ میلیارد تومان صرفاً برای یک‌بار بازپخش می‌رساند.
اگر رقم بازپخش سریال مختار از سال ۸۹ تا سال ۹۷ را بررسی کنیم، رقم‌های بزرگ‌تری را به دست می‌آوریم. در همه این سال‌ها تلویزیون چندین بار مختارنامه را به مناسبت‌های مختلف از جمله فرارسیدن ماه‌های محرم و صفر بازپخش کرده است و حتی مدیران سیما مدعی‌اند که درخواست‌های زیادی برای بازپخش این سریال دارند و مجبورند برای پاسخگویی به نیاز مخاطب این مجموعه را بازپخش کنند.
صداوسیما، مالکیت مادی و معنوی آثاری را که ساخته در اختیار دارد و تمامی عوامل از تهیه‌کننده گرفته تا بازیگران و حتی نیروهای خدماتی که در مجموعه‌های نمایشی حضور دارند، صرفاً یک حق‌العمل کار به شمار می‌روند و در برابر دستمزدی که دریافت می‌کنند کاری را برای صداوسیما می‌سازند. برای همین شاید قوانین و عرف جهانی چندان با روابطی که در صداوسیما حاکم است همخوانی نداشته باشد، اما در دیگر نقاط جهان برای اینکه شبکه‌های تلویزیونی نتوانند با بازپخش صرف برنامه‌ها و سریال‌های پربیننده، آنتن خود را پر کنند، یکسری تعهدات وجود دارد، برای مثال در بریتانیا، اتحادیه بازیگران توانسته مقرراتی را برای بازپخش ایجاد کند که شبکه‌های تلویزیونی را موظف می‌کند برای چند بار بازپخش یک برنامه یا سریال به عوامل آن سریال دستمزد بدهد. این دستمزد اگرچه از هزینه پخش اول آن برنامه یا سریال کمتر است، اما باعث می‌شود که حقوق بازیگرانی که به واسطه ساخته نشدن سریال جدید بیکار هستند تأمین شود. در ضمن پرداخت هزینه‌ها باعث می‌شود شبکه‌ها به دنبال تولیدات جدید باشند. در ایالات متحده هم کمیسیون فدرال ارتباطات (FCC) بر بازپخش فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی از شبکه‌های مختلف نظارت دارد و گاهی یک کمپانی از قبال بازپخش یک سریال که در چند دهه قبل تولید شده، درآمد خوبی را برای سال جاری خود پیدا می‌کند.
صداوسیما، امسال در محرم و صفر، مختارنامه را پخش می‌کند. پس از آن احتمالاً یوسف پیامبر (ع) بازپخش می‌شود، احتمال پخش مردان آنجلس هم کم نیست. هر بار بازپخش سریال‌هایی مثل مختارنامه که جزو آثار فاخر تلویزیونی است به صداوسیما کمک می‌کند که بودجه‌ای برای تولید سریال فاخر جدید خرج نکند. هم‌اکنون مهم‌ترین پروژه تلویزیونی فاخر در دست ساخت، سلمان فارسی است که زمان دقیق پایان ساخت آن مشخص نیست.
