گیشه داخلی تابستان ۲۰۲۲ در زمان نگارش این مقاله ۳.۳ میلیارد دلار فروش داشته است. این رقم نسبت به تابستان‌های گذشته از سال ۲۰۰۰ کاهش داشته اما نسبت به فروش ۱.۷۶ میلیارد دلاری تابستان ۲۰۲۱ رشد چشم‌گیری محسوب می‌شود. هم‌چنین لازم به ذکر است که بزرگ‌ترین فیلم‌های این فصل در مقایسه با بزرگ‌ترین آثار تابستان ۲۰۱۳ یا ۲۰۱۵ درآمد بیشتری داشته‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که تابستان ۲۰۲۲ نه به دلیل بی‌علاقگی به اکران‌های سینمایی، بلکه به دلیل مشکلات دیگر استودیوهای فیلم‌سازی، تحت‌الشعاع بزرگ‌ترین تابستان‌های گذشته قرار گرفته است.
«تاپ گان: ماوریک» برنده بزرگ تابستان ۲۰۲۲
اول از همه به سراغ اخبار خوب تابستان ۲۰۲۲ می‌رویم. فروش ۳.۳ میلیارد دلاری این فصل را می‌توان تا حد زیادی به فروش خیره‌کننده گیشه تاپ گان: ماوریک (Top Gun: Maverick) در آمریکای شمالی نسبت داد که با رقمی حدود ۷۰۰ میلیون دلار به پایان خواهد رسید. شاید کسی این موضوع را به یاد نیاورد اما تام کروز تا قبل از می ۲۰۲۲ هرگز در فیلمی که بیش از ۲۳۵ میلیون دلار در داخل آمریکا فروش داشته باشد بازی نکرده بود. او اکنون به لطف علاقه زیاد مخاطبان به جدیدترین ماجراجویی‌های ماوریک، به بیش از سه برابر این رقم رسیده است. فروش داخلی «تاپ گان: ماوریک» واقعا قابل توجه بوده است. این فیلم از همان ابتدا قوی ظاهر شد و پس از آن هفته به هفته در صدر لیست آثار پرفروش ماندگار شد. این اثر با موفقیت چشم‌گیر خود تقریبا ۲۱ درصد از کل فروش گیشه تابستان ۲۰۲۲ را شامل می‌شود.
با این حال، ماوریک و فیلم‌های دنیای سینمایی مارول تنها آثار قابل توجه گیشه تابستان نبودند. بخشی از فروش خوب تابستان ۲۰۲۲ به این دلیل بود که چندین فیلم غیراستودیویی از همه انتظارات پیش از اکران خود در گیشه فراتر ظاهر شدند. به همین خاطر، چهار فیلم بدون دنباله در بین ۱۰ فیلم پرفروش تابستان ۲۰۲۲ قرار گرفتند. این بیشترین تعداد فیلم‌های بدون دنباله از سال ۲۰۱۰ تاکنون در بین ۱۰ فیلم برتر گیشه تابستانی داخلی است.
بهترین فیلم‌های غیراقتباسی تابستان ۲۰۲۲
بزرگ‌ترین اثر بدون دنباله «الویس» (Elvis) بود که به نظر می‌رسد به فروش داخلی بالای ۱۵۰ میلیون دلار برسد. موفقیت الویس که دستاوردی باورنکردنی برای فیلم‌های زندگی‌نامه‌ای موسیقیایی است، نشان می‌دهد که فیلم‌هایی که مخاطبان مسن‌تر را هدف قرار می‌دهند، هنوز می‌توانند جمعیت عظیمی را به سینما بکشانند. «پاسخ منفی» (Nope) نیز مانند الویس تاثیرگذار و اولین فیلم با رده سنی بالای ۱۷ سال بود که از زمان شروع همه‌گیری، ۱۰۰ میلیون دلار در داخل کشور فروخته است.
فیلم ترسناک «تلفن سیاه» (The Black Phone) نیز عملکرد چشم‌گیری داشت و میزان فروش آن برای یک عنوان ترسناک واقعا خوب بود. پس از این‌ها به فیلم «جایی که خرچنگ‌ها آواز می‌خوانند» (Where the Crawdads Sing) می‌رسیم که احتمالا بین ۱۰ فیلم پرفروش تابستان نخواهد بود اما می‌توان گفت که مهم‌ترین اکران این فصل محسوب می‌شود که اقتباسی با بودجه نسبتا کم از یک کتاب پرفروش است و تعداد بازیگران مشهور کمی دارد (ریس ویترسپون تهیه‌کننده این فیلم است) و بدون جلوه‌های ویژه، باز هم جمعیت قابل توجهی را به تماشا جلب کرد. موفقیت این فیلم یک پیروزی بزرگ برای درام‌های سینمایی و یادآور اولویت قرار دادن عناوین مختلف در سینماها است.
کمک کودکان به افزایش فروش
تابستان امسال برای مخاطبان خانوادگی نیز فصل خوبی بود. این مخاطبان هدف از زمان شروع همه‌گیری کرونا چندان مورد توجه قرار نگرفته بودند. فیلم «مینیون‌ها: ظهور گرو» (Minions: The Rise of Gru) پس از دو سال تاخیر در گیشه اکران شد و تماشاگران سینما را از همه اقشار به خود جذب کرد. به نظر می‌رسد که گرو به طور قابل توجهی می‌تواند از فروش ۳۶۸ میلیون دلاری من نفرت‌انگیز ۲ در آمریکای شمالی عبور کند و به بزرگ‌ترین اثر این فرانچایز تبدیل شود.
در همین حال، «لایت‌یر» (Lightyear) به کم‌فروش‌ترین فیلم پیکسار در آمریکای شمالی تبدیل شد (البته پس از «به پیش») اما با این وجود هم‌چنان یکی از تنها سه عنوان انیمیشنی (در کنار ظهور گرو و «بخوان ۲») محسوب می‌شود که ۱۰۰ میلیون دلار در آمریکا از زمان شروع همه‌گیری فروش داشته است که این موضوع حداقل آبی بر آتش این شکست به حساب می‌آید.
آثار غایب قابل توجه گیشه
با این حال، همه چیز در تابستان ۲۰۲۲ برای گیشه خوب و مثبت نبود. کاهش شدید فروش گیشه نسبت به تابستان‌های اخیر (که همه آن‌ها به جز یکی، از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۹ حدود ۴ میلیارد دلار درآمد داشتند) را می‌توان تا حد زیادی به خاطر کمبود عناوین دانست. مارول و بلوم‌هاوس و حتی ای۲۴ چندین فیلم در پرشورترین ماه‌های سال اکران کردند اما استودیوهای دیگر فعال در تابستان‌های گذشته بیکار بودند. برای مثال و مهم‌تر از همه استودیوی قرن بیستم که فیلم «مرد آزاد» (Free Guy) را در سال گذشته و سه فیلم را در تابستان ۲۰۱۹ اکران کرده بود، تنها یک فیلم («برگرهای باب») برای تابستان امسال داشت.
به طور مشابه، استودیوی آمازون نیز که فیلم‌هایی مانند «دیروقت» (Late Night)، «بیمار بزرگ» (The Big Sick) و «عشق و دوستی» (Love & Friendship) را در تابستان‌های گذشته به سینماها عرضه کرده بود امسال حرفی برای گفتن نداشت. لاینزگیت در تابستان ۲۰۱۹ پنج عنوان مختلف منتشر کرد اما فقط یک عنوان («پاییز») در کل فصل پخش تابستانی ۲۰۲۲ داشت. علاوه بر این حتی استودیوهای حاضر نیز آثار کمی داشتند و پارامونت پیکچرز و وارنر برادرز هر کدام تنها دو عنوان جدید با انتشار گسترده ارائه دادند. فقدان فیلم‌های سینمایی باعث شد تا بخش‌هایی از تقویم تابستانی ۲۰۲۲ مانند دو هفته وسط ماه می یا تقریبا کل ماه آگوست خالی باشند. بدین ترتیب هنگامی که فیلمی در سینما اکران نشود پس تماشاگری هم به سینما نمی‌آید.
یکی از عوامل مهم این مشکل کمبود شدید ژانرهای خاص و معمول آثار پرفروش تابستان بود. آثار کمدی به جز یکشنبه عید پاک تقریبا به طور کامل غایب بودند. «پسران خوب» (Good Boys) که در تابستان ۲۰۱۹ اکران شده بود تا اواخر همان سال بیش از ۸۳ میلیون دلار به دست آورد و «باشگاه کتاب» (Book Club) نیز تقریبا پنج برابر بودجه ۱۴.۱ میلیون دلاری خود در تابستان ۲۰۱۸ فروش داشت. فیلم‌های خنده‌دار هنوز می‌توانند علاقه‌مندان به سینما را جلب کنند، فقط به شرطی که اکران و به بازار عرضه شوند. هم‌چنین کم بودن کل فروش گیشه تابستان ۲۰۲۲ به کمبود آثار مناسب کودکان نیز برمی‌گردد. این جمعیت از زمان شروع همه‌گیری کرونا، بارها و بارها برای چندین فیلم مختلف به سینماها رفته‌اند اما تنها سه فیلم انیمیشنی برای تماشاگران آثار خانوادگی اکران شده‌اند. فقدان فیلم‌های جذاب برای این گروه کلیدی، جدای از فیلم جدید مینیون‌ها، بدون شک موجب کاهش آمار فروش تابستان امسال شده است.
پایین آمدن دیزنی از تخت پادشاهی
از نکات مهم دیگر تابستان این بود که دیزنی دیگر استودیوی تضمین‌شده گیشه نیست. دیزنی بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۹، هر سال به غیر از دو استثنا («دنیای ژوراسیک» در سال ۲۰۱۵ و «زن شگفت‌انگیز» در سال ۲۰۱۷) رتبه اول فیلم‌های تابستان را داشت و تابستان گذشته با فیلم «بیوه سیاه» (Black Widow) به این روند ادامه داد. اما در تابستان ۲۰۲۲ «تاپ گان: ماوریک» از پارامونت پیکچرز در صدر گیشه قرار گرفت. دیزنی استودیوی سازنده دومین فیلم بزرگ تابستان، «دکتر استرنج در چندجهانی دیوانگی» (Doctor Strange in the Multiverse of Madness) محسوب می‌شود اما حضور آن‌ها در گیشه این فصل نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته بود (عمدتا به دلیل فروش ناامید‌کننده لایت‌یر و فقدان یک لایواکشن بزرگ خانوادگی مانند «علاءالدین»).
دیزنی تا به امروز ۹۷۸.۵ میلیون دلار (با احتساب آثار استودیوی قرن بیستم) در هشت ماه اول سال ۲۰۲۲ به دست آورده و در جایگاه سوم از نظر درآمد سالانه در سال ۲۰۲۲ پس از یونیورسال پیکچرز و پارامونت پیکچرز قرار دارد. این استودیو بیشتر بر دنیای استریم تمرکز کرده است. با این حال، تمرکز بر آن بازار باعث شده که اکران های کم‌تری در سینما صورت بگیرد و در نتیجه این استودیو بخشی از فروش خود را از دست بدهد.
پس فیلم‌های مستقل کجا هستند؟
حالا به سراغ عناوین مستقل و به اصطلاح هنری می‌رویم. فصل فیلم‌های تابستانی به طور گسترده پر از ابرقهرمان‌ها و روبات‌ها است اما همیشه تعداد زیادی فیلم موفق مستقل و حتی رقبای نهایی اسکار مانند «نیمه‌شب در پاریس» (Midnight in Paris) و «قلمرو طلوع ماه» (Moonrise Kingdom) در میان بسیاری دیگر از آثار در تابستان اکران می‌شوند.
بخش مستقل تابستان ۲۰۲۲ نیز نقاط اوج خود را داشت و «مارسل صدف کفش به پا» (Marcel the Shell with Shoes On) فروش ۵.۶ میلیون دلاری داشت و «خانم هریس به پاریس می‌رود» (Mrs. Harris Goes to Paris) به عنوان یکی از اکران‌های قوی سال و با فروش گسترده اولیه ۲ میلیونی در آمریکای شمالی احتمالا از مرز ۱۰ میلیون دلار فراتر خواهد رفت. با این حال، این فصل نیاز مبرمی به آثار موفق و بزرگ مستقلی مانند «بیمار بزرگ»، «ببخشید که مزاحمت شدم» (Sorry to Bother You) و «شاهین کره بادام زمینی» (The Peanut Butter Falcon) داشت که همگی به افرایش فروش گیشه در تابستان‌های گذشته کمک کرده بودند.
صحنه مستقل مانند دنیای فیلم‌های جریان اصلی از کمبود خروجی رنج می‌برد. ای۲۴ و فوکس فیچرز مرتبا عناوین جدیدی را ارائه می‌کنند اما برای مثال سرچ‌لایت پیکچرز هیچ اثر جدیدی برای ارائه در سینما ندارد. فیلم‌های مستقل و هنری از این که استودیوها به الگوی اکران جدیدی که پس از کرونا ایجاد شد، پایبند بودند، رنج می‌بردند. در این سبک، آثار سینمایی بلافاصله در ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ سینما اکران می‌شدند و مثل سابق نبود که فقط در ۳ یا ۴ مکان منتشر شوند و از آن‌جا بین مردم گسترش پیدا کنند و معروف شوند.
عناوینی مانند «فهرست آقای مالکوم» (Mr. Malcom’s List)، «جنایات آینده» (Crimes of the Future) و «انتقام» (Vengeance) بدون شک با نداشتن فضایی برای ایجاد تبلیغات و معرفی شفاهی، در گیشه ناموفق بوده‌اند. موفقیت برخی از عناوین مستقل تابستان امسال (مثل فیلم مستند «آتش عشق») نشان می‌دهد که مردم آماده بازگشت به سینماها برای تماشای آثار با هزینه‌های پایین‌تر هستند اما نیاز است که تولیدکنندگان آن‌ها را به درستی به بازار عرضه کنند و این فیلم‌ها به استراتژی‌های اکران ظریف‌تری نسبت به «ثور: عشق و تندر» (Thor: Love and Thunder) نیاز دارند.
نگاهی فشرده به تابستان ۲۰۲۲
شاید کمی کلیشه‌ای باشد اما تابستان ۲۰۲۲ هم‌زمان بهترین و بدترین زمان ممکن برای سینما بود. از یک سو، بزرگ‌ترین و موفق‌ترین آثار تابستان از ژانرهای مختلف هستند، خواه درباره جت‌های بزرگ جنگنده باشند یا دختری سوار بر قایق یا لزلی منویل در جستجوی لباسی در پاریس فرانسه. تنوع داستان‌های فیلم‌های موفق گیشه تابستان ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که مردم هنوز برای تماشای طیف وسیعی از آثار به سالن سینما می‌روند.
با این حال، گیشه تابستان امسال شاهد اتفاقات ناخوشایندی حول وضعیت موجود بود. استودیوهایی خاص از اکران سینمایی به نفع پخش استریم و به ضرر گیشه اجتناب کرده‌اند. اگر «جایی که خرچنگ‌ها آواز می‌خوانند» توانست مخاطب خود را در سینما پیدا کند، پس «موفق باشی لئو گرانده» (Good Luck to You, Leo Grande) هم می‌تواند. گیشه تابستان امسال با وجود داشتن مجموعه‌ای از اکران‌های جدید، هنوز به طور محسوسی نسبت به تابستان‌های قبل از کرونا ضعیف‌تر بود و این قضیه نشان می‌دهد که هنوز کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد. اما اگر استودیوهای بیشتری با انواع فیلم‌های بلند به روند عرضه سینمایی بازگردند، شاید تابستان ۲۰۲۳ بتواند بر موفقیت‌های تابستان ۲۰۲۲ سایه بیاندازد و اثرات نامطلوب آن را به دست فراموشی بسپارد.
