تهیه‌کننده و کارگردان نمایش میدانی «جهان بانو» توضیحاتی درباره اجرای این اثر نمایشی ارایه و تاکید کردند که اجرای این نمایش در این مقطع, ربطی به وقایع اخیر ندارد و این همزمانی، تصادفی بوده است.
دست‌اندرکاران این نمایش همچنین خاطرنشان کردند که قیمت واقعی بلیت این نمایش ۷۰۰ هزار تومان است که با همراهی سازمان اوج به صورت رایگان اجرا می‌شود.
نمایش میدانی «جهان بانو» همانطور که از نامش پیدا است درباره جهانِ بانوان و زنانی است که به نوبه خود تاثیرگذار بوده‌اند. داستان این نمایش از زندگی حضرت حوا شروع می‌شود و با روایت سرگذشت زنان بزرگ پیش می‌رود و به زنان بزرگ معاصر می‌رسد. به بهانه نمایش «جهان بانو» با علی اسماعیلی، تهیه‌کننده و در ادامه گپی کوتاه با کارگردان آن حسن برزا داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
*آقای اسماعیلی چطور شد تصمیم گرفتید این بار موضوع نمایش میدانی را به موضوع زنان اختصاص دهید ؟
سال ۱۳۹۷ و بعد از سخنان مقام معظم رهبری درباره اهمیت تولیدات فرهنگی، هنری و رسانه‌ای در حوزه زنان بود که تصمیم گرفتیم ساخت یک نمایش میدانی با موضوعیت زنان را کلید بزنیم. در ابتدا قرار بود نام این نمایش «زنان آسمانی» باشد. از سال ۱۳۹۷ تا سال ۱۴۰۰ بارها و بارها نمایشنامه‌های مختلفی برای این نمایش میدانی تولید و نوشته شد؛ اما باز تغییر پیدا کرد. تحقیق و پژوهش‌های سنگینی در این مدت صورت گرفت. چون موضوع زنان بود و به هر حال این موضوع حساسیت‌های خاص خودش را دارد. از تیم‌های محتوایی مختلف از گروه‌های کارشناسان و گروه‌های مختلف که در بخش‌های گوناگون تجربه داشتند مشورت‌های لازم گرفته شد. بیش از ۱۰ نفر در حوزه‌های مختلف اجتماعی،جامعه شناسی، قرآنی و در حوزه‌های گوناگون و تخصص‌های متعدد روی این متن کار کردند تا بتوان یک محتوای بی عیب و نقص را جمع آوری کرد و در قالب نمایش میدانی به اجرا رساند. لذا تیم محتوایی ما با ظرافت بسیار این کار را پیش برد تا اینکه پایان سال ۱۴۰۰ توانست به یک نمایشنامه جامع در حوزه زنان دست پیدا کند.
*و چطور این نمایش به مرحله اجرا رسیده است؟
فروردین ۱۴۰۱ وقتی که آمار فوتی کرونا تک رقمی شد، دیگر تصمیم بر آن شد با توجه به آغاز فعالیت‌های فرهنگی و هنری ۳ نمایش میدانی را برای شهروندان تهرانی آماده کنیم. نمایش نخست نمایش «روشنایی شب تار» بود. این نمایش در ایام عید غدیر و با موضوع ذکر فضائل امیرالمومنین (ع) به اجرا درآمد. نمایش دوم «تنهاتر از مسیح» نام داشت که فصل سوم آن بعد از وقفه‌ای ۲ ساله به دلیل شیوع ویروس کرونا، امسال در ایام محرم به اجرا درآمد. نمایش سوم نیز «جهان بانو» است. پیش تولید این کار نیز همزمان با ۲ نمایش دیگر از ابتدای اردیبهشت ۱۴۰۱ آغاز شد که کار عظیمی بود. دکورهای عظیمی داشت و در طول ۲ دهه فعالیتی که در این زمینه داشته‌ایم یک تجربه بی‌سابقه را از سر گذرانده‌ایم. در نهایت بعد از گذشت ۵ ماه از پیش تولید این کار از ابتدای ماه آبان به روی صحنه برده شد.
*عواملی که در این مجموعه فعالیت می‌کنند چه پشت صحنه و چه بر روی صحنه چه تعداد هستند؟
عوامل پشت صحنه و اجرایی این کار نزدیک به ۶۰۰ نفر می‌شوند که در گروه‌های تخصصی کارگردانی، نور، صحنه، دکور، لباس، جلوه‌های ویژه میدانی، صدا، تصویر، تولید و… تقسیم می‌شوند وهر گروه دارای تعداد زیادی افراد هستند. به ویژه گروه بازیگران که عمده آنها سربازان وظیفه سپاه پاسداران را شامل می‌شوند و بیش از ۲۵۰ بازیگر و هنرور را در برمی‌گیرد. در کنار این افراد ۲۵ نفر بانوان، کودکان، خردسالان و… نیز هستند که در بخش‌های گوناگون نمایش ایفای نقش می‌کنند.
*تجربه نمایش میدانی با محوریت زنان برای اولین بار است رقم می خورد. این تجربه را چطور ارزیابی می‌کنید؟ در این مدت اجرا به نظرتان تا چه میزان موفق عمل کرده است؟
تجربه‌ای فوق‌العاده بوده است. از سال ۱۳۸۴ که نمایش میدانی با نمایش «شب آفتابی» و بعد با نمایش‌های دیگر همچون «ستاره صبح»، «فصل شیدایی» و «ارض و شمس» که در ۲ سال ایام کرونا به دعوت کشور سوریه این نمایش در آن کشور به اجرا گذاشته شد و بعد از آن «تنهاتر از مسیح»؛ می‌توانم به جرات بگویم در نمایش میدانی «جهان بانو» بود که دیدم که تماشاگران بی‌اختیار در پایان نمایش بلند می‌شوند و تشویق می‌کنند. در تمام نمایش‌های گذشته، من شاهد اینچنین تشویقی از سوی تماشاگران نبوده‌ام. حجم و سعت این کار توانسته مرزهای نمایش میدانی را جا به جا کند.
*فکر می‌کنید این میزان از استقبال به دلیل موضوع خاص نمایش بوده است یا وسعت و حجم کار؟
برای این موفقیت و استقبال مردم باید تمام فاکتورها را کنار یک دیگر قرار داد تا در نهایت به یک نتیجه گیری درست رسید. هم تحقیق و پژوهش گسترده در زمینه زنان، هم موضوع زنانه، هم وسعت و حجم کار، هم دکور و جلوه‌های ویژه میدانی متفاوت و… همه و همه دست به دست هم داده تا امروز تجربه متفاوتی را از اجرای نمایش میدانی داشته باشیم.
*برای اجرایی شدن چنین پروژه بزرگی وجود چالش‌های متعدد امری طبیعی است. شما برای به نتیجه رساندن «جهان بانو» با چه چالش‌هایی مواجه بوده‌اید؟
در گذشته نمایش‌های میدانی که به اجرا درمی‌آمد در قالب‌هایی بود که در بین یک ساعت، یک ساعت و ۱۵ دقیقه اجرا، آیتم به آیتم مجری ورود پیدا می‌کرد و بخشی از زمان به اجرا می‌گذشت. در این روش پشت صحنه با آرامش بیشتری پیش می‌رفت و جا به جایی صحنه، تعویض لباس‌ها، قرارگیری درست بازیگران در جای خود و… بدون استرس و التهاب کم‌تری پیش می‌رفت. اما نمایش «جهان بانو» اثری یک ساعت و ۴۰ دقیقه‌ای بدون وقفه است. اولین نمایشی که بدون وقفه اجرا شد «تنهاتر از مسیح» بود و بعد از نمایش «ارض و شمس» و «روشنایی شب» بود؛ اما «جهان بانو» سخت‌ترین اجرای بدون وقفه است؛ با اتفاقات عجیب و غریبی که در پشت صحنه آن رخ می‌دهد. بازیگری داریم که در طول نمایش ۵ بار باید لباس‌اش را عوض کند. از سال ۱۳۸۴ تا کنون این حجم از کار با این میزان مدت زمان را تجربه نکرده بودیم که در هر صورت چالش بزرگی برای ماست. خود من شخصا زمان جمع آوری و تهیه آیتم‌های صوتی این نگرانی را داشتم که شاید این مدت زمان اجرا، مخاطب را خسته کند؛ اما وقتی کار به اجرا رسید شاهد آن بودم که مخاطب تا پایان نمایش و روشن شدن صحنه میخکوب و بهت زده بر روی صندلی‌اش نشسته است و پا به پای اتفاقات درون صحنه پیش رفته و همراه می‌شود. این موضوع یک دستاورد مهم است که تیم اجرایی در این مدت زمان با آن مواجه شده و توانستیم از چالش پیش روی‌مان دستاورد خوبی به دست آوریم . به این موضوع هم اشاره کنم که پرداختن به موضوع بانوان ربطی به وقایع اخیر ندارد و تقدیر باعث شد اجرای آن به این شرایط گره بخورد که ما هم آن را به فال نیک می‌گیریم و آن را تقدیم به همه زنان سرزمین‌مان می‌کنیم .
*موضوعی که در این میان مطرح است رایگان بودن اجرای نمایش‌های میدانی است. برخی با این موضوع موافق هستند و برخی معتقدند که برای نمایش میدانی نیز همچون سینما، تئاتر، کنسرت و… نیز باید بلیت تهیه شود. نظر شما در این زمینه چیست؟
ارزش واقعی بلیت نمایش «جهان بانو» بین ۷۰۰ تا یک میلیون تومان است؛ اما هزینه بلیت آن را بانیان و متولیان این کار پرداخت کرده‌اند .از ابتدای سال ۱۳۹۷ با نمایش «تنهاتر از مسیح» یک مشارکت مردمی را در سازمان اوج آغاز کردیم تا مردم برای هیات‌ها، موکب‌ها، مجالس اربعین و… نذر فرهنگی کنند. مشارکت خوبی نیز صورت گرفت و دیدیم برای نمایش‌های میدانی نیز می‌توان چنین کرد. البته نمی‌شود گفت تمام هزینه‌های نمایش میدانی از این طریق تامین می‌شود؛ اما بخشی از این هزینه‌ها تامین می‌شود. به نظر من در دراز مدت می‌شود کارهای این چنینی که هزینه کمی هم ندارد را طوری پیش برد که روی پای خودش بیاستند و با کمک‌های مردمی به اجرا درآید و مردمی و ماندگار شود و ماندگار بماند. شاید یک روزی هم به این نتیجه رسیده شد بلیت فروشی انجام گیرد؛ اما هدف این بود در این شرایط اقتصادی، سازمان اوج نمایش‌های میدانی را تقریبا به جنوبی‌ترین منطقه تهران بیاورد تا بتوان برای قشر ضعیف و متوسط رو به پایین جامعه نیز خوراک فرهنگی مناسب و البته رایگان فراهم کرد تا هر کس با هر سطح و توان مالی بتواند استفاده کند.
*اهمیت تولید نمایش‌های میدانی چه میزان است؟ آیا می‌توان به اندازه سینما، تئاتر، موسیقی و… به آن توجه نشان داد و ارزش گذاری کرد؟
سال ۱۳۸۴ که برای نخستین بار نمایش میدانی «شب آفتابی» به کارگردانی بهزاد بهزادپور و تهیه کنندگی احسان محمدحسنی به اجرا درآمد استقبال نسبتا خوبی از آن شد و پیدایش این فرم از نمایش‌ها را مدیون این دو عزیز هستیم. نمایشی که مانند تئاتر از غرب نیامد و وقتی به خدمت حضرت آقا رسیدند ایشان هم بر روی بومی و ایرانی بودن چنین آثاری تاکید داشتند و معتقد بودند باید چنین کارهایی تکثیر شود و گروه‌های دیگر هم بیایند و در این زمینه فعالیت کنند تا نمایش میدانی در تمام نقاط کشور به اجرا درآید. بومی بودن و مردمی بودن نمایش‌های میدانی جزو امتیازهایی است که سازمان اوج به آن رسید و نمایش‌هایی را به بیش از ۲۰ استان کشور به اجرا درآورد. در حال حاضر نیز مرکز نمایش‌های میدانی در تهران بوستان «ولایت» است و مانند پردیس‌های سینمایی و تئاتر، نمایش میدانی نیز در تهران پایگاه دارد و به امید خدا روزی برسد که در تمام شهرهای کشور مرکز و پایگاه برگزاری نمایش‌های میدانی وجود داشته باشد.
*در هر صورت کار مذهبی مهم است و سازمان‌هایی مانند اوج می‌توانند دستاوردهای خوبی در این زمینه داشته باشند و آثار فرهنگی قابل قبولی خلق کنند. با توجه به این پتانسیل چقدر می‌توان به سمت سوژه‌هایی به جز سوژه‌های مذهبی رفت و از این پتانسیل در جهت تولید آثار غیرمذهبی بهره برد؟
قطعا این اتفاق خواهد افتاد. یک روزی نمایش‌های میدانی مانند «شب آفتابی» و بعد از آن «ستاره صبح» که تا حدودی محتوای یکسان داشت و از آدم تا خاتم را به نمایش درآورد، ساخته شد. سال ۱۳۹۷ نیز این ۲ نمایش به اجرا درآمد و هنوز هم دارد در بعضی از استان‌ها اجرا می‌شود؛ اما بعد از سال ۱۳۹۷ تقریبا توانستیم با نمایش «تنهاتر از مسیح» موضوعات را به سمت وقایع و حوادث تاریخی ببریم. نمایش «تنهاتر از مسیح» یک برش تاریخی از نهضت عاشورا بود. بعد از آن نمایش «روشنای شب تاریک» بود که به شخصیت تاریخی امیرالمومنین (ع) پرداخته شد. دیگر دارد آرام آرام نمایش‌ها، تخصصی می‌شود. مخاطبان آن نیز می‌تواند خاص‌تر باشد. به عنوان مثال نمایش میدانی «جهان بانو» می‌تواند در فصل‌های بعدی مخاطبان‌اش تنها بانوان باشند. اینها شروع روند تخصصی‌تر شدن سوژه‌هاست. ما برای یک ماه آینده در دی ماه نیز یک نمایش دیگر یا یک موضوع کاملا متفاوت داریم و ارتباطی به اهل بیت (ع) ندارد و یک موضوع کاملا روز است و برای اجرای این کار آماده می‌شویم. در ایام نوروز و ماه مبارک رمضان نیز نمایش دیگری را اجرا خواهیم کرد و موضوعات را موضوعات تخصصی‌تر می کنیم تا تنوع نمایش‌ها و تنوع محتوایی را از این طریق بالا ببریم.
و اما حسین برزا کارگردان نمایش میدانی «جهان بانو» توضیحات مختصری درباره این کار می‌دهد.
از چگونگی شکل گرفتن ایده این نمایش بگوید؟
در سال‌های گذشته، گروه هنری سیمای ققنوس نمایش «شب آفتابی» را که از خلقت حضرت آدم تا زندگی پیامبران مختلف و غیبت امام زمان (عج) را به تصویر می‌کشید، به صحنه برده است که آن نیز جزو اولین‌های این سبک و سیاق بود که با استقبال مردم روبرو شد. در بستر نماش‌های میدانی کمتر کار فرهنگی در کشور در حوزه زنان انجام شده بود. همین مسئله سبب شد کاری در حوزه زنان تاریخ‌ساز انجام دهیم .از سال ۹۷ ، شروع و ایده کار مطرح و تحقیقات گسترده آن آغاز شد و امروز «جهان بانو» یک نمایش بزرگ میدانی است که به روایت اتفاقات و حوادثی پیرامون زنان تاریخ‌ساز از حضرت حوا تا به امروز روایت می‌کند.
این نمایش برای قشر خاکستری جامعه ساخته شده و بانوان را از هر اعتقاد و آرمان و پوششی مخاطب قرار داده است .
استقبال مردم از نمایش «جهان بانو» چگونه بوده است؟
در این ۴ شب اول نمایش خانواده‌های زیادی با عقاید متفاوت و ظواهر مختلف از این نمایش استقبال کردند و اظهار لطف داشتند.
حسین بزرا و علی اسماعیلی در این گفتگو مشترکا تاکید کردند: ما به دنبال توصیه زندگی آسمانی نیستیم، بلکه می‌خواهیم سیره بانوان آسمانی را توصیف کنیم . امید که چراغ راهی باشد برای همه مردمان به خصوص بانوان آزاده ، فهیم و شجاع کشورمان.
در نمایش «جهان بانو» ۲۵ بازیگر زن هستند که در نقش‌های مختلف و پرده‌های متفاوت نقش‌آفرینی می‌کنند و حدود ۳۰۰ بازیگر آقا نیز در بخش ای مختلف تکمیل کننده داستان هستند.
این نمایش از خلقت حضرت حوا آغاز شده و به فرازهایی از زندگی حضرت هاجر، آسیه، مریم، خدیجه، حضرت زهرا (س) و معصومه (س) اشاره می‌کند و به اثر گذاری زنان در دوره کشف حجاب رضا خانی و حضور موثر و بی‌بدیل‌شان در پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و حضور ویژه و پراهمیت آنها در عرصه‌های علمی ، فرهنگی و هنری می‌پردازد.
«جهان بانو» به کارگردانی حسن بزرا، محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که به همت موسسه سیمای ققنوس هر روز ساعت ۱۸ در بوستان ولایت تهران اجرا می شود. علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه بلیت رایگان، به سامانه namaticket.ir مراجعه کنند.
