به جرأت می‌توان گفت کمتر کسی پیش‌بینی می‌کرد تیم ملی ایران جامجهانی ۲۰۲۲را با شکست سنگین ۶بر ۲در برابر انگلستان آغاز کند. فرمول دیرآشنای فوتبال دفاعی کیروش و البته تجربه شکست‌های نزدیک دربرابر تیم‌های صاحب‌نامی همچون آرژانتین و اسپانیا باعث شده بود، ثبت یک باخت پرگل دور از ذهن تلقی شود، اما وقایع این بازی همه را شوکه کرد و سنگین‌ترین باخت تاریخ تیم ملی ایران در ادوار جامجهانی را به جا گذاشت. شاید مسائل حاشیه‌ای هم در گلباران ایران بی‌تأثیر نبود، اما نمی‌توان از کنار اشتباهات باورنکردنی کارلوس کیروش بی‌تفاوت گذشت. او دربرابر سه‌شیرها تصمیمات غیرمنتظره‌ای گرفت که حتی پیش از شروع مسابقه هم عموم مخاطبان را حیرت‌زده کرد.
بدترین بازیکن تیم ملی که بود؟
حتی اگر رسانه‌های بین‌المللی از مجید حسینی به‌عنوان ضعیف‌ترین بازیکن ایران مقابل انگلستان یاد نمی‌کردند، احتمالا همه تماشاگران تلویزیونی با نگاه معمولی به بازی نیز متوجه این واقعیت می‌شدند. مدافع ۲۶ساله کایسری‌اسپور اگرچه چند سال پیش در زمره استعدادهای خوب ایران دسته‌بندی می‌شد، اما حالا مدت‌هاست از میدان دید خارج شده و کمتر کسی از سطح کیفی او مطلع بوده است. به واقع روشن نیست کیروش با چه استدلالی دست به ترکیب موفق و هماهنگ محمدحسین کنعانی‌زادگان و شجاع خلیل‌زاده زد و حسینی را به ترکیب افزود. هرچه بود این بازیکن ناخواسته هر کاری که لازم بود برای موفقیت انگلستان انجام داد. مصدوم کردن علیرضا بیرانوند، خوردن انواع و اقسام دریبل‌ها و شکست در نبردهای هوایی مؤثر در محوطه جریمه، تاوان سنگین انتخاب کیروش بود؛ تقاصی که تیم ملی پس داد و شاید منجر به حذفی دیگر از مرحله گروهی جامجهانی شود.
علی کریمی؟ با چه فلسفه‌ای؟
بازی با انبوه هافبک‌های تدافعی و القای ترس شدید به تیم ملی یک طرف، انتخاب این هافبک‌ها هم یک طرف دیگر. چه‌کسی می‌توانست باور کند سعید عزت‌اللهی که ازجمله بازیکنان مورد علاقه کیروش به شمار می‌آید، ناگهان از ترکیب خارج شود و به جای او علی کریمی به میدان برود؟ هافبک پیشین استقلال در حالی در برابر انگلستان فیکس شد که در یک سال گذشته به ندرت بازی کرده و هیچ‌کس او را ندیده است. در حقیقت ترکیب ابتدایی تیم ملی آنقدر عجیب بود که راه را برای برخی اظهارنظرهای شگفت‌انگیز باز کرد. مثلا محمدحسین میثاقی عقیده داشت کیروش نخواسته در بازی با انگلستان دستش را برای ولز و آمریکا رو کند! خیلی هم ممنون؛ فقط این ترفند احتمالی، منجر به یک شکست سنگین شد. به هر حال شکست ۶گله در جامجهانی به آسانی از یاد مردم دنیا نمی‌رود، آن هم برابر انگلستان که در ۷بازی آخرش موفق به کسب پیروزی نشده بود.
چرا عذرخواهی نمی‌کنی؟
مصاحبه پایان بازی کیروش بازتاب‌های فراوانی داشت. فارغ از اینکه او چه گفت و درست گفت یا نه، جای یک عذرخواهی ساده در اظهارات مربی پرتغالی خالی به‌نظر می‌رسید. در دنیای فوتبال بسیار رایج است که مربیان در پی چنین باخت‌های سنگینی از هواداران معذرت می‌خواهند و قول تلاش برای جبران در آینده را می‌دهند، اما گویا کیروش اساسا به چنین مسئله‌ای اعتقاد ندارد.
۰۲
با کیروش در ۲دوره قبلی جامجهانی (۲۰۱۴و ۲۰۱۸) در ۶بازی تنها ۶گل دریافت کردیم و مقابل آرژانتین، اسپانیا و پرتغال هم بیش از یک گل دریافت نکردیم. اما در بازی با انگلیس در یک بازی به‌اندازه ۶بازی قبلی گل دریافت کردیم.
۰۷
احسان حاج‌صفی با اینکه نمایش ضعیفی داشت، یک رکورد شخصی برای خودش ثبت کرد. او حالا بالاتر از آندو تیموریان و مهدی مهدوی‌کیا، نخستین بازیکنی است که در ۷مسابقه جامجهانی حاضر بوده. او تا پیش از بازی با انگلیس ۴۵۶دقیقه بازی کرده بود و با این ۹۰دقیقه، رکوردش به ۵۴۶دقیقه رسید که فعلا دست‌نیافتنی است.
۰۳
برای نخستین بار در ادوار جامجهانی، ایران یک نیمه را با شکست با اختلاف ۳ گل به پایان رساند. ۲گل در۳دقیقه؛ کوتاه‌ترین زمانی بود که بین ۲گل دریافت شده ایران در جامجهانی فاصله وجود دارد. پیش‌تر گل‌های دوم و سوم پرو در جامجهانی ۱۹۷۸ (کوبیاس) در فاصله ۳دقیقه به ثمر رسیده بود.
۰۲
مهدی طارمی با زدن ۲گل نه‌تنها به نخستین بازیکن ایرانی تبدیل شد که ۲گل در جامجهانی به ثمر رسانده است، بلکه نخستین فوتبالیست آسیایی شد که در تاریخ جامجهانی مقابل یک تیم اروپایی موفق‌به به ثمر رساندن ۲گل می‌شود.
۰۶
این بازی سومین شکست ۶گله کیروش روی نیمکت تیم‌های ملی گوناگون بود. شکست قبلی ۶گله کیروش به زمان مربیگری او در کلمبیا برمی‌گردد که مقابل اکوادور اتفاق افتاد. یک‌بار هم سال۲۰۰۸به‌عنوان سرمربی پرتغال ۶-۲از برزیل باخته بود.
۰۹
انگلیس در ۶بازی آخرش ۳شکست و ۳تساوی و تنها ۴گل زده داشت. این نهمین پیروزی گرت ساوت‌گیت در تورنمنت‌های بزرگ (جامجهانی و یورو) بود که او را از سر الف رمزی (۸برد) پیش انداخت.
۰۴
این شکست چهارمین تعداد گل‌خورده زیاد یک تیم آسیایی در ادوار جامجهانی بود. باخت‌های سنگین تیم‌های آسیایی در جام‌های جهانی؛ کره‌جنوبی صفر – مجارستان ۹، عربستان صفر – آلمان ۸، کره‌شمالی یک – پرتغال ۷، ایران ۲- انگلیس ۶، کره‌جنوبی صفر – هلند ۵، عربستان صفر- روسیه ۵، امارات یک- آلمان ۵، چین صفر- برزیل ۴٫
۲۴
طبق قوانین جدید وقت تلف‌شده زیادی برای بازی‌ها درنظر گرفته می‌شود. بازی ایران و انگلیس با ۲۴دقیقه وقت تلف‌شده رکورددار ادوار جامجهانی شد. البته در وقت‌های اضافه هم وقت اضافه داشتیم که مجموع آن را به ۲۹دقیقه رساند. روز سوم جامجهانی ۵۹دقیقه وقت اضافه گرفته شد. دیدار تیم‌های سنگال و هلند مجموعاً ۱۴دقیقه وقت اضافه داشت و در بازی آمریکا و ولز نیز ۱۶دقیقه وقت اضافه گرفته شد.
۳۵
گل ششم انگلیس که توسط جک گریلیش به ثمر رسید، در حالی وارد دروازه ایران شد که پیش از آن بازیکنان انگلیس ۳۵پاس متوالی به‌هم داده بودند که از سال۱۹۶۶تاکنون چنین چیزی سابقه نداشته است.
۰۲
بوکایو ساکا برای رسیدن به رکورد وین رونی در جام‌های جهانی تنها به یک‌نیمه نیاز داشت. او که در نیمه‌دوم جایش را به بازیکنی دیگر داد، حالا دوبرابر وین رونی که بهترن گلزن تاریخ تیم ملی انگلیس است، گل زده. رونی در جامجهانی؛ ۱۱بازی، ۷۹۰دقیقه و یک گل. ساکا در جام جهانی؛ یک بازی، ۷۱دقیقه و ۲گل.
۴۹
رشفورد تنها ۴۹ثانیه پس از ورود به زمین گل زد که این سومین رکورد سریع‌ترین گل بازیکنان تعویضی در تاریخ جام بود.
اعداد چه می‌گویند؟
درباره شکست سنگین تیم ملی از انگلیس همه‌‌چیز را دیده و چیزهای زیادی خوانده‌اید. در این گزارش تلاش کرده‌ایم با نگاه آماری و عددی به این مسابقه نگاه کنیم. بازیکنان ایران در این بازی ۲۱درصد مالکیت توپ داشتند که یک‌درصد کمتر از پایین‌ترین میزان مالکیت تیم در جامجهانی ۲۰۱۸در برابر اسپانیا بود. در بازی با انگلیس، ایران ۱۵۴پاس صحیح داشت و انگلیس۷۳۰پاس صحیح. دقت پاس ما ۶۶درصد در برابر ۸۹درصد آنها بود. در برابر ۸کرنر تیم رقیب، ما کرنری نداشتیم. برای نخستین‌بار در تاریخ ۹۲ساله فوتبال ایران و ۲۲دوره جامجهانی است که یک بازی ایران با نتیجه ۶-۲ خاتمه می‌یابد. ایران پیش از این شکست‌های ۶گله داشته است؛ ۵بازی با نتیجه ۶بر صفر، یک بازی ۶بر یک، ۲بازی ۶بر ۳تمام شده‌اند.
جهانبخش و توجیه شکست
علیرضا جهانبخش در توجیه شکست گفته بعضی از بازیکنان نخستین جامجهانی خود را تجربه می‌کردند. با توجه به فاصله ۴ساله جامجهانی طبیعی است که بازیکنان برای نخستین بار به جامجهانی آمده باشند اما از فهرست ۲۵نفره تیم ایران تنها ۱۱بازیکن پیش از این سابقه بازی در جامجهانی را نداشتند که یکی از آنها قلی‌زاده است که در دوره قبلی تا آخرین لحظه در لیست بود. از ۱۰نفر دیگر ۳نفر دروازه‌بان هستند که حسین حسینی فرصت بازی پیدا کرد و پیام نیازمند و امیر عابدزاده بازی نکردند. فقط احمد نوراللهی و محرمی کامل بازی کردند درحالی‌که در دوره قبلی نبودند. کنعانی‌زادگان، کریمی هر کدام یک نیمه و ترابی دقایقی به میدان رفتند. جلالی و شجاع خلیل‌زاده هم شانس بازی پیدا نکردند. بنابراین تحلیل جهانبخش درست نیست.
بدترین شکست تاریخ
این بدترین شکست تاریخ تیم ملی در یک دیدار رسمی بود و همچنین سنگین‌ترین باخت در جامجهانی. ایران در هفتمین حضورش در جامجهانی و نوزدهمین بازی تعداد شکست‌های خود را دو رقمی کرد. در این ۱۰شکست ۳ باخت با اختلاف یک گل، ۴باخت با اختلاف ۲گل، ۲باخت با اختلاف ۳گل و یک باخت با اختلاف ۴گل ثبت کرده‌ایم.
