پنج هفته از لیگ برتر فوتبال کشورمان باقی مانده است و سپاهان و استقلال که از دو مربی خارجی سود می‌برند صدرنشین لیگ به حساب می‌آیند و دارای بیشترین شانس برای کسب عنوان قهرمانی هستند. استقلال با ساپینتو فصل را با چالش‌های فراوانی آغاز کرد و مرد حاشیه‌دار پرتغالی که در ورود و خروج بازیکنان نقشی نداشت هرقدر از لیگ گذشت با شناخت بیشتر از بازیکنان تیمش نتایج بهتری گرفت و ضمن جبران اختلاف هشت امتیازی نسبت به پرسپولیس حالا از رقیب سنتی یک امتیاز بیشتر دارد و هم امتیاز با سپاهان است. سپاهانی که نیمکت تیمش را به یک مرد پرتغالی و هموطن ساپینتو سپرده و حالا با مورایس شانس زیادی برای کسب قهرمانی دارد هرچند شکست هفته پیش در برابر تراکتور فاصله آنها را نسبت به دو تیم دیگر بسیار کمتر کرده است. شکست بدموقع سپاهان با مورایس در مقابل اندیشه‌های خمس از جذابیت‌های هفته گذشته لیگ بود. شاید اگر چند هفته لیگ ادامه پیدا می‌کرد خمس با تراکتور یکی دیگر از مدعیان اصلی قهرمانی در لیگ بودند! به بهانه عملکرد درخشان این سه مربی خارجی و همچنین وضعیت مربیان داخلی و خارجی در لیگ و مدیریت ورزشی با هومن افاضلی، دستیار سابق علی دایی، برانکو و بلاژویچ در تیم ملی بزرگسالان که سابقه سرمربیگری در تیم ملی امید و چند تیم لیگ برتری را هم دارد گفت‌وگویی ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید.
برای شروع صحبت‌های‌مان می‌خواهیم نظر کلی شما در خصوص مربیان خارجی لیگ را بدانیم.
افرادی که این کاره نباشند گمان می‌کنند یک مربی می‌تواند یک نفره همه‌چیز را تغییر دهد در حالی که برای تغییر شرایط و نتیجه گرفتن یک تیم ۳۰ درصد مربی نقش دارد. در هر کشوری با توجه به شرایط خودش و استانداردهایی که دارد همه‌چیز را فراهم می‌کند و بعد دنبال آن ۳۰ درصد می‌گردد و یک وقت‌هایی هم هست که هیچ‌کدام از شرایط مورد نیاز را ندارند و آن ۳۰ درصد که جذب مربی است را می‌آوردند و فکر می‌کنند شرایط تغییر می‌کند. متاسفانه در فوتبال کشور ما رویکرد دوم وجود دارد! یعنی مدیریت نمی‌خواهد غلط‌های خودش را تصحیح کند و گمان می‌کند با تغییر مربی همه‌چیز دگرگون می‌شود. وقتی به تیم‌هایی که مربی خارجی دارند نگاه می‌کنید، می‌بینید بهترین بازیکنان ما هم جزو همان تیم‌ها هستند خب معلوم است در این شرایط مربی نتیجه می‌گیرد. الان این تیم سپاهان را ببینید که دست مورایس است از تیمی که دست محرم نویدکیا بود، بهتر است. برای اینکه اشتباهات تیم محرم را برطرف کرده‌اند. برای مثال الان سپاهان دروازه‌بان بسیار خوبی دارد در حالی که در دوره مربیگری نویدکیا دروازه‌بان سپاهان نوسانات زیادی داشت یا خط دفاعی خود را ترمیم کردند. من فکر می‌کنم الان محرم بود هم همین نتایج را کم و بیش می‌گرفت! یا درباره تراکتور در دوران بردیف با احترام به این مربی اما سبک او به تراکتور نمی‌خورد و اگر مثلا گل‌محمدی مربی تراکتور بود همین اتفاقات برای این تیم رخ می‌داد. می‌خواهم بگویم در کشور ما الان شرایطی است که همه خارجی‌پرست شدند و این به نظر من اتفاق خوبی نیست. اگرچه معتقدم مربی خارجی نگرش جدید و رقابت به وجود می‌آورد و حتما باید باشند اما اینکه بگوییم خودمان مربی خوب نداریم و فقط خارجی خوب است را قبول ندارم. همیشه شرایط برای مربی داخلی سخت‌تر است چون امکانات و بازیکنان مربی خارجی را ندارد. نکته دیگر مثلا ربیعی در تبریز تراکتور را برد اما سر و صدایی نشد.
درباره ساپینتو نظرتان را نگفتید؟
درباره او هیچ صحبتی ندارم. فراموش کنید!
سوالی که در این چند ساله بین اهالی فوتبال به وجود آمده، این است که چرا اکثر مربیان یا بازیکنانی خارجی که جذب فوتبال ما می‌شوند آن کیفیت لازم را ندارند؟
چرا رونالدو ایران نمی‌آید و به عربستان می‌رود؟ مربی یا بازیکن خوب رِنج قیمت دارد، قطعا وقتی می‌خواهند از فضای اروپا دور شوند به ایران بیایند پول بیشتری می‌خواهند. اولا ما به لحاظ مالی توان آن پرداخت‌ها را نداریم دوما این وسط آدم‌هایی هستند که قیمت مربیان و بازیکنان را طوری بالا می‌برند که در شرایط نرمال این مبلغ نیست. یعنی هم می‌آیند ایران تا پول بیشتر بگیرند و هم قیمت‌شان این نیست! جریان پیچیده‌ای است. جریاناتی در فوتبال وجود دارد مثل افرادی که واسطه می‌شوند و یکسری دیگر کارهای رسانه‌ای برای آنها انجام می‌دهند و این مسائل قیمت‌ها را بالا می‌برد. پرداخت پول و اداره مربیان خارجی برای ما میسر نیست. در مورد مربی که به ایران می‌آید صرفا بحث فنی را نباید لحاظ کرد و نیاز به مدیریت‌های دیگر هم دارد. مثل امکانات زندگی یا خانوادگی که برای فوتبال ما میسر نیست و همین عوامل باعث می‌شود که حضور مربی درجه یک برای ما سخت شود.
همه این شرایط مهیا باشد چی؟
بازهم می‌بینید آن هماهنگی که نیاز است به وجود نمی‌آید چون شرایط مدیریتی باشگاه‌های ما چالش‌برانگیز است. سیگنال‌ها و فاکتورهای بدی از باشگاه‌ها گرفته می‌شود و اینها انگیزه بازیکنان را از بین می‌برد و مربی گران هم باشد این داستان‌ها را نمی‌تواند مدیریت کند. ساختن موفقیت در ایران کار بسیار سختی است.
در یک برنامه‌ریزی بلندمدت نمی‌شود از مربیان خارجی مثلا در جهت آموزش استفاده کرد؟
قطعا، ۸ سال کی‌روش ایران بود یک دوره کلاس برای مربیان ایرانی نگذاشت. می‌شد ایده مربیان لیگ با سرمربی تیم ملی نزدیک شود اگر فقط با طرز تفکر کی‌روش آشنا می‌شدند. اما کی‌روش زمانی که امریکا بود یک کتاب تهیه کرده بود برای ساختار و سازماندهی فوتبال در آنجا. ما هیچ استفاده‌ای از کی‌روش نکردیم جز هیاهو و جنجال که نشان می‌دهد که مدیریتش نکردیم، کی‌روش رییس فدراسیون بود! وزیر ورزش هم بود کم‌کم داشت معاون اول رییس‌جمهور هم می‌شد و کمی وقت می‌دادند شاید رای هم می‌آورد و رییس‌جمهور ما می‌شد!
این از ضعف مدیریتی است.
بله، وقتی مربی مدیر بالاسرش را دور می‌زند و با مدیر بالاتری ارتباط می‌گیرد طبیعتا مدیر مستقیمش دیگر نمی‌تواند مدیریت کند و کی‌روش مدام این کار را می‌کرد و این اجازه به او داده می‌شد.
برگردیم به بحث اصلی، فکر می‌کنید علت توجه کمتر به مربیان داخلی باندبازی در فوتبال است؟
فکر می‌کنم این یک جریان است و از باندبازی بیشتر! آدم‌های زیادی در آن دخیل هستند.
چرا توضیح بیشتری نمی‌دهید ؟ این سکوت شما به شرایط بهتر آن نفرات کمک نمی‌کند؟!
این حرف‌ها را زدم که دو سال است کار ندارم! با یک دست که نمی‌شود همه کار کرد. ببینم جایی علاقه‌مند به حرف‌های من باشد خواهم گفت اما کسی برایش مهم نیست و همه‌چیز رها شده.
عجیب اینکه اگر هم صحبت کنید از شما مدرک می‌خواهند!
پیدا کردن مدرک کار خودشان باید باشد. من که مرجع قضایی یا انتظامی نیستم که بروم مدرک جمع کنم! ما می‌بینیم و می‌گوییم آنها باید بروند پیدا کنند.
به سوالات فنی برمی‌گردیم. از مربیان داخلی دفاع کردید اما چرا فوتبال ما مربی لژیونر ندارد؟
صرفا بحث کیفی نیست. خیلی مربی خوب داریم که نمی‌توانند کار بگیرند. فضای بین‌المللی ساختن فقط به لحاظ سیاسی مربوط نیست، بلکه از نظر فرهنگی هم فضا باید فراهم باشد. شما در هنر و موسیقی و اقتصاد فضای بین‌المللی می‌بینید که توقع دارید مربیان ما بین‌المللی شوند؟ لیگ ما حتی فیلمبرداری درست و حسابی ندارد که مثل پکیج بفروشیم. امکانات کشورهای عربی را ببینید. چه کسی پکیج ما را می‌خرد؟ اصلا قابل فروش نیست. در این شرایط باید یک مربی نابغه باشد، یکی در حد گواردیولا که شاهین اقبال روی شانه‌هایش بنشیند و لژیونر شود!
البته با شما موافقیم که فقط در بخش مربی کم‌کاری نبوده و مدیران ما در بخش ورزش پیشرفتی نداشتند.
مگر ما مدیر صادر کردیم؟ چرا فقط روی مربی زوم هستیم؟ مگر داوری داریم که بگویند بیاید یک بازی مهم در کشورشان را سوت بزند؟ اینها ورای صرف فوتبال است.
مدیرانی با دایه فوتبالی بودن هم داشتیم که عملکردشان جای نقد دارد. مثلا حذف استقلال از آسیا.
مدیر حتما نباید ورزشی باشد، می‌تواند مدیر اقتصادی هم باشد. در این وضعیت مدیر خارجی هم نمی‌تواند در فوتبال ما کار کند چون سازوکار آنها برای درآمدزایی در کشور ما موجود نیست. اما درباره عدم مدیریت و ماجرای حذف استقلال از آسیا باید بگویم قربان‌زاده حرف‌های خوبی زد و قطعا مدیر خوبی است، اما خودش الان بالای سر یک باشگاه باشد نمی‌تواند آنجا را اداره کند. در عمل نمی‌تواند. در تئوری ممکن است نه در عمل. من هم می‌توانم بگویم در منچسترسیتی می‌توانم مربیگری کنم و از گواردیولا ایراد بگیرم اما وقتی آنجا باشم شاید نتوانم رختکن آن تیم را هم مدیریت کنم چه برسد به مسائل فنی. بحث تخلف مالی اگر بوده جداست اما با این شرایط حاکم در فوتبال نمی‌شود بهتر کار کرد. تیم‌های ما پول بازیکنان داخلی خود را نمی‌توانند بدهند بازیکنانی که بندگان خدا می‌ترسند شکایت کنند چون مقابل هواداران قرار می‌گیرند اما خارجی‌ها با شکایت به پول‌شان می‌رسند.
