یک ویروس زامبی ویرانگر، یک وکیل باهوش مبتلا به اوتیسم، قلدری دانش آموزان دبیرستانی و بازی‌های کودکانه با پیچش‌های مرگبار همگی چه وجه اشتراکی دارند؟ این موارد مضامینی هستند که چهار سریال از ۱۰ مجموعه نمایشی غیر انگلیسی زبان نتفلیکس را شامل می‌شوند. نقطه اشتراک دیگر آن مجموعه‌ها این است: همگی به زبان کره‌ای هستند.
به گزارش فرارو، تقریبا ۲۵ سال پس از آن که روزنامه نگاران در روزنامه جوانان پکن اصطلاح “موج کره ای” (یا هالیو) را ابداع کردند چرا که از محبوبیت فزاینده صادرات سرگرمی کره جنوبی به چین و سراسر آسیا شگفت زده شده بودند این روند در سطح جهانی شکلی انفجاری به خود گرفته است.
از عراق تا هند، مکزیک و مراکش سریال‌های کره‌ای مخاطبان را مجذوب خود کرده اند و میلیارد‌ها دلار سرمایه گذاری برای تولید بیش‌تر این گونه مجموعه‌های نمایشی را به ارمغان آورده اند. برخی از تحلیلگران اخیرا اشاره کرده اند که سریال‌های کره‌ای نشان دهنده “یک تضاد مهم با فرهنگ پاپ فراملی غالب غرب” است.
هیچ چیز مانند موفقیت خیره کننده “بازی مرکب” (Squid Game) مجموعه نمایشی سال ۲۰۲۱ میلادی درباره مسابقه افراد از جان گذشته برای کسب پول جذابیت بین المللی پیدا نکرد. بازی مرکب رقابتی را به نمایش می‌گذارد که شامل مجموعه‌ای از بازی‌ها است. کسانی که در هر بازی پیروز می‌شوند به مرحله بعدی بازی رفته و کسانی که می‌بازند می‌میرند.
بازی مرکب یک برنده بلامنازع بود و پربیننده‌ترین سریال نتفلیکس محسوب می‌شود. ظهور چنین مجموعه‌های نمایشی‌ای در بحبوحه موجی از محبوبیت صورت می‌گیرد که نشان می‌دهد فرهنگ کره‌ای به طور گسترده‌ای در حال حرکت است از سبک موسیقی کی پاپ و گروه‌هایی مانند BTS گرفته تا فیلم‌های کره‌ای برنده اسکار مانند “انگل” (Parasite).با این وجود، سس مخفی‌ای که درام‌های کره‌ای را به مجموعه‌های نمایشی پرفروش در سراسر جهان تبدیل می‌کند چیست و در آینده چه چیزی در انتظار آن خواهد بود؟
پاسخ کوتاه است: مانند یک فیلمنامه درام کره‌ای خوب “پیچیده” است. کارشناسان می‌گویند تا حد زیادی ممکن است این موضوع به داستان سرایی با کیفیت بالا مرتبط باشد که هوشمندانه به گونه‌ای ارائه می‌شود که در هر جغرافیایی کارآمدی دارد و به طور خاص برای زنان طنین انداز می‌شود. پلتفرم‌های پخش از جمله نتقلیکس نیز مجموعه‌های نمایشی کره‌ای را به مخاطبان متنوعی رسانده اند. با این وجود، این مدل رشد دارای محدودیت‌هایی است و اگر صنعت خلاق کره جنوبی مراقب نباشد ممکن است با پایان رویاپردازی هایش مواجه شود.
فقط خوب
“آرئوم جئونگ” کارشناس فرهنگ عامه کره و استادیار جدید مطالعات کره‌ای در دانشگاه ایالتی آریزونا می‌گوید: “هیچ عنصر فرمولیزه شده‌ای پشت موفقیت سریال‌های کره‌ای در سطح جهانی وجود ندارد”. در عوض او اشاره می‌کند که مجموعه‌ای از عوامل این موج را هدایت می‌کنند. او می‌افزاید: “این عوامل عبارتند از “مسائل فرهنگی – اجتماعی بسته بندی شده در یک داستان سرگرم کننده، بازی و طراحی ماهرانه، یک پلتفرم در دسترس که به میلیون‌ها نفر اجازه می‌دهد تا آن را تماشا کنند و پیامی که به مخاطب انتقال داده می‌شود”.
“گی ووک شین” مدیر برنامه کره در دانشگاه استنفورد می‌گوید: “با این وجود، تمام این موارد به یک ویژگی مهم‌تر بستگی دارند که به این مجموعه‌های نمایشی اجازه می‌دهد شکوفا شوند: کیفیت داستان سرایی”. او می‌افزاید: “من فکر می‌کنم مهم است که بدانیم محتوای این درام‌ها خوب است. کره جنوبی در بیان داستان‌ها درباره موضوعاتی که مردم به آن اهمیت می‌دهند به شیوه‌هایی که توجه بینندگان را جلب می‌کند و آنان را درگیر نگه می‌دارد خوب عمل کرده است”.
بسیاری از نمایش‌ها پیام‌های جهانی دارند که علیرغم موضوعاتی که مختص فرهنگ و جامعه کره است برای بینندگان بین‌المللی جذابیت دارد. “جئونگ” می‌گوید: “برای مثال، بازی مرکب نشان دهنده نابرابری‌های اجتماعی – اقتصادی رقابت برای منابع، آرزوی تحرک اجتماعی رو به بالا، پویای قدرت بین نژاد‌ها و جنسیت‌های مختلف است که نه تنها بر کره جنوبی بلکه بر سایر نقاط جهان نیز تاثیر می‌گذارد”.
با بکارگیری داستان‌های متفکرانه، شخصیت محور و انسانی در روندی که در سریال‌ها و فیلم‌های کره‌ای وجود دارد تهیه کنندگان و کارگردانان می‌توانند موانع زبانی را درهم بشکنند.”انگل” اولین فیلم غیر انگلیسی زبان برنده اسکار به عنوان بهترین فیلم سال ۲۰۲۰ معرفی شد فیلمی که با داستان سرایی تند خود بر موضوعاتی، چون نابرابری، فقر و مبارزه طبقاتی تمرکز داشت و بینندگان را تحت تأثیر قرار داد.
“هیون جونگ استفانی” نامزد مقطع دکترا در دپارتمان رادیو، تلویزیون و فیلم در دانشگاه تگزاس که مطالعات اش بر موج فرهنگی کره تمرکز دارد می‌گوید: “احساسات انسانی در این مجموعه‌های نمایشی بسیار دقیق هستند”. همزمان مجموعه‌های نمایشی کره‌ای دسته‌ای از مضامین را ارائه می‌کنند که ممکن است مخاطبان کره‌ای و جهانی را مورد توجه قرار دهد: عاشقانه، هیجان انگیز، ترسناک، بازی‌های مرگ، ماجراجویی، کمدی، اکشن، جنگی، فانتزی یا علمی – تخیلی. در نتیجه، یک سریال کره‌ای برای سلائق مختلف مناسب است.
“مجموعه‌های کره‌ای شباهت‌هایی با بالیوود هندی یا تله نوولا (به مجموعه‌های تلویزیونی محدودی گفته می‌شود که در کشور‌های آمریکای لاتین محبوبیت دارند)های آمریکای لاتین دارند. بنابراین، واقعا جای تعجبی ندارد که مجموعه‌های نمایشی کره‌ای در این کشور‌ها موفق بوده و مخاطب جذب کرده اند. ایالات متحده نیز به طور فزاینده‌ای متنوع شده و قصد دارد به فرهنگ‌ها و تجربیات متنوعی که در مجموعه‌های کره‌ای ارائه می‌شوند اهمیت داده و به آن بیش‌تر توجه کند”.
علیرغم آن که بازی مرکب نقد وحشیانه‌ای از سرمایه داری ارائه کرد سریال کره‌ای افتخار (Glory) پنجمین نمایش غیرانگلیسی زبان پربیننده در تاریخ نتفلیکس به موضوع قلدری در مدارس کره جنوبی می‌پردازد. سریال “ما همه مرده ایم” (All of Us Are Dead) که در رتبه چهارم در آن فهرست برتر جدول قرار دارد درباره شیوع ویروس زامبی در یک دبیرستان است. سریال “وو وکیل فوق العاده” (Extraordinary Attorney Woo) در رتبه هفتم قرار دارد و درباره یک وکیل جوان مبتلا به اوتیسم است که با تعاملات روزمره دست و پنجه نرم می‌کند، اما در حوزه کاری اش درخشان است و از نظر عاطفی بسیار باهوش‌تر از بسیاری از همتایان حقوقی‌اش می‌باشد.سازندگان مجموعه‌های نمایشی کره‌ای به دنبال مضامین جدید هستند و هیچ کس نمی‌داند که موفقیت بزرگ بعدی آنان چیست. با این وجود، آنان همواره به دنبال موضوعات تازه هستند.
توجه به نگاه زنانه
علیرغم تمام تنوع و جذابیت جهانی محتوا روش روشنی در مورد عملکرد سریال‌های کره‌ای وجود دارد که باعث تمایز آن از رقبای بالقوه شان به خصوص سریال‌های امریکایی می‌شود. درام‌های کره‌ای بدین خاطر در سطح جهانی موفق شده اند که به طور منحصر بفردی به خوبی به مخاطبان زن می‌پردازند و زندگی و عشق را از منظر زنانه به تصویر می‌کشند به گونه‌ای که در محتوای مجموعه‌های ساخت کشور‌های دیگر مانند آمریکا چنین پدیده‌ای به چشم نمی‌خورد.
“شین” می‌گوید: “سریال‌های عاشقانه در سطح بین المللی محبوب هستند، زیرا برای نگاه زنانه کار می‌کنند در حالی که برای مثال هالیوود بیش‌تر به نگاه مردانه می‌پردازد”.از برخی جهات این موضوع تعجب آور نیست. اکثریت قریب به اتفاق فیلمنامه نویسان در صنعت نمایش کره زنانی هستند که در تولید نمایش در طیف گسترده‌ای از ژانر‌ها نقش دارند. بر اساس برخی برآورد‌ها بیش از ۹۰ درصد فیلمنامه نویسان کره را زنان تشکیل می‌دهند در حالی که در ایالات متحده تنها ۲۷ درصد از کل کارگردانان، نویسندگان، تهیه کنندگان و سایر کارکنان تولید برنامه‌های شبکه زن هستند.
شین می‌گوید دلیل دیگری نیز وجود دارد که مجموعه‌های نمایشی کره‌ای در سطح جهانی خوب عمل می‌کنند. او می‌گوید: “مجموعه‌های نمایشی کره‌ای از نظر بصری بسیار جذاب هستند. آن مجموعه‌ها سرگرم کننده هستند و به جزئیات زیبایی شناختی توجه می‌کنند به گونه‌ای که سریال‌های آمریکایی معمولا به آن توجه نمی‌کنند”.
او با اشاره به لباس نگهبانان و شرکت کنندگان در مجموعه بازی مرکب می‌گوید: “لباس‌های ورزشی سبز رنگی که شرکت کنندگان می‌پوشند یک عنصر متمایز سازنده در آن سریال است. در تضاد مستقیم با انان نگهبانان با لباس‌های قرمز و ماسک‌های وهم آور به نمایش گذاشته می‌شوند. این لباس‌ها به قدری محبوب شدند که از زمان پخش سریال دو سال متوالی بر مضمون لباس‌های پوشیده شده در شب هالووین تسلط داشتند”.
کیفیت تولیدات کره‌ای نیز بهبود می‌یابد چرا که سرمایه گذاریان جهانی برای پمپاژ پول به آن صف کشیده اند. این صنعت در حال رشد است. شرکت‌های ژاپنی سرمایه گذاران اولیه بودند و پس از آن همتایان چینی شان از راه رسیدند. پلتفرم استریم چینی iQIYI نشان داد که چنین سرمایه گذاری‌ها بر روی محصولات کره‌ای تا چه اندازه سودآور هستند: آن پلتفرم برای کسب مجوز پخش سریال کره‌ای محبوب “عشق من از ستاره‌ای دیگر” My Love) from Another Star) حدود ۶۰۰ دلار پرداخت کرد و بیش از ۱۰۰ میلیون دلار درآمد کسب نمود. با مشاهده این موفقیت سایر سرمایه گذاران چینی به دنبال آن بودند و هزینه تولید مجموعه‌های نمایشی و حتی خرید بخش عمده سهام تولید کنندگان سریال‌های کره‌ای مانند Chorokbaem Media و Kim Jong-hak Production را بر عهده گرفتند.
معضل نتفلیکس
جئونگ می‌گوید: “در سالیان متمادی اخیر پلتفرم‌های استریم دسترسی آسان برای مخاطبان را تضمین کرده و نقشی حیاتی در محبوبیت فزاینده صادرات فرهنگی کره‌ای به خارج از کشور ایفا کرده‌اند”.نتفلیکس از زمان راه اندازی سرویس کره‌ای خود در سال ۲۰۱۵ میلادی با تقریبا ۲۳۲ میلیون مشترک پرداخت کننده حق آبونمان در سراسر جهان این روند را هدایت کرده است. نتفلیکس در حال حاضر کاتالیزوری است که نمایش‌های کره‌ای را قابل مشاهده‌تر و قابل دسترس‌تر می‌سازد. هم چنین، نتفلیکس به عنوان یک سرمایه گذار بزرگ در صنعت نمایش کشور ظاهر شده و ۱۱۰ درصد از بودجه تولید خود را برای محتوای اصلی به شرکت‌های کره‌ای پرداخت می‌کند و در واقع تمام هزینه‌های تولید آن مجموعه‌ها را پوشش می‌دهد. هم چنین، نتفلیکس در حال افزایش دو برابر شرط بندی خود بر روی مجموعه‌های نمایشی کره‌ای است.
پس از دیدار میان “تد ساراندوس” مدیرعامل نتفلیکس و “یون سوک یول” رئیس جمهور کره جنوبی قرار است نتفلیکس ظرف مدت چهار سال آینده ۲.۵ میلیارد دلار در محتوای مجموعه‌های کره‌ای سرمایه گذاری کند. این در حالیست که نتفلیکس در سال ۲۰۲۱ میلادی صرفا ۴۶۰ میلیون دلار در مجموعه‌های نمایشی کره‌ای خرج کرده بود.
تولیدات کره‌ای اکنون پول بیش تری برای بهبود کیفیت خود دارند. نتفلیکس ۱.۷ میلیون دلار برای هر قسمت از مجموعه “پادشاهی” (Kingdom) در سال ۲۰۱۹ میلادی به عنوان اولین سریال اصلی کره‌ای آن پلتفرم هزینه کرده بود سریالی در مورد شاهزاده‌ای که باید مردم اش را نجات دهد. این بودجه برای هر قسمت از مجموعه “خانه شیرین” (Sweet Home) ۲.۴ میلیون دلار بود مجموعه‌ای که در دسامبر ۲۰۲۰ میلادی پخش شد.
مشارکت نتفلیکس دستمزد نویسندگان، کارگردانان، و بازیگران زن کره جنوبی را به سطوح بالایی افزایش داده است. به گفته محققان دانشگاه کره تسلط مالی آن شرکت آمریکایی می‌تواند ایستگاه‌ها و پلتفرم‌های تلویزیون داخلی کره را تضعیف کند و باعث تقویت انحصار نتفلیکس شود. از آنجایی که نتفلیکس تمام حقوق مالکیت معنوی و فکری نسخه‌های اصلی مجموعه‌های کره‌ای و حقوق پخش آن را به دست می‌آورد شرکت‌های تولید کننده و ایستگاه‌های تلویزیونی کره‌ای هیچ یک سودی متناسب با محبوبیت جهانی مجموعه‌های نمایشی کره‌ای را کسب نمی‌کنند.
مسیر پیش رو
آیا موج مجموعه‌های نمایشی کره‌ای اوج گرفته و سپس فروکش خواهند کرد؟ این پرسش تازه‌ای نیست. در اواسط دهه ۲۰۰۰ میلادی صادرات مجموعه‌های نمایشی کره‌ای پس از موفقیت‌های خیره کننده در بحبوحه واکنش حمایت از تولیدات داخلی صنایع سرگرمی در بازار‌های بزرگ کاهش یافت.”ژانگ گولی” یکی از بازیگران برتر تلویزیون چین موج سریال‌های کره‌ای را نوعی” تهاجم فرهنگی” نامید. “جکی چان” بازیگر سینما از مخاطبان داخلی چینی خواست تا در برابر نمایش‌های کره‌ای مقاومت کنند و به جای آن از محصولات داخلی استفاده کنند. با این وجود، در سال ۲۰۰۹ میلادی اقبال عمومی به فیلم‌ها و موسیقی پاپ کره‌ای از نظر دامنه جغرافیایی گسترش یافت.
محور موفقیت نسل دوم موج کره‌ای این بود که دیگر به شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای به عنوان واسطه وابسته نبود. در عوض، این موج اکنون عمدتا توسط رسانه‌های اجتماعی و اینترنت هدایت می‌شود و نه از طریق پخش ماهواره ای. مجموعه‌های کره‌ای به صورت آنلاین و با زیرنویس در دسترس قرار گرفت و کلیپ‌های اجرای موسیقی کی پاپ به طور گسترده در اینترنت به اشتراک گذاشته شد و دامنه صادرات فرهنگی کره جنوبی را گسترش داد.
جئونگ می‌گوید: “موج کره‌ای از خلاء بیرون نیامد و این صنعت بیش از سه دهه است که محتوای منحصر به فردی ایجاد کرده است”. با این وجود، او اشاره می‌کند که چالش‌ها پابرجا هستند.
