کله پاچه یکی از غذا‌های موردعلاقه و بسیار لذیذ برای ما ایرانی هاست. کله پاچه از پختن سر، دست و پای گوسفند تهیه می‌شود و از بخش‌های مختلفی مانند بناگوش، زبان، مغز، چشم، گوشت، صورت و پاچه تشکیل شده است.
این غذای بسیار سنگین طرفداران زیادی دارد، اما به دلیل پروتئین و چربی بالا قسمت‌هایی از آن مفید و قسمت‌هایی از آن بسیار مضر هستند که به هیچ عنوان خوردن آن‌ها توصیه نمی‌شود. در واقع باید گفت کله پاچه یک منبع غذایی است که چربی بسیار بالایی دارد و نه تنها غذای مفیدی به شمار نمی‌رود و خوردن بخش‌هایی از آن مضر است.
آیا مصرف کله پاچه مفید است؟
مصرف کله پاچه به مقدار زیاد و یک الی دو بار در هفته مضر است و مصرف آن به افرادی که دارای بیماری‌های قلبی، کلسترول و اسید اوریک بالا هستند و مبتلایان به نقرس توصیه نمی‌شود.
اما مصرف کم کله پاچه و خوردن یک بار در ماه کله پاچه مشکلی ایجاد نمی‌کند، ولی برای افراد ضعیف تقویت کننده است و اگر هضم آن به درستی انجام گردد، قوای جنسی را افزایش می‌دهد.
برای کسانی که ضعف معده دارند با کمی اصلاح غذای خوبی است و گاهی تولید قولنج سخت می‌نماید. بروز این قولنج در اثر خوردن زیاد پوست و غضروف طرفین صورت و کاسه سر و گوش‌ها و بینی‌ها می‌باشد.
مصرف مقدار اندک آن در فواصل طولانی برای نوجوانان در حال رشد نیز موردی ندارد.
مصرف کله پاچه به دلیل بافت کلاژنی آن برای افرادی که از درد استخوانی رنج می‌برند مفید است، زیرا منجر به تقویت بافت استخوان‌ها می‌شود.
مصرف زیاد کله پاچه به دلیل داشتن کلسترول بالا مضر است، زیرا کلسترول یکی از چربی‌هایی است که در رگ‌های خونی رسوب می‌کند و موجب گرفتگی آن می‌شود و می‌تواند در دراز مدت موجب سکته مغزی و قلبی شود. همچنین کله پاچه غذایی بسیار سنگین است که می‌تواند موجب مشکلات گوارشی شود.
قسمت‌های مفید کله پاچه
پاچه
از نظر تغذیه ای، بهترین قسمت پاچه است که چربی کمی دارد و منبع پروتئینی مناسب برای بدن به شمار می‌رود. پاچه گوسفند دارای طبع سرد و خواص زیر است:
رقیق کنندگی خون
درمان یبوست
التیام دهنده زخم‌های داخلی
افزایش دهنده شیر مادر
همچنین این غذا حاوی ماده مغذی به نام کو آنزیم q۱۰ است که یک آنتی اکسیدان قوی است و مواد مضر تولید شده در نتیجه فرایند‌های متابولیکی مختلف را دفع کرده و از آسیب سلول‌ها جلوگیری می‌کند. از دیگر نقش‌های کوآنزیم q۱۰ استحکام عملکرد سلول، تحریک سیستم ایمنی، بهبودی و کنترل بیماری‌های فشار خون، سکته قلبی، پارکینسون، انواع سرطان است. پاچه گوسفند و گاو حاوی کلسترول بوده و نباید بیشتر از دو بار در ماه شود.
افرادی که دچار شکستگی استخوان و پوکی استخوان هستند، می‌توانند برای ترمیم بهتر شکستگی و درمان پوکی استخوان پاچه استفاده کنند.
زبان
زبان گوسفند دارای ویتامین‌های گروه ب به ویژه ویتامین ب ۱۲ است و مصرف اندک آن برای سلامتی مفید است، زیرا ویتامین ب، در خونسازی و عملکرد سیستم عصبی نقش دارد.
کالری ۱۰۰ گرم زبان گوساله حدود ۱۳۰ کیلوکالری انرژی و ۱۰۰ گرم زبان گوسفند حدود ۲۶۰ کیلو کالری انرژی است. نیاز روزانه بدن ۳ واحد گوشت می‌باشد و زبان نیز معادل ۳ واحد گوشت است.
قسمت‌های مضر کله پاچه
مغز
مقدار کلسترول مغز گاو و گوسفند بسیار زیاد است و مغز گاو حدود ۱۲۰ گرم وزن دارد که حدود ۲ هزار میلی گرم کلسترول دارد و حدود ۱۳۰ کیلوکالری انرژی دارد. جالب است بدانید مغز گاو یا گوسفند به اندازه ۸ زرده تخم مرغ کلسترول دارد و جزو مواد غذایی بسیار پرچرب محسوب می‌شود. البته توام بودن چربی‌هایی مثل تری گلیسیرید با کلسترول، جذب کلسترول را بالا برده و باعث افزایش چربی خون می‌شود.
برخی معتقدند که مغز گاو چیزی حدود ۳۵۰ الی ۴۰۰ گرم وزن دارد در صورتی که برخی دیگر این گفته را رد می‌کنند پس نمیتوان با اطمینان این مسئله را تایید کرد.
پس طبق گفته‌های متخصصان تا حد امکان از خوردن مغز در کله پاچه خودداری کنید تا از مضرات آن در امان بمانید.
چشم
تمام مواد موجود در کله پاچه از کالری و چربی زیادی برخوردار هستند. چربی موجود در چشم از نوع چربی ترانس است و برای بدن مضر است.
بهترین زمان مصرف کله پاچه
کله پاچه را در وعده ناهار یا وعده صبحانه مصرف کنید، اگر در وعده صبحانه کله پاچه خوردید، در وعده ناهار باید از یک غذای گیاهی سبک استفاده کنید. هرگز کله پاچه را در وعده شام مصرف نکنید، زیرا کله پاچه غذایی بسیار سنگین است و می‌تواند موجب بی خوابی و ناراحتی‌های معده شود. بهتر است کله پاچه را در فصول سرد مصرف کنید، زیرا مصرف آن در تابستان و در نواحی گرمسیر برای مزاج انسان سنگین‌تر است.
کله پاچه را خودتان درست کنید و بگذارید ۱۲ ساعت کامل بپزد و پس از سرد شدن چربی روی آن را کامل جدا کنید.
همراه و بعد از کله پاچه چه بخوریم؟
برای هضم بهتر کله پاچه در دستگاه گوارش زمان پخت آن از ادویه‌های مختلفی مانند زیره و رازیانه و زردچوبه و نعنا و گشنیز استفاده کنید. این ادویه‌های گیاهی ضد نفخ و میکروب کش می‌باشند. انواع مزاج‌ها می‌توانند از دارچین به همراه کله پاچه استفاده کنند.
همراه با کله پاچه برای هضم بهتر خوردن مقداری سماق مفید است.
خوردن آبلیمو همراه کله پاچه به دلیل اینکه ویتامین ث بالایی دارد جذب آهن گوشت کله پاچه را افزایش می‌دهد و سمیت غذا را کاهش می‌دهد.
