بازی در ۳نقش متفاوت سریال سلمان فارسی
نیم قرن از فعالیت تورج نصر در عرصه دوبله می‌گذرد و کودکان و بزرگسالانی متعلق به چند نسل از مخاطبان تلویزیون با صداپیشگی او در انیمیشن‌ها و سریال‌های جذاب جعبه جادو خاطره‌ها دارند. شیپورچی در کارتون پسر شجاع، گربه در کارتون گربه سگ، شونل در ای‌کیوسان، تنسی تاکسیدو و دارکوب زبله از جمله کاراکترهای انیمیشنی هستند که به مدد صدای خاص نصر جان گرفته‌اند و در خاطر جمعی طیف عظیمی از مخاطبان تلویزیون ماندگار شده‌اند.
نصر البته علاوه بر دوبله در عرصه گویندگی در رادیو هم فعال است و دستی هم بر آتش بازیگری دارد. معمای شاه، افسانه هزارپایان، محله گل و بلبل و نارگیل از جمله سریال‌هایی است که این هنرمند پیشکسوت در آن به ایفای نقش پرداخته. او این روزها مشغول بازی در سریال سلمان فارسی به کارگردانی داوود میرباقری است. این دوبلور پیشکسوت همچنین به جوانانی که علاقه‌مند به کار دوبله هستند، توصیه می‌کند این حوزه را کاملا جدی بگیرند و علاوه بر حفظ انگیزه، صبر و حوصله به خرج دهند تا بتوانند به ثبات و موفقیت برسند. در ادامه مشروح گپ و گفتی که با نصر داشتیم آمده است.
شما یکی از پیشکسوتان دوبله هستید و البته در حوزه بازیگری هم آثاری دارید. این روزها کمتر از شما خبر داریم، مشغول چه کاری هستید؟
مثل همیشه مشغول کار دوبله هستم. در عین حال، فعالیت‌هایم در رادیو را هم ادامه می‌دهم. این‌گونه هم نیست که نسبت به سابق کم‌کار شده باشم. اتفاقا در کار بازیگری روزهای پرکاری را پشت‌سر گذاشته‌ام. در کار سینمایی «قیف» به کارگردانی رضا عطاران بازی داشتم که البته هنوز اکران نشده است و خودم هم منتظرم تا پخش این فیلم در سینماها آغاز شود و با آقای داوود میرباقری در سریال «سلمان فارسی» هم همکاری داشته‌ام که همچنان ادامه دارد.
بسیاری منتظر تماشای سریال سلمان فارسی هستند، اثری که بازیگران شاخص زیادی در آن ایفای نقش می‌کنند. در این سریال چه نقشی را بازی می‌کنید؟
مطمئن هستم که این سریال یک کار تاریخی زیبا و جذاب می‌شود که می‌تواند مخاطبان زیادی را به خود جذب کند. در این سریال ایفای نقش کاراکتری به نام طارق را به‌عهده دارم که خادم فضولی است و به‌نوعی یک نقش طنز و کمدی به حساب می‌آید. البته با توجه به صحبت‌هایی که با آقای میرباقری داشته‌ام، قرار شده که دو نقش دیگر را هم در این سریال بازی کنم.
همان‌طور که گفتیم شما سال‌هاست در عرصه دوبله و بازیگری فعال هستید. میان بازیگری و دوبله کدام را برای ادامه فعالیت ترجیح می‌دهید؟
به طور قطع دوبله را بیشتر می‌پسندم. اصولا من کارم را در عرصه هنر با دوبله شروع کردم و بازیگری برایم در درجه دوم اهمیت قرار‌دارد. هنوز هم دوبله را دوست دارم و این هنر را به هر فعالیت دیگری ترجیح می‌دهم.
بسیاری از مردم و به‌خصوص مخاطبان کودک و نوجوان صدای شما را با دوبله شخصیت‌های محبوب کارتونی مانند شیپورچی، تنسی تاکسیدو و دارکوب زبله به خاطر می‌آورند. حضور پررنگ‌تان در عرصه دوبله انیمیشن بیشتر از سر علاقه بوده است یا جنس صدای‌تان؟
نوع صدایم به صورتی است که برای دوبله کارهای انیمیشن مناسب‌تر به نظر می‌رسد. البته خودم این نوع کارها را بسیار دوست دارم. این موضوع را هم در نظر داشته باشید که دوبله کارهای کمدی و انیمیشن بسیار سخت است و شاید هر دوبلوری از پس آن برنیاید. به‌ویژه دوبله انیمیشن که سختی‌های خودش را دارد و کسی که به این حوزه ورود می‌کند باید توانایی‌هایش را داشته باشد، چراکه بیشتر کار دوبله در انیمیشن بر‌اساس بداهه‌گویی است و کاراکتری که به‌جای آن صحبت می‌کنی انسان نیست، بلکه یک عروسک یا نقاشی متحرک است و همین موضوع کار را سخت می‌کند. از سوی دیگر، دوبله کارهای انیمیشن نیاز به تیپ‌سازی دارد و شاید هر دوبلوری حتی با وجود توانا بودن، نتواند تیپ‌سازی کند.
چرا بسیاری از دوبلورهای قدیمی از ورود به فضای دوبله انیمیشن خودداری می‌کردند و برخی این کار را سطح پایین می‌دانستند؟
اصلا دوبله انیمیشن را سطح پایین نمی‌دانم و اتفاقا دوبله این نوع آثار بسیار دشوار هم هست. شاید کسانی که آن را نازل می‌دانند از حضور در این عرصه ناتوانند و استعدادش را ندارند. بسیاری از کسانی که به دوبلورهای درجه یک تبدیل شدند،کارشان را با کارتون و انیمیشن آغاز کردند. افرادی مانند آقای ناصر طهماسب، اکبر منانی و خانم مهین کسمایی. البته کارتون‌های آن زمان خیلی با ارزش و جذاب بودو چند نسل با آنها خاطره دارند.
با توجه به سالها تجربه، پویانمایی‌های امروزی را چطور می‌بینید؟ می‌توانند مثل آثار قدیمی برای چند سال خاطره‌سازی کنند؟
گذشت زمان نشان داده کارتون‌هایی که در قدیم خریداری شده، نه‌تنها برای مخاطبان زمان خود که حتی برای نسل‌های بعدی هم جذاب بوده است. تا جایی که اطلاع دارم، بچه‌های امروزی هم کارتون‌های قدیمی را دوست دارند و تماشا می‌کنند.
دوبله تا چه اندزه در جذاب‌‌ترکردن انیمیشن تاثیر دارد؟
به نظرم نوع دوبله تا ۹۰درصد در دیدنی شدن کارتون‌های قدیمی تاثیر داشت. بسیاری از شخصیت‌های کارتونی که هنوز هم معروف هستند به‌واسطه خلاقیت و تیپ‌سازی دوبلورهایی که به‌جای آنها صحبت می‌کردند به شهرت رسیدند. این موضوع فقط در مورد آثار انیمیشن نیست و در مورد فیلم‌ها و سریال‌های خارجی هم صدق می‌کند. حتی آن زمان که فیلم‌های فارسی نیز دوبله می‌شد، خیلی از بازیگران معروف قدیمی که ستاره‌های سینما به شمار می‌آمدند، معروفیت و شهرت خود را مدیون صدای دوبلورهایی بودند که به‌جای آنها صحبت می‌کردند.
از میان آثار کدام شخصیت‌های کارتونی برای خودتان محبوب‌تر هستند؟
من آن‌قدر دوبله کاراکترهای انیمیشن و کمدی را دوست دارم که نمی‌توانم بین آنها تفکیک قائل شوم و میان‌شان فرق بگذارم. همه را به یک اندازه دوست دارم. وقتی به سر‌کار می‌آیم و می‌بینم که قرار است یک اثر انیمیشن یا فیلم کمدی را دوبله کنم، حالم خوب می‌شود و آن روز بهترین روزم است. شاید یکی از دلایلی که باعث شده بسیاری از شخصیت‌های کارتونی که جای آنها صحبت کرده‌ام ماندگار شوند همین علاقه‌ام به کار است و این‌که، دوبله کارهای انیمیشن را با عشق و لذت انجام می‌دهم.
کیفیت کار جوانانی را که به عرصه دوبله وارد شدند، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
عده‌ای هستند که به کار دوبله ورود کرده‌اند اما شایسته این کار نیستند. کاستی‌هایی در عملکردشان دیده می‌شود. بسیاری از آنها دوبله را با تقلید صدا اشتباه گرفته‌اند و به‌جای صداسازی، ادای بازیگران را درمی‌آورند. البته برخی تازه واردها هم خیلی خوب هستند و آینده‌ای درخشان در این حوزه دارند.
تا سالها در محافل و مجامع هنری این موضوع مطرح بود که عرصه دوبله یک دایره بسته است و جوانان برای ورود به این حوزه فرصت‌‌‌های کافی در اختیار ندارند. به عبارت بهتر، پیشکسوتان دوبله اجازه عرض اندام به جوانان و تازه نفس‌ها نمی‌دهند. با این نگاه موافقید؟
ممکن است قبلا چنین شرایطی حاکم بوده باشد اما به‌طور قطع در حال حاضر این‌گونه نیست. سازمان صداوسیما هر ساله امکان ثبت‌نام را برای جوانان فراهم می‌کند و آنها می‌توانند در واحد دوبلاژ تست بدهند. اگر صدای‌شان مناسب کار باشد و خودشان هم بخواهند، می‌توانند شروع به کار کنند. در حال حاضر و با این تورم سنگین و قیمت‌های بالا اصلا نمی‌شود با کار دوبلوری زندگی را مدیریت کرد و از پس مخارج برآمد. لازم است به دستمزد دوبلورها رسیدگی شود. جوانان باید به این موضوع هم توجه کافی داشته باشند تا بعدها دچار مشکل نشوند.
حضور دوبلورها در جلوی دوربین به‌عنوان بازیگر از جذابیت صدای‌شان برای مخاطبانی که در ذهن خود تصویری دلخواه از آنها ساخته‌اند، می‌کاهد؟
حضور دوبلورها در فیلم‌ها و سریال‌ها به‌عنوان بازیگر حتی می‌تواند به جذاب شدن اثر کمک کند، چراکه جذابیت صدای آنها باعث بالارفتن و ارتقای جاذبه‌های آثار نمایشی می‌شود. صدای یک دوبلور حرفه‌ای در فیلم یا سریال لزوما نباید همانند صدایش در کار دوبله باشد. حتی برخی دوبلورها در هنگام بازی به صداسازی روی می‌آورند و صدایی جدید را برای کاراکتر طراحی می‌کنند.
بداهه‌گویی در دوبله‌های قدیمی بیشتر باب بود، این روزها وضعیت بداهه‌گویی چگونه است؟
بداهه‌گویی قبلا خیلی زیاد بود اما الان نه. مثلا نوع فیلم‌ها در گذشته مانند آثار وسترن و ایتالیایی، فرصتی به دوبلور می‌داد که برای بالارفتن جذابیت کار به بداهه‌گویی روی بیاورد ولی در حال حاضر، برخی فیلم‌ها آن کیفیت سابق را ندارند و دوبلور را به شوق نمی‌آورند.
مرد چندهزار صدا
مهدیه رضایی – گروه رسانه
تورج نصر از همان سال‌های ابتدایی دهه ۵۰ که صداپیشگی را به‌صورت حرفه‌ای آغاز کرد، همزمان فعالیت در حوزه تئاتر را هم در پیش گرفت و علاقه او به ایفای نقش در مقام بازیگر به علاقه‌اش به همان سالها می‌رسد. با این همه، او در دهه ۶۰ بود که برای نخستین بار به‌عنوان بازیگر مقابل دوربین تلویزیون ظاهر شد و یکی از کاراکترهای ماندگار با نقش‌آفرینی او در همان سالها آقای شرمنده بود. البته نصر در دهه ۷۰ بازی در سینما را هم تجربه کرد اما علاقه‌اش به بازیگری هیچ وقت باعث فاصله‌گرفتن او از هنر دوبله نشد و در تمام این سالها همچنان صداپیشه‌ای پرکار و البته در اوج باقی ماند. در میان نقش‌آفرینی‌های سینمایی نصر، یکی از مهم‌ترین‌ها می‌توانست فیلم سینمایی «صداست که می‌ماند» باشد. فیلمی که سال ۹۰ بر اساس شخصیت حرفه‌ای تورج نصر کلید خورد و او در این فیلم نقش خود به عنوان یک دوبلور پیشکسوت را ایفا کرد. نصر تا به امروز به جای شخصیت‌های مختلفی صحبت کرده است، حتی خودش در مصاحبه‌هایش به این موضوع تاکید کرده که صداپیشگی انیمیشن‌های مختلفی را به عهده داشته است که از میان آنها ۲۰ شخصیت همچنان در خاطره مخاطبان ماندگار است؛ وودی وود پکر، یوگی و دوستان، دانلد داک، بارباپاپا و … فقط بخشی کوچک از کارتون‌هایی است که با صدای نصر، کاراکترهای‌شان را در حافظه داریم و بخشی از خاطرات کودکان و نوجوانان دهه ۶۰ و ۷۰ را شکل داده‌اند. در این میان اما بیراه نیست اگر محبوب‌ترین خاطره از صدای تورج نصر را مربوط به صداپیشگی او در مجموعه پسر شجاع بدانیم. نصر در این کارتون به جای شیپورچی صحبت می‌کرد و ضرباهنگ و شیطنت خاص صدایش، تبدیل به شناسنامه این کاراکتر شده بود.
کدام هنرمند؟!
دوبلور انیمیشن‌های خاطره‌انگیز تلویزیون در واکنش به طرح این موضوع که آیا توصیه‌ای به هنرمندان جوان عرصه دوبله دارید، به‌صراحت می‌گوید: کدام هنرمند؟! نمی‌توان کسی را که هنوز به شکل جدی وارد عرصه دوبله نشده است، هنرمند نامید. جوانانی که وارد کار دوبله شده‌اند باید عاشق این کار باشند و علاوه بر داشتن انگیزه، صبر و تحمل زیادی به خرج دهند. اگر بخواهند کارها را سرسری بگیرند به‌طور قطع موفق نخواهند شد. کار دوبله شوخی‌بردار نیست.
