بازیگران با تجربه در چالش جدید کارگردانی

برای بسیاری از بازیگران، تهیه و تولید یک اثر در مقام تهیه‌کننده و به ویژه کارگردان تجربه جذابی است، بنابراین تا به حال هنرمندان فراوانی بوده‌اند که پس از سال‌ها فعالیت در عرصه بازیگری، وارد چالش کارگردانی شده‌اند. بعضی از آن‌ها در این تجربه جدید موفق بودند و به عنوان کارگردان و بازیگر به فعالیت خود ادامه دادند، بعضی دیگر نیز خودشان را در این عرصه محک زدند و در حرفه کارگردانی ماندگار نشدند. جواد عزتی جدیدترین بازیگری است که قصد دارد اولین فیلم خود را جلوی دوربین ببرد و کارگردانی را تجربه کند. به همین بهانه، در ادامه مطلب به شش بازیگری پرداختیم که در سال‌های اخیر روی صندلی کارگردان نشستند.

جواد عزتی مدت‌هاست که به واسطه بازی در آثار غیرکمدی و ایفای نقش‌های سخت، از جایگاه سابقش به عنوان ستاره فیلم‌های کمدی فاصله گرفته است و اکنون قصد دارد با یک تغییر مسیر جدی، وارد عرصه کارگردانی شود. او اولین فیلم خود را با نام «تمساح خونی» تولید خواهد کرد. هنوز مشخص نیست این فیلم کمدی است یا مضمونی اجتماعی دارد، اما انتخاب‌های اخیر عزتی در مقام بازیگر، نشان می‌دهد این ستاره به پیشنهادهای غیرکمدی خود پاسخ مثبت داده است. عزتی طی سال‌های فعالیتش موفق شده چه به عنوان بازیگر فیلم‌های کمدی و چه در مقام ستاره آثار غیرکمدی در اوج بماند، اکنون باید دید در عرصه کارگردانی هم حرفی برای گفتن خواهد داشت یا خیر؟

ستاره قدیمی سینما در دهه ۷۰، وارد چالش کارگردانی شده است. ابوالفضل پورعرب طی سال‌های اخیر در عرصه بازیگری کم‌کار بوده و سراغ کارگردانی رفته است. این بازیگر پاییز ۱۴۰۱ مستند داستانی خود را با نام «سگ» جلوی دوربین برد. او هنگام تصویربرداری این اثر دچار سانحه و مدتی در بیمارستان بستری شد و وقفه‌ای در تولید آن به وجود آمد. طبق گفته تهیه‌کننده این مستند به دلیل لزوم تصویربرداری «سگ» در فصل زمستان، پورعرب از اواخر پاییز ادامه تولید مستند داستانی خود را از سر می‌گیرد. کارگردانی و ساخت یک اثر مستند، تجربه پرچالشی برای این بازیگر پیش‌کسوت خواهد بود.

بهزاد فراهانی پیش از این که اولین فیلم سینمایی خود را تولید کند، در تئاتر کارگردانی را تجربه کرده بود. او همچنین سال ۸۷ سریال تاریخی «حماسه آرد» را ویژه تلویزیون جلوی دوربین برده بود، اما ساخت این مجموعه در نیمه راه متوقف شد و به سرانجام نرسید. فراهانی سال ۱۴۰۰ اولین ساخته‌اش به نام «مهمانی از کارائیب» را با قصه‌ای عاشقانه تولید کرد. او این فیلم را بدون حضور ستاره‌ها و با بازی چهره‌هایی مانند رضا بابک، شقایق فراهانی، کامران تفتی و رامین ناصرنصیر جلوی دوربین برد. «مهمانی از کارائیب» هنوز به نمایش درنیامده است.

یکی از معدود بازیگران زن که توانایی خود را در عرصه کارگردانی محک زده است، ستاره اسکندری است. او که سال ۹۰ تله‌تئاترهایی را کارگردانی کرده بود، سال ۹۹ در زمان شیوع کرونا فیلم «خورشید آن ماه» را در بلوچستان و با زبان بلوچی جلوی دوربین برد تا زیبایی‌های این خطه را به تصویر بکشد. فیلم‌برداری در شرایط غیرعادی شیوع کرونا، بیرون رفتن از تهران و نمایش فرهنگ بلوچستان در فیلم باعث شد اولین تجربه کارگردانی اسکندری بدون چالش نباشد. پژمان بازغی، نازنین فراهانی و امیرحسین هاشمی بازیگران مشهور این فیلم هستند. «خورشید آن ماه» به سی‌ونهمین جشنواره فجر راه پیدا نکرد و هنوز اکران نشده است.

یکی دیگر از بازیگرانی که سال ۹۹ اولین فیلمش را جلوی دوربین برد، حمیدرضا آذرنگ بود. او علاوه بر نویسندگی و بازیگری، به عنوان کارگردان در دهه ۸۰ و ۹۰ نمایش‌های مختلفی را روی صحنه برده بود و در زمینه کارگردانی بی‌تجربه نبود. آذرنگ به پشتوانه این تجربیات خود، فیلم «روزی روزگاری آبادان» را تولید کرد و به واسطه روایت قصه یک خانواده، به موضوع آثار جبران‌ناپذیر جنگ تحمیلی بر انسان‌ها پرداخت. اولین ساخته این بازیگر در سی‌ونهمین جشنواره فجر رونمایی شد و علاوه بر بخش‌های فنی، در بخش بهترین کارگردان اول، بهترین فیلم‌نامه اقتباسی و بهترین بازیگر نقش اول مرد نامزد دریافت جایزه شد و در نهایت جایزه بهترین طراحی صحنه را از آن خود کرد. بازی محسن تنابنده در این فیلم مورد توجه داوران و تماشاگران قرار گرفت و اولین تجربه کارگردانی آذرنگ با موفقیت همراه بود. «روزی روزگاری آبادان» سال ۱۴۰۰ مجوز نمایش گرفت، اما هنوز رنگ پرده را ندیده است.

برخلاف دیگر چهره‌هایی که نام بردیم، هادی حجازی‌فر مدت نه چندان زیادی پس از شهرت در عرصه بازیگری، به سراغ کارگردانی رفت. او در اولین قدم پروژه سخت و پرزحمت «موقعیت مهدی» و سریال «عاشورا» را در ژانر دفاع مقدس تولید کرد. حجازی‌فر بارها در مسیر ساخت نسخه سینمایی و سریالی این اثر از نبود حمایت‌های لازم گلایه کرده بود و سختی‌های این پروژه باعث شد او تصمیم بگیرد دیگر با بودجه دولتی اثر دفاع مقدسی تولید نکند. فیلم «موقعیت مهدی» در چهلمین جشنواره فجر رونمایی شد و حضور پرافتخاری در این رقابت داشت. جایزه بهترین فیلم و بهترین فیلم اول به این اثر اهدا شد و هادی حجازی‌فر نیز نامزد دریافت جایزه بهترین کارگردانی شد. بهترین نقش اول زن، بهترین نقش مکمل مرد و بهترین فیلم نامه نیز از دیگر بخش‌هایی بودند که اولین ساخته حجازی‌فر در آن‌ها نامزد دریافت جایزه شد. با توجه به کیفیت «موقعیت مهدی» پیش‌بینی می‌شود سریال «عاشورا» نیز مورد استقبال قرار بگیرد. این مجموعه به فداکاری‌های لشکر ۳۱ عاشورا می‌پردازد. مدتی پیش اعلام شد سریال «عاشورا» ایام محرم و صفر روی آنتن خواهد رفت، اما فعلا خبری از زمان دقیق پخش آن نیست.