خداحافظی با گنجینه موسیقی

او ۴ شهریور ۱۳۱۳ در تهران متولد شد. به‌واسطه عشق و علاقه‌ای زیادی که به تنبک داشت، در اوان جوانی توسط دو دایی‌اش به حسین تهرانی، پدر تنبک نوازی ایران معرفی شد.  خودش درباره این وصلت استاد و شاگردی می‌گوید: «من به‌واسطه دایی‌هایم (مرتضی و مصطفی گرگین زاده) که هر دو درعالم موسیقی فعالیت می‌کردند با استاد تهرانی آشنا شدم. یک روز دایی‌هایم به دیدن استاد تهرانی رفته بود و من نیز همراه آنها بودم. درآن دیدار از استاد تقاضا کردند امتحانی در خصوص تنبک نوازی از من بگیرند. آقای تهرانی آن زمان تا ازکسی امتحان نمی‌گرفتند، قبول نمی‌کرد. من هم پیش ازاین به‌دلیل علاقه‌‌ای که به تنبک داشتم و کم و بیش ساز می‌نواختم آن روز امتحان برگزار شد و من هم دست و پا شکسته جواب ایشان را دادم و همان روز ایشان شماره تلفن‌شان را به من دادند و گفتند تماس بگیرم. این تماس سبب شد بتوانم ۳۰سال درخدمت استاد بزرگم تلمذ کنم.» استاد اسماعیلی از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۷ طی هفت سال پای مکتب استادی تلمذ کرد که همواره معتقد بود آنچه برای یک هنرمند واجب بوده، ادب است و ساز و هنر بعد آن قرار می‌گیرد، چراکه اگر این ادب رعایت نشود آن هنر باعث شر می‌شود نه خیر و او نیز با همین شیوه کار تدریس را از سال ۱۳۴۳ یعنی پنج سال پس از شروع کار در گروه‌های موسیقی وزارت فرهنگ و هنر به نیابت از استاد در هنرستان موسیقی ملی آغاز کرد. از اقدامات ویژه استاد اسماعیلی در طول حیات می‌توان به تشکیل گروه استادان به سرپرستی فرامرز پایور و همراهی جلیل شهناز ، علی اصغر بهاری و محمد موسوی، در دهه۱۳۶۰ اشاره کرد. دونوازی‌های وی با سنتور فرامرز پایور از ماندگارترین آثار او در این دهه است.   محمد اسماعیلی که دارای مدرک درجه یک هنری، ۱۵قطعه فانتزی روی ریتم‌های ایرانی تنظیم کرده که معروف ‌ترین آنها قطعه‌ای به نام رونماست. او همچنین اولین جشنواره تنبک نوازی یادمان حسین تهرانی را در سال‌۱۴۰۰ برگزار کرد.
​​​​​​​این استاد فقید موسیقی پس از سال‌ها تلاش در مسیر ارتقای موسیقی ایرانی درحالی در ۹۰سالگی درگذشت که هنوز جمله معروف حسین تهرانی در آخرین صحبت‌های خود، هنگامی که روی تخت بیمارستان خوابیده بود از یادها نمی‌رود: «در بین شاگردانم تنها به اسماعیلی امید دارم و امیدوارم که خود را حفظ کند و تمام زمانش را صرف چوب و پوست این ساز کند.»