تکنیک روشن سازی ارزش ها
روشن سازی ارزش ها یک تکنیک روان شناختی است که می تواند به افراد کمک کند تا آگاهی بیشتری از ارزش هایشان داشته باشند. این ارزش ها که جهانی و مشترک بین تمام انسان ها هستند، بر تصمیم گیری ها، اقدامات و شیوه زندگی افراد تأثیر می گذارند. با این تکنیک، متوجه می شوید امروز، چه چیزهایی برایتان اهمیت و اولویت دارد. وقتی با یک تمرین ساده آن ها را بشناسید، می توانید هدف گذاری درستی داشته باشید. قبل از تکنیک روشن سازی ارزش ها، اول با فهرست آن ها آشنا شوید.
فهرست ارزش های زندگی
ارتباط: این ارزش را می توان در قالب عشق هم تعریف کرد. ارتباط های صمیمی و دوستانه، ارتباط با دیگران، جزو این ارزش هستند.
پرورش: زمانی که شما به قصد حفاظت و نگهداری و نه کسب سود مالی، از یک موجود دیگر مراقبت می کنید. مراقبت از گیاهان، طبیعت، حیوانات و … .
خانواده: اعضای یک خانواده که همدیگر را بدون قید و شرط می پذیرید و دوست دارید. گاهی ممکن است این احساس تعلق را به اعضای خانواده همسرتان داشته باشید و آن ها را جزو خانواده خودتان بدانید که بازهم جزو همین ارزش به حساب می آید.
پول: شامل سرمایه مالی افراد است که عدد مشخصی دارد.
شغل: کاری که هر روز یا هر هفته با یک تعداد ساعت مشخص انجام می دهید و از آن درآمد کسب می کنید.
تفریح: هدف از تفریح، صرفاً لذت است تا بتوانید به کمک سرگرمی و در زمان فراغت تان، احساسات خوشایند را تجربه کنید.
سلامت: شامل سلامت جسمی و روانی است. این که بتوانید سالم تر از قبل زندگی کنید و کیفیت زندگی تان را از طریق سلامت بیشتر، بالا ببرید.
سواد: طبق این ارزش، شما به آموزش، یادگیری و رشد مهارت های شخصی تان بها می دهید.
معنویت: اگر برای خدا، انسانیت یا اخلاقیات، برخی کارها را انجام می دهید یا سراغ بعضی کارها نمی روید، ارزش معنویت را در نظر گرفته اید.
موفقیت: شما به خاطر این ارزش، پیشرفت شخصی تان را رقم می زنید. این که بتوانید با مقایسه ساده امروز خودتان با دیروزتان (و نه با دیگران) به این نتیجه برسید که توانستید به سمت جلو حرکت کنید. مثلاً همین که بتوانید در شغل تان ارتقا پیدا کنید یا از نظر تحصیلات، مدرک بالاتری داشته باشید.
یک تمرین ساده و مهم
برای اجرای تکنیک روشن سازی ارزش ها، لازم است یک کاغذ بردارید و بر اساس اهمیتی که هرکدام از این ارزش ها برای شخص شما دارند، به آن ها از صفر تا صد نمره بدهید. در گام بعدی، از نظر زمانی که در طول هفته به آن ها اختصاص می دهید، یک نمره جدید (از صفرتا صد) را کنار عدد قبلی بنویسید. قدم سوم این است که این دو عدد را از هم تفریق کنید. تفاضل آن ها نشان
می دهد به خاطر چیزهایی که ادعا می کنید برایتان مهم هستند، چقدر وقت می گذارید یا برعکس! چیزهایی که فکر می کنید برایتان اهمیت ندارند اما شش دانگ حواس تان را به نام شان زده اید. در گام نهایی، سنگ هایتان را با خودتان وا بکنید و عملکردتان را ارزیابی کنید و ببینید چطور می توانید فاصله دو عدد را کمتر کنید. بعد از این تمرین، سعی کنید یا حرف تان را شبیه عمل تان کنید یا عمل تان را شبیه حرف تان. شاید این تمرین، به اندازه کافی به دردتان نخورد و بگویید «هنوزم نمی دونم چی می خوام». بسته به شدت ابهام تان، می توانید از یک روان شناس کمک بگیرید.
همه تخم مرغ هایت را در یک سبد نگذار!
در سفر زندگی به معنا احتیاج داریم. ارزش ها به زندگی ما معنا می دهند تا احساس پوچی نکنیم. «حالا که چی؟»، جمله معروف افرادی است که ارزش های شان دیگر مثل گذشته مهم نیست. طبق مثل معروف «همه تخم مرغ هایت را در یک سبد نگذار»، لازم است شما هم اکنون، چند ارزش را در نظر بگیرید و در زندگی، معناهای یدکی داشته باشید. چون ارزش ها رنگ می بازند. مثلاً ممکن است قبلاً پول برایتان خیلی مهم بوده اما الان بیشتر دلتان بخواهد به تفریح یا سلامتی تان بپردازید و توجه کنید. وقتی همه زندگی تان را در یک ارزش خلاصه کنید، تبدیل به یک آدم تک بعدی می شوید که فقط می تواند از یک زاویه محدود، دنیا را نگاه کند. درست شبیه استادی که مرتبه علمی بالایی دارد، اما خانواده، سلامتی، لذت و… را رها کرده است.
خداحافظی با عبارت هایی مثل «همین الان، یهویی»!
اگر ارزش هایتان را بشناسید و بر مبنای آن ها هدف گذاری درستی داشته باشید، زندگی باکیفیت تری هم خواهید داشت. دیگر مجبور نیستید کاسه چه کنم، دست تان بگیرید و از هجوم «نمی دانم» ها خلاص می شوید. به قول معروف؛ وقتی چرایی زندگی تان را کشف کنید، با چگونگی اش هم کنار می آیید. بعد از این که بدانید فازتان چیست، با عبارت هایی مثل «یهویی شد، حسش نیست، هر چه پیش آید خوش آید، شد دیگه، دست خودم نبود، تو رودربایستی موندم و … »، خداحافظی می کنید. بعد، دو دستی فرمان زندگی تان را می چسبید و نمی گذارید شرایط، شما را مدیریت کند. فایده روشن سازی ارزش ها این است که هر روز طبق برنامه مشخصی پیش می روید که از قبل طرحش را ریخته اید. از طرف دیگر، وقت، انرژی و هزینه هایتان را در جای درستی هزینه می کنید. فراموش نکنید که در عین جدی بودن، تلاش و استمرار لازم است انعطاف هم به خرج بدهید و اگر لازم شد، معناها و اهداف زندگی تان را بر اساس فوری بودن یک اتفاق، تغییر دهید.
