فطرت همه ما به‌دنبال حق است و برای همین هم به محض مواجه شدن با نور،به سمت آن می‌رود؛ درست مثل آفتابگردان. حق‌خواهی و حق‌جویی چیزی نیست که به امروز و اینجا اختصاص داشته باشد اما شاید بتوان گفت در جهان شلوغ و پر از داده‌ها که حق و باطل با مرزی باریک در‌هم تنیده شده‌اند، نیاز به صحبت از آن است و چه جایی بهتر از تلویزیون برای این‌که چنین صحبت‌هایی ارائه شود؟
یک اقدام مشترک
برنامه آفتابگردون که پخش آن از شبکه دو ادامه دارد، در فصل اول قرار است ۴۰ قسمت باشد و در فصل دوم، قدری با نگاه وسیع‌تر به جهان تحول افراد نگاه کند. این برنامه به سفارش مرکز سیمرغ و گروه تولیدات غیرنمایشی بوده و پخش آن از شبکه دو صورت می‌گیرد.
امین اسلام‌پناه، تهیه‌کننده برنامه آفتابگردون درخصوص ایده اولیه تولید این برنامه به جام‌جم می‌گوید: برنامه آفتابگردون، طرحی بود که سازمان درنظر داشت اجرا کند و در عین‌حال خانم چرخنده هم ایده اجرای چنین برنامه‌ای را داشت. به نوعی نقطه تلاقی دو‌طرفه بود که از هر دو طرف اقدام شد و برنامه در نهایت به تولید رسید.آفتابگردون در فصل اول خود قرار دارد و طبیعی است که در گام اول، باید قدم محکمی برای آن برداشته شود. اسلام‌پناه در این‌خصوص می‌گوید: برای این‌که بنای اولیه برنامه محکم باشد، فصل اول برنامه را با افرادی جلو بردیم که یک شناخت اولیه از آنها وجود داشت. بیشتر سوژه‌های این فصل با شناخت قبلی بود یعنی لزوما با فراخوان نبود. همه این سوژه‌ها به‌واسطه برخی گروه‌ها یا شناختی بوده که خانم چرخنده نسبت به این مسائل داشتند. درواقع برای گام و فصل اول این کارراکردیم. برای فصل دوم فراخوان دادیم تاافرادبیشتری رابه برنامه دعوت کنیم وقصه‌های مرتبط روایت شود.در آن زمان هم یک فرآیند صحت‌سنجی برای این کار خواهیم داشت. موضوع ما بسیار حساس است و همین‌طور اگر بخواهیم درباره حجاب صحبت کنیم، ممکن است برخی واکنش‌های منفی را داشته باشد. تلاش کردیم که در قدم اول، استوار حرکت کنیم و خداوند هم همراهی کرد.
یک خط قرمز پررنگ
وی درخصوص خط قرمز چنین موضوعاتی، بیان می‌کند: خط قرمز اصلی ما واقعی بودن سوژه‌ها و صحبت‌هایی بوده که مخاطب قرار است، بشنود. زمان پیش‌تولید، یک گپ‌و‌گفت با سوژه‌ها انجام دادیم و از چند فیلتر گذر کردند و تایید شدند. در مجموع همه جوانب رعایت شده تا مشکلی پیش نیاید. برای فصل دوم، صحت‌سنجی‌هایی خواهیم داشت. درعین‌حال ممکن است قدری گستردگی بیشتری را برای موضوع برنامه درنظر بگیریم و حتی ممکن است مصاحبه‌هایی با دوستان و خانواده آن افراد داشته باشیم. تعهدی هم از شرکت‌کنندگان می‌گیریم که در جای دیگر در این‌خصوص صحبت نکنند تا منبع بودن برنامه حفظ شود.
تهیه‌کننده آفتابگردون درخصوص اهمیت صحبت از موضوعات این‌چنینی به نکته مهمی اشاره کرده و می‌گوید: چیزی که در ابتدا درنظر داشتیم، افرادی بودند که در نقطه تصمیم‌گیری هستند.یعنی ممکن است بسیاری ازافراد به نقطه تصمیم‌گیری نزدیک شده باشند. می‌خواستیم این را بیان کنیم که خیلی افراد این مرحله راداشته‌اند وتوانسته‌اند با وجود سختی، مسیر تحول را طی کنند. درواقع اهمیت صحبت از این موضوع برای افرادی است که در آستانه تصمیم‌گیری هستند. خیلی موارد بودند که در صحبت‌های ابتدایی حذف شدند. درواقع متوجه شدیم نمی‌توانیم سراغ آنها برویم. دبیرخانه برنامه نزدیک ۱۱۰ سوژه را رصد و شناسایی کرده بود. از این میان در نهایت به موارد کمتری رسیدیم.
پرهیز از شعارزدگی
وی ادامه می‌دهد: آنچه برایمان مهم بود، پرهیز از شعارزدگی و نمایشی صحبت کردن بود. یعنی سوژه‌ها در صادقانه‌ترین حالت ممکن باشند. چه در بیان و چه در خاطره‌ای که می‌گویند، صداقت داشته باشند. در غیر این صورت سوژه‌های زیادی داشتیم که در ابتدا حذف شد. در واقع خط قرمز ما صادقانه بودن روایت بود. چون مخاطب امروز، دسترسی به خیلی چیزها دارد و مخاطب هوشمندتری است. تلاش کردیم که این روایت را به شکل صادقانه ارائه کنیم. وی درخصوص اتاق فکر برنامه هم می‌گوید: افراد مختلفی اعم از روان‌شناس، اهالی رسانه، سازمان صداوسیما و… بودند. خانم چرخنده هم با توجه به این‌که از طراحان اصلی برنامه بودند، در اتاق فکر حضور داشتند.
اما نکته مهم در مورد آفتابگردون، لزوم آسیب‌شناسی جرقه‌هایی است که باعث تحول افراد می‌شود. اسلام‌پناه در این مورد تاکید می‌کند: همزمان با پخش فصل او، کتابی از روایت افراد آماده خواهیم کرد. در کنار آن، برخی گزارش‌ها را پیرامون آسیب‌شناسی این مسأله به مراکز اجتماعی ــ فرهنگی ارائه می‌کنیم. به هرحال موضوع برنامه وحضور خانم چرخنده باعث شد برنامه خوب جلو برود. درست است که برخی نظرات منفی هم گرفتیم اما نظرات مثبت بسیاری از افرادی دریافت کردیم که در همین وضعیت تحول بودند و به نوعی دلگرم‌مان می‌کرد. او به این نکته هم اشاره می‌کند: آمادگی واکنش‌های زیادی داشتیم اما به لطف خدا حاشیه خاصی برای ما ایجاد نشد و سازمان هم خیلی همراهی کرد. در نهایت باعث شد حاشیه ایجاد نشود.
