این روزها نمایش «شکل سوم» با نظر به ارزشمندی جهان اندیشه در اصفهان روی صحنه می‌رود و هم‌زمان برای یک اجرای بین‌المللی در لینگن آلمان نیز آماده می‌شود.
مجید کیمیایی‌پور، طراح و کارگردان نمایش «شکل سوم»، در گفت‌وگویی اظهار کرد: «شکل سوم» اثری ویژه نوجوانان با همراهی خانواده‌هایشان است که به‌صورت مشارکتی، یعنی با همکاری تماشاگران در حین اجرا، روی صحنه می‌رود. این نمایش در سه بخش روایت می‌شود. در قسمت اول و دوم، دو شکل نخست داستان‌ها اجرا می‌شود و در قسمت سوم، نظرگاه تماشاچی یا شکل سوم را جویا می‌شویم که برای درک بهتر در ادامه توضیح می‌دهم.
وی افزود: قسمت اول دریچه‌ای به روی بحث اصالت و تربیت است. در اینجا، بازی گربه‌هایی را می‌بینیم که تربیت‌شده انسان‌ها هستند و درواقع اثر تربیت واکاوی می‌شود. در همین بخش، شخصی به میان گربه‌ها می‌آید که اصالت را برتر از تربیت می‌داند. این شخصیت برای اینکه حرف خود را به اثبات برساند، چند موش در صحنه رها می‌کند. بعد می‌بینیم که گربه‌ها تربیتشان را از یاد می‌برند و به موش‌ها حمله می‌کنند! در اینجا است که بحث مشارکت خودنمایی می‌کند و ما تماشاچی را به میدان می‌آوریم تا نظر او را درباره اهمیت تربیت و اصالت پرس‌وجو کنیم.
انسان یا قانون؟!
کارگردان «شکل سوم» با تأمل در بخش دوم نمایش که دو مبحث انسان و قانون را واکاوی می‌کند، ادامه داد: در تمام جوامع، قوانینی می‌بینیم که ممکن است بُعدی از آن ضد انسان باشد. برای تبیین این موضوع با یک شخصیت زن روبه‌رو می‌شویم. زن پول ندارد و برای اینکه شوهر بیمارش جان ندهد، یک دارو به سرقت می‌برد. در ادامه، زن سر از دادگاه در می‌آورد و به‌خاطر جرمش محکوم به مجازات می‌شود. در اینجا نیز به جست‌وجوی یک شکل سوم می‌رویم؛ درواقع نظر تماشاچی را می‌پرسیم تا بدانیم قانون یا انسان، کدام یک اولویت دارد.
کیمیایی‌پور با ورود به بخش سوم یا آخر این نمایشِ مشارکتی بیان کرد: در قسمت سوم، یک کلاس درس به نمایش گذاشته می‌شود که دانش‌آموزانش خسته‌اند و با شیطنت آن را به هم می‌ریزند. شخصیت آموزگار همه بچه‌ها را اخراج می‌کند و یک هفته به آنان فرصت می‌دهد تا اعتراف کنند منشاء اتفاقات اخیر دقیقاً چه کسی است. ادامه نمایش در دو حالت اجرا می‌شود؛ یک بار بچه‌ها دوستِ مقصر را معرفی می‌کنند تا بتوانند به کلاس بازگردند، یک بار هم مقاومت می‌کنند و اسمی از خطاکار نمی‌آورند. در شکل سوم داستان، بار دیگر از تماشاگران دعوت می‌کنیم تا وقایع این داستان را از نگاه خودشان تبیین کنند.
ما اندیشه شما را بازی می‌کنیم
وی با نظر به دغدغه‌های این اثر خاطرنشان کرد: من در آثار متعددم همواره از القاء یک پیام مستقیم به مخاطب پرهیز کرده‌ام، چون شعور و خرد مخاطب برایم اهمیت دارد و به آن احترام می‌گذارم. من به مخاطب واگذار می‌کنم تا خود به لایه‌ها و سطوح مختلف اثر وارد شود و درباره پیام‌های آن تصمیم بگیرد. افراد مختلف براساس معیارهای متعددی، چون آموزه‌ها، تجربه زیسته و فرهنگ خانوادگی، برداشت‌ها و دریافت‌های متفاوتی از یک هنر نمایشی دارند.
کارگردان «شکل سوم» با درنگ در جان کلام این نمایش یادآور شد: البته در این نمایش مهم‌ترین مسئله برای ما اندیشیدن است. ما می‌خواهیم بگوییم که به تعداد آدم‌های روی زمین «شکل سومی» وجود دارد. حال این پرسش مطرح می‌شود که با توجه به گستره وسیع نگرش‌ها و تنوع تفکرات چه باید کرد؟ ما از تماشاگران می‌خواهیم شکل سوم مخصوص به خود را بیان کنند تا در نمایش‌های آتی روی صحنه ببریم.
کیمیایی‌پور اضافه کرد: سعی کرده‌ام که تماشاگر را به قلب ماجراها بکشانم و درگیر اتفاقات کنم. دوست دارم پایان این نمایش آغازی نو برای مخاطب باشد و از این مسیر به راهکارها و نگرش‌های دیگری که در دنیا وجود دارد، بیندیشد. امیدوارم که «شکل سوم» از منظر آموزشی و جامعه‌شناختی تأثیرات خاص خود را بر مخاطبان بگذارد. این نمایش که هم‌اکنون در اصفهان روی صحنه است، سال بعد، یعنی ۲۰۲۶ میلادی، یک حضور بین‌المللی هم خواهد داشت. درواقع، باید بگویم که «شکل سوم» برای حضور در جشنواره تئاتر لینگن آلمان پذیرفته شده است.
نوجوان تخیل و کودک رؤیا دارد
وی با تأکید بر اینکه نمایش کودک و نوجوان به دلایل مختلف باید با همراهی خانواده‌ها تماشا شود، گفت: تفکیک آثار نمایشی کودک و نوجوان ازین‌رو اهمیت دارد که دو گروه یادشده دغدغه‌های ذهنی و نیازهای متفاوتی دارند. البته مرزبندی کودک و نوجوان کار آسانی نیست، چون زمان رشد عاطفی، آموزشی، اجتماعی و بلوغ افراد از شخصی به شخص دیگر متفاوت است.
کارگردان «شکل سوم» درباب تمایزات دنیای کودک و نوجوان چنین تبیین کرد: کودک گاهی رؤیاپردازی می‌کند، یعنی رؤیاهایی در سر دارد که امکان وقوع‌شان در آینده وجود ندارد. برای مثال، کودک در رؤیای خود ماه را نوازش می‌کند، اما واقعیت بیرونی نخواهد داشت. برخلاف این، نوجوان خیال‌پردازی می‌کند. نوجوان تخیلاتی دارد که امکان تحققشان در آینده وجود دارد. سفر به ماه نمونه یک خیال‌پردازی است، مثل داستان‌های ژول ورن که یک روز به واقعیت پیوستند.
تئاتری‌ها مطالعه را دست‌کم گرفته‌اند
کیمیایی‌پور سپس با تأمل در مسئله کتابخوانی و نگاه آکادمیک بین اهالی تئاتر اصفهان اظهار کرد: خود من استاد دانشگاه هستم و بارها دیده‌ام که آثار مهم و تخصصی حوزه تئاتر را جز تعداد اندکی از دانشجویان کسی مطالعه نکرده است. کتابخوانی را از این زاویه ببینید که نه‌فقط اهالی تئاتر، بلکه تمام جامعه ایرانی از آن فاصله دارد.
وی تأکید کرد: باید افراد متخصص بیایند و آسیب‌شناسی کنند که چرا این‌قدر بین مردم و کتاب حتی بین دانشگاهیان و مطالعه فاصله افتاد. خود من یکی از عوامل این دورافتادگی را فشار آموزشی و ضعف آموزش‌وپرورش می‌دانم. آموزش‌های ما در مدارس، مهارت‌محور نیست و بخش وسیعی از زمان بچه‌ها صرف خواندن کتاب‌های درسی می‌شود. وقتی هم درس‌خواندن تمام می‌شود، به گوشی‌های موبایلشان پناه می‌برند و اکثراً شوقی برای مطالعه ندارند.
با تئاتر اصفهان خداحافظی می‌کنم
کارگردان «شکل سوم» سپس اظهار کرد: بحث آکادمیک در دنیای تئاتر اهمیت دارد، اما امروز در مقایسه با گذشته سطح علمی استادان و دانشجویان افت کرده است. استادان برجسته‌ای در تئاتر سراغ دارم که دیگر با دانشگاه خداحافظی کرده‌اند. حق‌التدریس یک مدرس دانشگاه بسیار کم است و از طرفی دانشگاه‌های ما بیش‌تر به یک بنگاه اقتصادی بدل شده‌اند تا اینکه مرکز آموزش و پژوهش باشند. نداشتن مطالعه و دوری از دنیای کتاب، نه‌فقط روی تئاتر، بلکه در زیست روزمره و روابط ما با نزدیک‌ترین افراد خانواده‌مان هم اثر می‌گذارد. فراموش کرده‌ایم که زیست ما با تغذیه از جهان کتاب معنا پیدا می‌کند.
کیمیایی‌پور با تأکید بر اینکه «شکل سوم» آخرین فعالیت هنری او در دنیای تئاتر اصفهان است، افزود: برای تهیه و اجرای «شکل سوم» چنان رنجی در محیط فرهنگی و فضای تئاتر اصفهان کشیدم که قصد دارم از این شهر مهاجرت کنم. دیگر حاضر نیستم در شهر اصفهان نمایشی را روی صحنه ببرم. سال‌ها است که در خدمت تئاتر هستم، پنج سال هم در خارج از کشور به‌سر بردم و همواره تلاش کرده‌ام تا آموخته‌های اندکم را در تئاتر نصف‌جهان به‌کار گیرم، اما دیگر نمی‌توانم. از این پس، تئاتر را خارج از اصفهان و البته در ایران ادامه می‌دهم.
به تماشای «شکل سوم»
به گزارش ایسنا، «شکل سوم» که کاری از «خانه تئاتر حوزه هنری اصفهان» و گروه نمایشی «آفرینش» است، بین روزهای چهارم تا بیستم خرداد ۱۴۰۴ شمسی در «تماشاخانه ماه» شهر واقع در گذر سعدی به اجرا می‌رود. عوامل نمایش نیز به این شرح است: نویسنده و مشاور کارگردان: داوود کیانیان، طراح و کارگردان: مجید کیمیایی‌پور، دستیار کارگردان و شاعر: امین راد، آهنگساز: هومن همامی، بازیگران: علیرضا احمدی، شهرزاد امیدی، صنم ایگدر، آیدا بنائی، پریا حجاریان، نگار وفائی، سحر سلیمانی، مهسا فاطمی‌نیا، بیتا فاضلی، کیمیا کیمیایی‌پور، امیرحسین محمدهاشمی و امین راد، طراح صحنه: مجید کیمیایی‌پور، طراح نور: هادی شبان، طراح لباس: صنم ایگدر، طراح پوستر و بروشور: سنا عطریان، مدیر صحنه و مدیر صفحه اینستاگرام: کیمیا کیمیایی‌پور، منشی صحنه: فاطمه کریمی، مدیر داخلی: اعظم مختاری، هماهنگی: پوران عیدی، پخش صدا و نور: جابر سلیمانی، مدیر روابط‌عمومی: امیر رحیمی، مدیر تبلیغات: استودیو نکسورا، عکاس: بنیامین لچینانی و نرگس حفیظی، ساخت ماسک: مجید شفیعی و خیاط: رؤیا زیرک‌قشقایی.
ا
