تیم ملی ایران در ادامه مسیر آماده سازی خود جهت حضور در جام جهانی ۲۰۲۶ در روزهای ۱۸ و ۲۲ مهرماه به مصاف تیم های ملی روسیه و تانزانیا خواهد رفت.
سرانجام پس از کش و قوس های فراوان، درحالی که از مدت ها قبل روسیه (رنک ۳۳ دنیا) به عنوان حریف تدارکاتی اول تیم ملی ایران برای فیفادی مهرماه انتخاب شده بود، تانزانیا با رنک ۱۰۷ جهان در بازی دوم فیفادی آینده به مصاف شاگردان امیر قلعه نویی خواهد رفت. انتخاب تانزانیا درحالی بود که تا پیش از این کشورهای بزرگ دیگری مانند اروگوئه، ونزوئلا و حتی مراکش از رقبای تدارکاتی ایران برای فیفادی مهرماه نامبرده می شدند.
اما در حال حاضر و تا پیش از قرعه کشی جام جهانی ۲۰۲۶ که قرار است روز ۱۴ آذر و در واشنگتن دی سی آمریکا برگزار شود، سیدبندی جام جهانی و درنهایت قرارگیری تیم ملی ایران در سید دوم رقابت‌ها (رتبه ۲۳ و زیر ۲۳ دنیا) پس از پایان فیفادی‌های مهر و آبان مهمترین دغدغه فوتبال کشور در رده ملی است.
درهمین راستا، در این مقاله قصد داریم به تغییرات رتبه ایران در رنکینگ فیفا بپردازیم. شاگردان امیر قلعه نویی در بهترین حالت و همچنین در بدترین حالت در چه جایگاهی پس از فیفادی مهرماه خواهند ایستاد؟
مقدمه: بررسی فرمول رنکینگ فیفا
پیش از اینکه بخواهیم به بررسی تغییرات جایگاه ایران و تیم‌های رقیب ایران در رنکینگ فیفا بپردازیم بایستی یک آشنایی جامع نسبت به فرمول رنکینگ فیفا داشته باشیم و ببینیم که امتیاز تیم ها براساس چه مکانیزمی دستخوش تغییر می.شوند. همانطور که در تصویر زیر مشاهده می کنید، در بخشی از معادله مربوط به محاسبه امتیاز نهایی تیم ها بعد از هربازی، فاکتورهایی نظیر I، W و We وجود دارد که در ادامه به توضیح هرکدام از این فاکتورها می پردازیم.
فاکتور I: به میزان اهمیت یک مسابقه رسمی فوتبال از دید فیفا می پردازد و کمترین اهمیت مربوط به بازی های دوستانه خارج از فیفادی می‌باشد که عدد آن ۵ است، درست مثل بازی تیم ملی مقابل افغانستان که در خارج از فیفادی برگزار شد و برای آن بازی فاکتور I در فرمول فیفا، ۵ درنظر گرفته شد.
بعد از آن، بازی های دوستانه داخل روزهای فیفادی را داریم که عدد مربوط به آن ۱۰ می باشد و این فاکتور باتوجه به اهمیت بازی ها ضریب بیشتری پیدا می کند و بالاترین میزان آن عدد ۶۰ است که مربوط به مراحل نیمه نهایی، فینال و رده بندی جام جهانی می باشد. به عنوان نمونه، بازی های مقدماتی جام جهانی ضریب اهمیت ۲۵ دارند. یعنی برای تیم ملی که بازی های خود را در مرحله مقدماتی جام جهانی به اتمام رسانده، بالاترین ضریب اهمیتی که در بازی های آتی خود تا شروع جام جهانی خواهد داشت، عدد ۱۰ خواهد بود.
البته اگر تیم ملی مثل شهریورماه بازی خارج از روزهای فیفادی درنظر بگیرد آن بازی ضریب اهمیت ۵ خواهد داشت. این درحالی است که کنفدراسیون های اروپا، آفریقا و آمریکای مرکزی همچنان درگیر مسابقات مقدماتی جام جهانی هستند و بازی های آنها ضریب اهمیت ۲۵ خواهد داشت و طبیعتا در صورت پیروزی در بازی های خود، با سرعت بیشتری امتیازات را جمع آوری خواهند کرد و در رنکینگ فیفا با جهش بیشتر مواجه خواهند شد.
فاکتور W: این فاکتور کاملا به نتیجه بازی وابسته است و چنانچه تیمی بازی خود را ببرد، این فاکتور برای او عدد ۱ خواهد بود و در صورت مساوی و باخت، W به ترتیب مساوی ۰٫۵ و صفر خواهد شد. البته یک استثنا درخصوص بازی هایی که به وقت های اضافه و ضربات پنالتی کشیده می شوند، وجود دارد که در این مقاله به آنها نمی پردازیم.
فاکتور We: فاکتور بعدی و تاثیرگذار در امتیاز رتبه بندی تیم ها We می باشد که درواقع، این فاکتور نتیجه موردانتظار هربازی را که تابعی از امتیازات دو تیم قبل از بازی موردنظر می باشد، اندازه گیری می نماید.
حالا در ادامه مقاله، به بررسی امتیازات تیم ملی ایران در فیفادی مهر برحسب شرایط مختلفی که ممکن است اتفاق بیفتد، می پردازیم.
فیفادی مهرماه: بازی با روسیه و تانزانیا
تیم ایران در حال حاضر با ۱۶۲۲٫۶۱ امتیاز در رتبه بیست و یکم جهان و دوم آسیا قرار دارد. همانگونه که به طور رسمی اعلام شده تیم ملی در روزهای ۱۸ و ۲۲ مهر به ترتیب به مصاف روسیه (با رتبه سی و سوم و ۱۵۲۱٫۷۴ امتیاز) و تانزانیا (با رتبه صد و هفتم و ۱۱۹۹٫۴۵ امتیاز) می رود.
بدبینانه ترین حالت ممکن: باخت ایران به روسیه و تانزانیا
فاکتور We مربوط به بازی مقابل روسیه ۰٫۵۹۵۴ می باشد و در صورت شکست ایران برابر روس ها، این عدد در ۱۰ یعنی همان ضریب اهمیت ضرب خواهد شد و درنهایت، ۵٫۹۵۴ امتیاز منفی به ایران تعلق خواهد گرفت و امتیاز ایران از ۱۶۲۲٫۶۱ به ۱۶۱۶٫۶۵۶ خواهد رسید.
اما قبل از اینکه به محاسبه امتیاز بازی ایران با تانزانیا بپردازیم، بایستی گفته شود که طبق فرمول فیفا، امتیاز تیم ها پیش از هر مسابقه ملاک اصلی امتیازدهی می باشد، درنتیجه، در فرمول محاسبه امتیاز ایران در مصاف با تانزانیا، بایستی امتیاز جدید ایران حاصل از باخت مقابل روسیه بایستی قرار بگیرد یعنی عدد ۱۶۱۶٫۶۵۱ و نه عدد ۱۶۲۲٫۶۱ و همچنین تانزانیا پیش از بازی مقابل ایران، در مهرماه در چارچوب رقابت های مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۶ با زامبیا دیدار خواهد کرد که امتیاز این تیم پیش از مصاف با ایران در صورت برد، مساوی و باخت به زامبیا به ترتیب ۱۲۱۳٫۶۸، ۱۲۰۱٫۱۸ و ۱۱۸۸٫۶۷ خواهد بود.
حالا با سه فرضیه زیر، امتیاز ایران پس از باخت مقابل تانزانیا اعداد زیر خواهد شد:
برد تانزانیا مقابل زامبیا: ۱۶۰۸٫۴۱
مساوی تانزانیا مقابل زامبیا: ۱۶۰۸٫۳۵
باخت تانزانیا به زامبیا: ۱۶۰۸٫۲۹
یعنی در بدبینانه ترین حالت ممکن، امتیاز ایران پس از دو باخت مقابل روسیه و تانزانیا ۱۶۰۸٫۲۹ خواهد شد.
حالا بیاییم یک سوال مهم بپرسیم:
آیا تیم ملی ممکن است که جایگاه خود یعنی جایگاه بیست و یکم جهان را در فیفادی مهرماه به خطر بیاندازد؟ برای پاسخ به این سوال بایستی امتیازات تیم های مجاور تیم ملی ایران، یعنی اتریش، کره جنوبی و حتی اکوادور را محاسبه نماییم و نگاه کنیم که آیا این تیم ها روی کاغذ قادر به جمع آوری امتیازات بیشتر از بدبینانه ترین حالت ممکن تیم ملی ایران در فیفادی مهر خواهند بود؟
تهدید جایگاه بیست و یکم؟ بله، اتریش در کمین است
تیم ملی اتریش با رتبه بیست و دوم دنیا دقیقا پشت سر ایران با ۱۶۰۱٫۸۶ امتیاز قرار دارد و این تیم قرار است در فیفادی مهرماه، با تیم های ملی سن مارینو (۷۳۳٫۲۳ امتیاز و رتبه دویست و ده دنیا) و رومانی (۱۴۶۲٫۸۵ امتیاز و رتبه پنجاه و یک جهان) دیدار داشته باشند. باتوجه به اینکه تیم ملی رومانی پیش از بازی مقابل اتریش، یک بازی دوستانه با مولداوی برگزار خواهد کرد، امتیاز اتریش پس از این فیفادی، حداکثر ۱۶۱۱٫۹۶ و حداقل ۱۶۱۱٫۷۴ خواهد بود و در نتیجه اتریشی ها روی کاغذ این امکان را خواهند داشت که در مهرماه با دو برد مقابل سن مارینو و رومانی از ایران با فرض عدم نتیجه گیری تیم ملی و کسب ضعیفترین نتیجه (۱۶۰۸٫۲۹) پیشی بگیرند.
کره جنوبی: سید دوم همچنان در دستان قلعه نویی و شاگردانش
کره جنوبی با رتبه بیست و سوم دنیا و ۱۵۹۳٫۱۹ امتیاز، در اولین بازی خود در مهرماه به مصاف برزیل رتبه ششم دنیا با امتیاز ۱۷۶۱٫۶ می رود و در دومین بازی خود با پاراگوئه تیم سی و هفتم دنیا با ۱۵۰۱٫۰۱ امتیاز رقابت خواهد کرد. برای پاسخ به این سوال که آیا کره جنوبی می تواند جایگاه ایران را در رنکینگ فیفا تهدید کند، بایستی محاسبه کنیم که کره جنوبی در بهترین حالت نتیجه گیری خود یعنی برد مقابل برزیل و پاراگوئه، آیا امتیازش از بدترین حالت ایران یعنی باخت مقابل روسیه و تانزانیا بیشتر خواهد شد یا خیر.
در خصوص بازی کره جنوبی و برزیل، We برابر با ۰٫۳۴۳۹ خواهد بود و در نتیجه، در صورت برد کره جنوبی مقابل برزیل،۶٫۵۶۱ امتیاز به کره جنوبی اضافه خواهد شد و امتیاز این تیم به ۱۵۹۹٫۷۵۱ می رسد. با فرض پیروزی کره جنوبی برابر حریف دوم خودش یعنی پاراگوئه، امتیازهای کره ای ها درصورت برد، مساوی و باخت پاراگوئه مقابل حریف اولش در فیفادی مهر یعنی ژاپن به ترتیب ۱۶۰۳٫۸۸، ۱۶۰۳٫۸۴ و ۱۶۰۳٫۷۹خواهد بود.
باتوجه به اینکه تیم ملی دربدترین حالت نتیجه گیری خود یعنی دو باخت مقابل روسیه و تانزانیا، ۱۶۰۸٫۲۹ امتیاز خواهد داشت، حداقل در مهرماه حضور ایران در رتبه دوم آسیا و از آن مهمتر در سید دوم تهدید نخواهد شد اما در فیفادی بعدی یعنی آبان ماه کره ای ها می توانند در شرایطی از تیم ملی کشورمان پیشی بگیرند.
اکوادور: بزرگترین تهدید برای خروج ایران از سید دو
تیم ملی اکوادور در حال حاضر با ۱۵۸۸٫۰۴ امتیاز، رتبه بیست و چهارم دنیا را در اختیار دارد. اکوادور که بازی های خود در مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۶ را در فیفادی گذشته به اتمام رسانده و صعود خود را به عنوان تیم دوم از منطقه آمریکای جنوبی به جام جهانی قطعی کرده، از اینجا به بعد درگیر بازی های دوستانه خواهد بود و درنتیجه، بازی های آنها با ضریب اهمیت ۱۰ در رنکینگ فیفا محاسبه خواهد شد.
تیم ملی اکوادور در فیفادی مهرماه در دو بازی دوستانه به مصاف دو میزبان جام جهانی یعنی آمریکا و مکزیک خواهد رفت و درصورت کسب برد مقابل این دو تیم، در حالت بیشینه، ۱۵۹۹٫۷۹ امتیاز کسب خواهد کرد و باتوجه به اینکه تیم ملی در بدترین حالت خود، ۱۶۰۸٫۲۹ امتیاز پس از فیفادی مهرماه خواهد داشت، اکوادوری ها هیچگونه تهدیدی برای تیم ملی در مهرماه نیستند اما درصورت نتیجه گیری این تیم و کشورهای اتریش و کره جنوبی و همزمان عدم نتیجه گیری ایران هم در مهرماه و هم آبان ماه، این امکان وجود دارد که این سه تیم از ایران سبقت بگیرند و تیم ملی در رتبه بیست و چهارم جهان و خارج از منطقه سید دو قرار بگیرد و وارد سید سه شود.
شاید این پرسش در ذهن مخاطبین این مقاله پیش بیاید که چرا ما تا رتبه بیست و سوم دنیا را در سید دوم آورده ایم، دلیل این مسئله این است که در جام جهانی ۱۲ گروه ۴ تیمی داریم و سه میزبان جام جهانی در سید یک رقابت ها قرار دارند و از آنجایی که در رنکینگ فعلی کانادا به عنوان یکی از سه میزبان در رتبه بیست و ششم دنیا قرار دارد، تیم ملی کشورمان تنها با قرارگیری در رتبه بیست و سوم و پایین تر حضور خود را در سید دوم قطعی خواهد کرد و قرارگیری در رتبه بیست و چهارم و بالاتر وارد منطقه سید سه خواهد شد.
البته گفتنی است که استرالیا هم درحال حاضر با ۱۵۸۳٫۴۹ امتیاز دقیقا پشت سر اکوادور قرار دارد و می تواند درصورت کسب نتایج عالی در ماه های مهر و آبان خود را به تیم ملی و سایر تیم های حاضر در سید دوم نزدیک کند و به نوعی همانند اکوادور یک تهدید بالقوه جهت حضور در سید دو لقب بگیرد.
همچنین تیم ملی کانادا به عنوان تیم بیست و ششم جهان درحال حاضر فاصله امتیازی تقریبا ۶۴ امتیازی با ایران دارد و باتوجه به اینکه بازی های این تیم، دوستانه هستند و ضریب اهمیت ۱۰ را دارند امکان پیشی گرفتن کانادا از تیم ملی ، چه در این فیفادی و چه در فیفادی بعدی میسر نیست.
خوش بینانه ترین حالت ممکن: پیروزی ایران برابر روسیه و تانزانیا
همانطور که گفتیم We بازی ایران مقابل روسیه ۰٫۵۹۵۴ خواهد بود و در صورت پیروزی تیم ملی برابر روسیه، ۴٫۰۴۶ امتیاز به ایران اضافه می شود و مجموع امتیازات ایران به ۱۶۲۶٫۶۵۶ می رسد و امتیاز نهایی شاگردان امیر قلعه نویی پس از پیروزی برابر تانزانیا، در صورت برد، مساوی و باخت این تیم مقابل زامبیا در مصاف پیش از ایران، به ترتیب ۱۶۲۸٫۳۶، ۱۶۲۸٫۲۹ و ۱۶۲۸٫۲۳ خواهد بود.
آنچه که مشخص است درصورت نتیجه گیری تیم ملی مقابل روسیه و تانزانیا (کسب دو برد) می توان گفت که باتوجه به اختلاف امتیازی نزدیک به ۲۱ امتیاز نسبت به بهترین حالت کره جنوبی پس از فیفادی مهر (۱۶۰۳٫۸۸)، حضور تیم ملی کشورمان در سید دوم جام جهانی فارغ از نتایج فیفادی آبان قطعی خواهد شد.
دو سوال مهم:
سوال یک: آیا تیم ملی ایران می تواند در رنکینگ فیفا پس از فیفادی مهرماه صعود کند؟ پاسخ به این سوال مثبت است. از آنجایی که تیم ملی دانمارک پیش از این فیفادی امتیاز ۱۶۲۷٫۶۴ را دارد و ایران در صورت پیروزی مقابل رقبای خود یعنی روسیه و تانزانیا، امتیازی در بازه ۱۶۲۸٫۲۳ الی ۱۶۲۸٫۳۶ کسب خواهد کرد، درصورت عدم نتیجه گیری دانمارک در مصاف با حریفانش یعنی بلاروس و یونان، این ایران خواهد بود که جایگاه بیستم دنیا را از دانمارک پس خواهد گرفت.
سوال دوم: آیا ایران می تواند پس از فیفادی مهرماه جایگاه نخست آسیا را بدست بیاورد و به سلطه ژاپن در رنکینگ فیفا خاتمه دهد؟ برای پاسخ به این سوال نیاز است تا امتیاز تیم ملی ژاپن پس از فیفادی مهرماه مورد بررسی قرار گیرد.
رسیدن ایران به صدر آسیا؟ مهر نه، آبان شاید
سامورایی ها همانند فیفادی گذشته رقبای تدارکاتی مشترکی با کره ای ها خواهند داشت و در این فیفادی به ترتیب به مصاف کشورهای پاراگوئه و برزیل خواهند رفت. ژاپنی ها در حال حاضر با امتیاز ۱۶۴۰٫۴۷در رتبه نوزدهم دنیا و اول آسیا قرار دارند و بافرض شکست مقابل دو حریف تدارکاتی در مهرماه، امتیاز شاگردان هاجیمه موریاسو در بیشترین حالت ۱۶۳۰٫۴۰ و در کمترین حالت ۱۶۳۰٫۳۱ خواهد بود. درنتیجه، تیم ملی چنانچه بتواند از سد روسیه و تانزانیا بگذرد و در بیشترین حالت، ۱۶۲۸٫۳۶ امتیاز کسب کند، در صورت نتایج ضعیف ژاپن، فاصله خود را با این تیم به حداقل رسانده و می تواند در فیفادی آبان از سد سامورایی ها بگذرد و صدر رنکینگ آسیا را پس از مدت ها پس بگیرد.
