نمایندگان ایران در رقابت‌های فوتبال لیگ قهرمانان آسیا و تیم ملی فوتبال ایران در رقابت‌های دور برگشت مرحله دوم مسابقات انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر بر اساس تصمیم کنفدراسیون فوتبال آسیا از حق میزبانی محروم شدند.

این مسئله بار دیگر بحث‌های زیادی را در خصوص ناکارآمدی مدیریت ورزش، بویژه جایگاه ضعیف ایران در نهاد‌های بین‌المللی فوتبال قاره و نیز مشکلات ساختاری و زیربنایی مرتبط با برگزاری مسابقات از جمله امکانات سخت افزاری و حق پخش تلویزیونی در رویدادهایی که به صورت متمرکز برگزار می‌شود، برانگیخته است.

ای‌اف‌سی در آخرین پاسخی که از طریق نامه به اعتراض‌های فدراسیون فوتبال ایران ارسال کرده به طور مشخص دلایل سلب میزبانی را برشمرده و از سه آیتم چالش‌های لجستیکی، چالش‌های بازرگانی و چالش‌های مالی نام برده است.

در نامه کنفدراسیون فوتبال آسیا تاکید شده که مسابقات یاد شده دارای ابعاد جهانی است و ذی‌نفعان زیادی را از چندین کشور شامل می‌شود؛ بر این اساس و با توجه به تحریم‌های بین‌المللی فعلی علیه ایران چالش‌ها و محدودیت‌های قابل توجهی در برگزاری و مسابقات در ایران پیش روی ای اف سی و شرکای مالی این نهاد بین‌المللی اداره کننده فوتبال در آسیا خواهد بود.

بدین ترتیب نمایندگان ایران در لیگ قهرمانان آسیا باید در کشورهای هند،‌ عربستان و امارات به میدان بروند و تیم ملی نیز باید در بحرین به مصاف حریفان خود در دور برگشت مرحله دوم مسابقات انتخابی جام جهانی برود.

برای تشریح شرایط پیش‌ آمده با مهدی مهدوی‌کیا، ملی‌پوش سابق فوتبال ایران و تیم پرسپولیس گفتگو کردیم که تجربیات بین المللی زیادی را در دوران بازیگری و مربی‌گری خود در تیم‌های پایه کسب کرده است:

سخنگوی دولت روز گذشته در گفتگو با خبرنگاران لغو میزبانی تیم‌های فوتبال ایران را نوعی بهانه‌جویی سیاسی توصیف کردند، دیدگاه شما در این خصوص چیست؟

فکر می‌کنم ای اف سی جواب فدراسیون فوتبال را داده و مشخص کرده که به چه دلیل میزبانی از ایران گرفته شده؛ بحث باشگاهی که دقیقا مشخص است اما به هر حال مسائلی نظیر مشکلات گمرکی و ایرادتی که به فوتبال ایران مطرح بوده مسائل جابجایی پول و غیره که خارج از حیطه فوتبال بوده همه در این زمینه دخیل بوده. درخصوص میزبانی بازی‌های ملی شاید می‌شد از قبل تعامل بهتری با ای اف سی کرد.

این میزبانی می‌توانست حق فوتبال ایران باشد چون تیم ملی چند بازی دور رفت را خارج از خانه انجام داده و حق‌اش بود که مقابل تیم‌های رقیب به خصوص عراق و بحرین با توجه به شرایط سختی که با آن مواجه است در خانه مسابقه دهد و از امتیاز میزبانی استفاده کند. اما متاسفانه باز ای اف سی با توجه به شرایطی که فوتبال ایران داشته از همه تیم‌های گروه نظرسنجی کرده و تیم‌ها متفق‌القول گفتند که ما در ایران بازی نمی‌کنیم و بهتر است که بحرین میزبان این مسابقات باشد.

به هر شکل ما سال‌های گذشته هم از نظر میزبانی و گرفتن حق فوتبال ایران قدرت آنچنانی در ای اف سی و فیفا نداشتیم

ضعف مدیریت فوتبال ایران در رقم خوردن این شرایط تا چه میزان دخیل بوده و متاسفانه این اتفاق افتاده؛ اینکه بخواهیم به مسائل سیاسی ربط دهیم من کارشناس این حیطه نیستم اما اگر نگاه ورزشی به موضوع داشته باشیم باید بگویم که ما زیرساخت‌های لازم را نداریم، برنامه ریزی‌ درستی نکردیم، سال‌های گذشته چندین بار در این خصوص بحث شده ولی ما نتوانستیم به تعهدات عمل کنیم و میزبانی را از ما گرفتند.

دلایل مطرح شده از سوی ای اف سی بیشتر به شرایط ویژه حاکم بر ایران اشاره داره…

بله این شرایط را چند ماه است که مطرح کردند و ما هیچ راه حلی برای آنها پیدا نکردیم. آنها هم بالاخره شرایط دیگر تیم‌ها را نیز در نظر گرفتند و میزبانی را تقدیم آنها کردند.

با توجه به اینکه بخش عمده مشکلات غیرورزشی و ناشی از شرایط حاکم بر ایران بوده نقش مدیریت ورزش در این مشکل کجاست؟

خوب خیلی از مسائل مطرح شده خارج از موضوعات ورزشی است مثلا مشکلات لجستیکی یا گمرکی در حیطه وظایت فدراسیون فوتبال هم نیست اما اگر قرار است که ما میزبانی کنیم باید تعامل صورت گیرد و شرایط درخواست شده را فراهم کنیم، اما اگر نمی‌خواهیم میزبان باشیم باید همین مسیر را ادامه دهیم.

دیگر اینکه شرایط برای تیم ملی بسیار سخت شد. من خودم در منامه بازی کرده‌ام. زمانی که ما می‌خواهیم برای مسابقه به بحرین بریم هوا بسیار گرم است و شرایط به طور کلی دشوار شده اما امیدواریم با توجه به بازیکن‌ها و تیم ملی خوبی که داریم انشاءالله بتوانیم از این مرحله گذر کنیم؛ هر چند که کار خیلی سخت است.

شما فکر می‌کنید اگر جایگاه فوتبال ایران در ای اف سی قوی‌تر از آنچه اینک هست بود، این اتفاق می‌افتاد؟

ما اگر قدرت بیشتری داشتیم حالا نه فقط برای این میزبانی و یا مشکلات دیگر در گذشته، بویژه مثلا با عربستان، قطعا اتفاق‌های دیگری می‌افتاد.»

پس از لغو میزبانی برخی مقام‌های ایران از جمله آقای ظریف، وزیر امور خارجه و آقای صالحی امیری، رئیس کمیته ملی المپیک نامه‌هایی اعتراضی به فیفا و کمیته بین المللی المپیک نوشتند. آیا اصولا این تلاش‌ها پس از لغو میزبانی کارساز خواهد بود؟

این تلاش‌ها خوب هست اما باید قبلا صورت می‌‌گرفت. کار دیگر انجام شده، تصمیم گرفته شده و میزبانی به کشوری دیگر داده شده و اینکه ما الان بخواهیم از مقام‌های سیاسی استفاده کنیم، کارساز نیست. سیاست دیگر نمی‌تواند روی ورزش فشار بیاورد؛ همه جای دنیا این دو مقوله را از هم جدا کرده‌اند. شما اگر می‌خواستید کاری بکنید باید قبل از این اتفاقات انجام می‌دادید.

وقتی با توجه به شرایط کرونا متوجه شدید که احتمالا دور برگشت به صورت متمرکز برگزار می‌شود باید از همان پنج شش ماه پیش اقدام می‌کردید، رایزنی می‌کردید؛ احتمالا یک سری تضمین‌های لازم را می‌دادید و در این صورت این فشارها می‌توانست تاثیر‌گذار باشد نه اکنون که تصمیم گرفته شده؛ کارهایی از این دست اکنون دیگر جواب نخواهد داد.

برای تقویت جایگاه ایران در نهاد‌های تصمیم گیر فوتبال در آسیا و جهان، غیر از دور کردن فوتبالی‌ها از فدراسیون چه کار دیگری می‌شود کرد؟

قطعا داشتن جایگاه در نهادهای بین المللی فوتبال خیلی مهم است. اگر در ای اف سی جایگاه محکمی داشته باشیم و بتوانیم در فیفا حرف بزنیم اوضاع خیلی فرق می‌کند. ما از نظر فوتبالی قدرت بزرگی در آسیا هستیم باید از نظر شرایط تشکیلاتی هم در قاره قدرت داشته باشیم. متاسفانه ما از نظر سخت افزاری، امکانات و برنامه‌ریزی قدرت نیستیم و اتکای ما به ساق پای بازیکنان و استعداد‌های فوتبال است. ما کار زیربنایی و اصولی از جمله ساخت استادیوم‌ها، پرورش تیم‌های قدرتمند پایه و غیره انجام ندادیم. این کارها سبب قوی شدن یک فدراسیون و امکان تعامل بیشتر با نهاد‌های بین المللی فوتبال می‌شود. ما برای میزبانی تا چه میزان شرایط لازم و درخواست شده را فراهم کردیم؟ چه میزان از فاکتورهای لازم برای میزبانی را داریم؟

کشور کوچکی مثل قطر تمام مسابقات مهم آسیایی و بین‌المللی را به بهترین شکل برگزار می‌کند، الان هم میزبان جام جهانی شده است. کشوری که بغل گوش ماست. لازم نیست برویم از کشورهای مدرن فوتبال الگوبرداری کنیم، ما می‌توانیم از همین اقداماتی که کشور قطر کرده الگو بگیریم. ما جدا از دو ورزشگاهی که بعد از بیست سال در مشهد و اهواز ساخته شد همچنان متکی به امکانات ورزشگاه آزادی هستیم. اگر میخواهیم حرفی برای گفتن داشته باشیم باید شرایط و امکاناتش را هم فراهم کنیم. با حرف زدن که کار پیش نمی‌رود باید در عمل ثابت کنیم که شرایط لازم را داریم.

ما حتی حق پخش تلویزیونی را هم هنوز نتوانسته‌ایم برای باشگاه‌های فوتبال بگیریم…

یکی از مهم‌ترین بحث‌های در فوتبال دنیا حق پخش تلویزیونی و درآمد حاصل از آن است. در هر لیگی مهم‌‌ترین آیتم همین است اما باشگاه‌های ما از این حق محروم هستند و با قطع شدن کمک‌های دولتی فوتبال ایران ورشکسته خواهد بود.

با توجه به سخت شدن شرایط، پیش‌بینی شما از بازی‌های پیش روی تیم ملی در دور برگشت مرحله گروهی مسابقات انتخابی جام جهانی چیست؟

با توجه به نتایج دور رفت کار بسیار دشوار است. افرادی که در تیم ملی بازی کردند به خوبی می‌دانند که برخی بازی‌ها خیلی دشوار است. اگر ما در جام جهانی مقابل آرژانتین یا اسپانیا بازی می‌کنیم شاید شرایط برای ما به مراتب از برخی بازی‌ها مثلا مقابل بحرین آسان‌تر باشد.

این بازی شرایط ویژه‌ای دارد و خیلی دشوار خواهد بود، به خصوص اینکه در زمین این تیم بازی می‌کنیم. ما جام جهانی ۲۰۰۲ را به خاطر بازی با بحرین از دست دادیم. اما من امیدوارم چون تیم خوبی داریم. آرزوی همه این است که تیم ملی در جام جهانی ۲۰۲۲ که در آسیا و نزدیک کشور ما برگزار می‌شود، حضور داشته باشد.