در حالی که ایران بابت اعطای میزبانی مسابقات انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ از AFC به دادگاه CAS شکایت کرده، سه تیم دیگر، کشورمان را در این مسیر همراهی نکردند.
ماجرای اعطای میزبانی دیدارهای باقیمانده انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر و جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ چین از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) به بحرین، وارد فاز جدیدی شده است. پس از اینکه فدراسیون فوتبال ایران سعی کرد با احترام، نامه نگاری و پیشنهاد برگزاری جلسات آنلاین و حضوری با دبیرکل و رئیس AFC به این مسئله اعتراض کند و از این مسیر به نتیجه نرسید، مسیر شکایت را در پیش گرفت. فدراسیون فوتبال ایران ۳۱ مارس ۲۰۲۱ (۱۱ فروردین ۱۴۰۰) اعتراض رسمی خود را به میزبانی بحرین در لایحه‌ای به دادگاه عالی ورزش (CAS) ارسال کرد تا آخرین شانس خود را برای لغو این میزبانی و برگزاری بازی‌ها در تهران امتحان کند.
داستان اعطای میزبانی دیدارهای گروه C انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر به بحرین، سر درازی دارد که نگاهی گذرا به این ماجرا می‌تواند ماجراهای زیادی را روشن کند. در روزهای نخست ماه فوریه و یک ماه پس از شروع سال جدید میلادی (بهمن ماه ۱۳۹۹) در برخی رسانه‌های عرب زبان و به خصوص شبکه‌های اجتماعی در عراق بحث اعطای میزبانی دیدارهای متمرکز انتخابی جام جهانی به بحرین مطرح شد. این در شرایطی بود که در آن زمان AFC هیچ تصمیمی مبنی بر لغو دیدارهای ماه مارس (فروردین) نداشت و طبق تقویم بازی‌ها باید به صورت رفت و برگشت در ماه‌های مارس و ژوئن برگزار می‌شد.
با این حال کنفدراسیون فوتبال آسیا روز ۱۶ فوریه (۲۸ بهمن) جلسه‌ای را برای بررسی تغییر تاریخ بازی‌ها به دلیل محدودیت سفرها از ماه مارس به ماه ژوئن ترتیب داد. جلسه‌ای که دراگان اسکوچیچ، سرمربی تیم ملی ایران اخیراً به آن اشاره کرد و گفت در حالی که قرار بود این موضوع در جلسه بررسی شود، اما روی صفحه نمایش پیغامی آمد که بازی‌ها به تاریخ ژوئن تغییر کرده و نماینده بحرین هم از تمایل فدراسیون فوتبال این کشور برای گرفتن میزبانی صحبت می‌کرد. اسکوچیچ در اصل به این ماجرا اشاره داشت که جلسه برگزار شده فرمالیته بوده و همه تصمیمات از قبل گرفته شده بود.
مسئله جالب توجه اینجاست که یک روز پس از این جلسه، اتحادیه فوتبال بحرین با ارسال نامه‌ای به فدراسیون فوتبال ایران که احتمالاً مشابه این نامه به عراق، هنگ کنگ و کامبوج هم ارسال شده است، پیشنهاد می‌دهد که تمام هزینه‌های میزبانی از جمله پرواز تیم‌های گروه C را تأمین خواهد کرد. این در حالی بود که یکی از شرایط AFC برای واگذاری میزبانی پرداخت تمام هزینه‌های میزبانی بود، اما پرداخت هزینه پرواز به عهده خود تیم‌ها بود و کشور میزبان الزامی برای این کار نداشت.
با وجود تمام این شرایط، فدراسیون فوتبال ایران ضمن رد پیشنهاد بحرین، خودش برای کسب میزبانی اعلام آمادگی می‌کند که داتو ویندزور جان، دبیرکل AFC در تاریخ ۵ مارس (۱۵ اسفند) با ارسال نامه‌ای به فدراسیون فوتبال ایران چالش تحریم‌های بین‌المللی را پیش کشیده و اعلام می‌کند ایران برای کسب میزبانی راهکاری برای عبور از این چالش بدهد.
این در حالی است که حقوق تجاری این مرحله از مسابقات انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر طبق بند ۴ آیین نامه تقاضای میزبانی، متعلق به AFC و شرکای تجاری‌اش نبوده و تمامی حقوق اسپانسری و پخش تلویزیونی متعلق به کشورهای میزبان است. فدراسیون فوتبال ایران نیز به دنبال همین مسئله دو روز بعد (۱۷ اسفند) پاسخ نامه دبیرکل AFC را می‌دهد و یادآوری می‌کند حقوق تجاری این مسابقات ارتباطی به کنفدراسیون و شرکای تجاری‌اش ندارد. همانطور که حقوق تجاری دیدار ایران و کامبوج در همین مرحله از مسابقات روز ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹ (۱۸ مهر ۱۳۹۸) به میزبانی فدراسیون فوتبال ایران برگزار شد و تحریم‌ها مانعی برای انجام این میزبانی نبود.
کنفدراسیون فوتبال آسیا ضمن بی‌پاسخ گذاشتن نامه فدراسیون ایران که با دلایل منطقی، چالش مطرح شده از سوی AFC را برای عدم اعطای میزبانی به ایران نامربوط دانسته بود، میزبان‌های نهایی را در روز ۱۲ مارس (۲۲ اسفند) اعلام کرد. در میان هر ۸ گروه دیدارهای انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر و جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ چین، تنها میزبانی دو گروه به تیم‌های سید یک واگذار نشد؛ گروه B و C که تیم‌های سید یک آن استرالیا و ایران بودند.
دلیل عدم واگذاری میزبانی به فدراسیون فوتبال استرالیا مخالفت دولت این کشور بود که از قوانین خود -قرنطیه ۱۴ روزه تمامی افراد پس از ورود به خاک این کشور- عقب نشینی نکرد. در نهایت از میان دو نامزد دیگر یعنی کویت (سید سوم) و اردن (سید دوم)، به دلیل احترام به بازی جوانمردانه میزبانی به کویت رسید، چراکه دیدار رفت دو کشور به میزبانی اردن برگزار شده بود. در شرایطی که دیدار رفت ایران و بحرین، در منامه برگزار شد تا AFC برخلاف تصمیمی که برای گروه B گرفت، احترامی برای بازی جوانمردانه قائل نشود. آن هم در شرایطی که رطوبت و گرمای هوا در بحرین و در ماه ژوئن به بالاترین حد خود می‌رسد. جالب است که هنگ‌کنگ نیز از گروه C درخواست میزبانی داده بود، اما آنچه پشت پرده رقم خورده درخواست از هنگ‌کنگ برای کناره‌گیری بوده تا شانس بحرین بالاتر برود.
در مجموع، یک روز پس از این تصمیم AFC، فدراسیون فوتبال ایران در نامه‌ای اعتراضی از کنفدراسیون فوتبال آسیا برای تصمیم خود و اعطای میزبانی به بحرین توضیح خواست. نامه‌ای که بازهم پاسخی را به دنبال نداشت تا ایران بار دیگر ۱۵ مارس (۲۵ اسفند) نامه دیگری را به AFC ارسال کند و از آنها احترام متقابل را طلب کند. آن هم به عنوان یکی از ۱۴ عضو بنیاندگذار کنفدراسیون فوتبال آسیا در سال ۱۹۵۴؛ نامه بعدی ایران ۲۶ اسفندماه به دفتر شیخ سلمان ارسال شد که محتوای این نامه درخواست جلسه‌ای فوری با شیخ سلمان برای صحبت در خصوص واگذاری میزبانی دیدارهای متمرکز گروه C به بحرین بود.
نکته جالب اینجاست که ۲۶ اسفندماه، دبیرکل کنفدراسیون فوتبال آسیا به نامه یک روز قبل ایران که به دنبال پاسخ و چرایی اعطای میزبانی به بحرین بوده پاسخ می‌دهد. ویندزور جان این بار به دلیل معتبر بودن دلایل ایران که تحریم‌های بین‌المللی و ارتباط آن با عدم واگذاری میزبانی را رد کرده بود، موارد دیگری را مطرح می‌کند. زیرساخت‌ها و استادیوم‌ها، مسائل لجستیکی و همچنین شیوع بالای ویروس کرونا این بار بهانه جدید AFC برای عدم اعطای میزبانی به ایران بوده است.
مطرح کردن این دلایل واهی، باز هم باعث عقب نشینی فدراسیون فوتبال ایران نمی‌شود و این بار نامه‌ای ۱۲ صفحه‌ای پاسخ ایران به توضیحات مبهم دبیرکل AFC است؛ ۱۲ صفحه‌ای که ۱۹ مارس (۲۹ اسفند) ارائه توضیحات با آمار، فکت و دلایل انکار ناپذیر را به همراه دارد. از جمله اینکه ایران با تصمیم کنفدراسیون فوتبال آسیا در انتخابی جام جهانی ۲۰۱۸ علاوه بر میزبانی دیدارهای خودش، میزبان دیدارهای عراق و افغانستان هم بوده و در بحث زیرساخت، استادیوم‌ها و مسائل لجستکی برای کسب میزبانی، مشکلی ندارد.
در خصوص کرونا هم آمار جالبی از مقایسه شیوع این ویروس در ایران و بحرین در اسناد ارسال شده ارائه می‌شود. اسنادی که نشان می‌دهد بحرین با ۱٫۷ میلیون جمعیت نسبت به ایران با ۸۴ میلیون جمعیت، آمار مبتلایان بیشتری داشته است. طبق این آمار، بحرین در میان کشورهای آسیایی بالاترین آمار مبتلایان به کرونا را در هر یک میلیون نفر جمعیت داشته است. همچنین اشاره می‌شود که لیگ فوتبال بحرین در میانه هفته شانزدهم به دلیل افزایش آمار کرونا دو هفته متوقف شده، در حالی که چنین اتفاقی برای لیگ برتر ایران رخ نداده است. همچنین به مساحت دو کشور اشاره می‌شود که باعث می‌شود فاصله گذاری اجتماعی به نسبت جمعیت در بحرین کار دشوارتری باشد.
درست چهار ساعت پس از ارسال این نامه ۱۲ صفحه‌ای از سوی ایران، دبیرکل AFC به نامه ۲۶ اسفند ایران و درخواست ملاقات با شیخ سلمان پاسخ می‌دهد. تاریخ ۳ آوریل (۱۴ فروردین ۱۴۰۰) برای ملاقات مسئولان فدراسیون فوتبال ایران با شیخ سلمان پیشنهاد می‌شود، اما جالب است تاریخ این جلسه هوشمندانه طراحی می‌شود چرا که ایران ۲۱ روز پس از تصمیم AFC فرصت اعتراض به میزبانی بحرین در دادگاه عالی ورزش را داشته که این مهلت اول آوریل (۱۲ فروردین) به پایان می‌رسید. یعنی کنفدراسیون فوتبال آسیا سعی داشت با این حربه مسئولان فدراسیون فوتبال ایران را امیدوار نگه دارد که شاید برگزاری جلسه با شیخ سلمان مؤثر باشد یا این جلسه از شکایت به CAS در تاریخ معین جلوگیری کند.
همه این اتفاقات در شرایطی رقم خورد که ویندزور جان در نامه خود اعلام می‌کند که تصمیم اعطای میزبانی به بحرین تصمیم دبیرخانه AFC (دفتر دبیرکلی) بوده و شیخ سلمان دخالتی در این تصمیم نداشته است. از همین‌رو اعلام می‌شود که جلسه فوق برای تقویت روابط میان ایران و AFC بوده و نباید درباره میزبانی صحبتی به میان بیاید. سه روز بعد فدراسیون فوتبال ایران پاسخ می‌دهد که آنها به دنبال برگزاری جلسه و صحبت درباره میزبانی بوده‌اند و ۶ روز بعد، یعنی ۲۸ مارس (۸ فروردین) فدراسیون فوتبال خواستار برگزاری جلسه آنلاین با دبیرکل AFC به تاریخ ۱۰ فروردین‌ماه می‌شود تا دلایل تصمیم دبیرخانه برای اعطای میزبانی به بحرین را بپرسد.
تا پایان ساعت کاری روز ۱۰ فروردین‌ماه در کوالالامپور، پاسخی از سوی ویندزور جان به ایران داده نمی‌شود و یک روز بعد فدراسیون فوتبال ایران با ارسال نامه‌ای به AFC اعلام می‌کند سفر به منامه برای دیدار با شیخ سلمان درخواست فوق‌العاده‌ای برای صحبت درباره میزبانی بوده و با توجه به این مسئله، جلسه برای تقویت روابط می‌تواند در تاریخ دیگری برگزار شود.
فدراسیون فوتبال ایران هم پس از این رفتار AFC لایحه‌ای را برای شکایت به CAS تنظیم و در آخرین مهلت – روز ۳۱ مارس (۱۱ فروردین) – شکایت خود را ثبت می‌کند. فدراسیون فوتبال همچنین برای رسیدگی به این پرونده در CAS درخواست فوریت داده که ۵ آوریل (۱۶ فروردین) دادگاه عالی ورزش دریافت پرونده ایران را تأیید کرده و ۴۸ ساعت به کنفدراسیون فوتبال آسیا برای موافقت با رسیدگی فوری به این پرونده مهلت می‌دهد.
چند مسئله مهم در پرونده شکایت ایران وجود دارد. از پاسخ ندادن کنفدراسیون فوتبال آسیا به برخی نامه‌های فدراسیون فوتبال ایران گرفته تا بهانه‌های واهی تحریم، مسائل لجستیکی، ورزشگاه‌‌ها و همچنین کرونا که طبق آمار جهانی، وضعیت بحرین به مراتب بدتر از ایران بوده است. از سوی دیگر ممکن است ترغیب تیم‌های گروه C با پیشنهاد پرداخت هزینه پرواز به بحرین، دلیل محکم دیگری برای محکومیت این کشور و AFC برای اعطای میزبانی به کشور رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا باشد. به این دلیل که در صورت اعتراض به میزبانی، تمام تیم‌های حاضر در گروه باید به صورت مشترک اعتراض خود را ثبت کنند، اما پیشنهاد پرداخت هزینه پرواز می‌تواند ترغیب این کشورها برای عدم اعتراض باشد؛ مسئله‌ای که امتیازی خارج از قوانین جاری AFC برای اعطای میزبانی بوده و می‌تواند حکم «زیر میزی» را داشته باشد.
حالا ایران در این زمینه به دادگاه حکمیت ورزش (CAS) شکایت کرده و منتظر تصمیم گیری از سوی این نهاد است. نهادی که می‌تواند تصمیم AFC برای اعطای میزبانی به بحرین را تأیید کند یا با استناد به مدارک و مستندات فدراسیون فوتبال کشورمان و زیر سؤال بردن این تصمیم کنفدراسیون فوتبال آسیا، رأی به میزبانی ایران یا اصلاح تصمیم AFC بدهد.
