سکو و مدال المپیک برای بیشتر ورزشکاران حاضر در المپیک شبیه رویایی است که اگر از همین حالا برایش برنامه‌ریزی شود، می‌توان برای ۴ سال دیگر از ورزشکاران توقع به‌دست آوردنش را داشت؛ ورزشکارانی که البته سال‌به‌سال به مهارت‌ها و عملکرد‌های خود اضافه می‌کنند، ولی وقتی پای تجهیزات و میدان بیشتر و باکیفیت وسط می‌آید، مانند سرعت‌گیر این رویا را چندماه یا حتی چندسال عقب می‌اندازد.
اینکه چرا این‌گونه است و چطور می‌توان شرایط مطمئن‌تری برای کسب مدال المپیک قهرمانان ملی‌مان ایجاد کرد، موضوعی است که مشارکت، یک‌سو بودن و درحقیقت اراده‌ای ملی را می‌طلبد که الان زمان پرداختن به آن در این گزارش نیست. الان باید از چندهفته آینده و مسیر توکیو نوشت که کاروان «ستارگان ایران‌زمین» تا اینجا با ۶۶ سهمیه راهی المپیکی می‌شوند که به‌خودی‌خود شرایط پیچیده و عجیبی دارد؛ شرایطی که ژاپنی‌ها سعی دارند با رعایت یک‌سری موارد ازجمله برگزاری افتتاحیه با تعداد کمی از ورزشکاران سلامت این رویداد مهم ورزشی را به خطر نیندازند، شرایطی که باعث شد المپیک ۲۰۲۰ در سال ۲۰۲۱ برگزار شود و همین شرایط هم کار ورزشکاران تمام کشورها به‌ویژه قهرمانان ورزشی ایران را سخت‌تر کرده است.
ریو تا توکیو مسیر ۵ ساله‌ای است که خیلی چیزها در آن تغییر کرد؛ رکوردها، ازجمله تعداد حضور ورزشکاران خانم و آقا در المپیک شکسته شد، بعضی از ورزشکاران در رشته‌های ورزشی خود تاریخ‌سازی کردند و وارد المپیکی شدند که حتی به‌دست آوردن سهمیه‌اش هم جزء رویاهایشان بود و البته حضور همزمان سه رشته‌تیمی در این رقابت‌ها جزء اتفاق‌های مهم المپیک به‌شمار می‌رفت. تمام این تاریخ‌سازی‌ها را که بشماریم و مرورش کنیم و دل‌مان را به این بهتر شدن، حضور پررنگ‌تر داشتن و یک گام به‌جلو برداشتن خوش کنیم، بازهم انگار یک چیزی عجیب است، یک چیزی جور درنمی‌آید، یک چیزی حتی شاید کم است. چیزی که وقتی به رشته‌های ورزشی حاضر در المپیک نگاه می‌کنی، جایش را خالی می‌بینی.
سهمیه‌های بیشتر نسبت‌به ریو
ایران در المپیک ۲۰۱۶ ریو ۶۳ سهمیه در ۱۴ رشته ورزشی به‌دست آورد و درنهایت با ۶۲ ورزشکار راهی برزیل شد و از آن رقابت‌ها ۳ مدال طلا، ۱ نقره و ۴ برنز دشت کرد و در رده ۲۵ جدول مدال‌ها قرار گرفت و حالا با زدن رکورد کسب سهمیه راهی المپیک ۲۰۲۱ توکیو خواهد شد با قهرمانانی که برای بعضی‌هایشان این المپیک محل کسب تجربه برای المپیک بعدی است، برای بعضی‌هایشان مبارزه با دو رقیب جدی آسیب‌دیدگی و حریفان‌شان هست و برای یک تعدادی هم بار روانی توقع مدالی که چه بخواهند و چه نخواهند، روی دوش‌شان احساس می‌کنند.
همه ما یادگاری‌های المپیک ریو را به‌خاطر داریم، به‌طور مثال حسن تفتیان را در دو ۱۰۰ متر که برای اولین‌بار به نیمه‌نهایی رفت و شوقی را که از گذشتن جعفر مرادی از خط پایان دو ماراتن به‌دست آوردیم، مگر می‌شود در یک‌قدمی بودن مجتبی عابدینی برای کسب مدال المپیک در سابر شمشیربازی را یادمان برود؟ مگر برای اولین‌بار فینالیست شدن الهه احمدی و نجمه خدمتی در تیراندازی فراموش‌شدنی است؟ مگر می‌شود درخشش بلندقامتان والیبال را یا اولین مدال بانوان در المپیک توسط کیمیا علیزاده تکواندوکار را در ریو از یاد برد؟ به این اتفاق‌های امیدبخش، مدال‌هایی که البته افسوس کم‌بودنش از آن المپیک هنوز بر دل‌مان است را هم باید اضافه کرد. حالا ما با این همه خاطره پرامید راهی توکیویی می‌شویم که در انتظار سورپرایز و شاید معجزه‌اش هستیم، همین انتظار برای سورپرایز شدن باعث می‌شود مدام فکر کنیم عجیب جای چیزی خالیست!
آماده‌سازی نه‌چندان امیدوارکننده
البته که ورزشکاران، قهرمانان و ستاره‌های ورزش ایران، با امید و تلاش راهی المپیکی می‌شوند که برایش تا جایی‌که به توان، تلاش و اراده خودشان بستگی داشت انرژی گذاشتند، ولی از یک‌سو یک‌سری کمبود‌ها و محدودیت‌های مالی، امکاناتی، مسابقه‌ای و ازسوی دیگر وقفه‌ای که کرونا بر ورزش دنیا به‌خصوص ورزش ایران انداخت، باعث شد این روزها شادمان از گرفتن سهمیه‌ها و پیگیری‌ها برای استفاده از فرصت‌های کسب سهمیه نیم‌نگاهی هم به کاروانی داشته باشیم که نمی‌توان درباره دست پر برگشتن‌شان خیلی امیدوار یا حتی ناامید بود؛ کاروانی که البته «فخری» رئیس مرکز نظارت بر تیم‌های ملی و معاون اجرایی کاروان ورزش ایران در المپیک درباره‌اش طی گفت‌وگو با «فرهیختگان» اشاره کرد که بدون فشار روانی کسب مدال راهی المپیک‌شان می‌کنند و نخواست درباره توقع کمیته ملی المپیک از کسب مدال رشته‌های ورزشی سخنی به‌میان آورد.
آنهایی که جا ماندند
گرچه قهرمانان ورزشی ایران راهی توکیو می‌شوند، ولی نمی‌شود از پشت خط المپیک ماندن چند قهرمان هم گذشت، مثلا نبودن پریسا جهانفکریان بانوی وزنه‌بردار دسته فوق‌سنگین که با انصراف ورزشکار ساموا، سهمیه مستقیم المپیک را به‌دست آورد، ولی حسرت و افسوس این تاریخی نشدن حضور، در دل ما و این ورزشکار جسور و پرتلاش خواهد ماند، گرچه با اشتباه بزرگ فدراسیون‌نشین‌های این رشته بعید می‌دانم حسرت و نگرانی به دل خود راه دهند، ولی جای این ورزشکار را در المپیک خالی کردند تا شاید وزارت ورزش فکر جدی‌تری برای رفتار مسئولان فدراسیون‌هایشان درمقابل ورزشکاران بکنند؛ از پریسا جهانفکریان که به‌خاطر انتقاد از فدراسیون به کمیته انضباطی احضار و تهدید به محرومیت شد بدون دانستن شانس حضور در المپیک که البته احتمالا خود فدراسیون‌نشین‌ها هم از آن اطلاعی نداشتند، دست مصدومش را بدون حمایت آنها و با هزینه شخصی به دست جراحان سپرد تا امروز حسرت این تاریخ‌سازی را بر دل ورزش ایران و وزنه‌برداری بگذارد.
از او هم که چشم‌پوشی کنیم، هنوز جای خالی محمدمحمدی بریمانلو در جودو که سهمیه المپیک را کسب کرد، ولی به‌دلیل تعلیق جودوی ایران فرصت تجربه المپیک را از دست داد حس می‌شود، نمی‌شود نبودن کیانوش رستمی، سهراب مرادی در وزنه‌برداری، شاهین مهردلان در دوومیدانی، میثم قشلاقی در بوکس را نادیده گرفت، نمی‌توان چشم روی تلاش‌های قهرمانانی چون بهمن نصیری در رویینگ و ذبیح‌الله پورشیب در کاراته که تسلیم قوانین جهانی شدند و باوجود شایستگی بلیت توکیو را از دست دادند بست، نمی‌توان حسرت نداشتن بهمن عسگری در کاراته را که به‌خاطر اشتباهش و مصرف دارویی که نمی‌دانست باعث دوپینگش می‌شود، رویای مدال المپیکش را حداقل برای ۴ سال با اماواگر‌های بسیار به تعویق انداخت، نخورد و جای دیگر ورزشکارانی که به‌خاطر کرونا و پشت‌خط ماندن انتخابی‌های این رشته پشت خط ماندند، عجیب خالی است.
آنهایی که شانس مدال دارند
حالا المپین‌های ایران به‌زودی راهی سی‌ودومین دوره بازی‌های المپیک به میزبانی توکیو می‌شوند تا کارشان را از سوم مرداد آغاز کنند و ۱۷ مردادماه هم می‌توانیم نتیجه این کاروان پیچیده را ببینیم. پیچیده به این جهت که بعضی‌هایشان امکانات ندارند، بعضی‌هایشان تجربه حضور در المپیک ندارند، بعضی‌هایشان برای گرفتن حق باقیمانده‌شان از المپیک ریو به توکیو می‌روند و بعضی‌هایشان هم با بار سنگین توقع مدال راهی این آوردگاه می‌شوند. بعضی رشته‌ها مانند تیراندازی با کمان، دوچرخه‌سواری، قایقرانی و تیراندازی به تجهیزات تخصصی و گرانقیمت رشته‌های خود نیز نیاز دارند که باید دید برای المپیک‌های بعدی این دغدغه قهرمانان ملی‌مان رفع خواهد شد؟
هرچند مسئولان ورزشی کشور سعی می‌کنند از نام بردن رشته‌های ورزشی برای توقع کسب مدال خودداری کنند تا در آستانه المپیک فشار روانی روی دوش ورزشکاران نگذارند، ولی با این‌حال امید علاقه‌مندان به ورزش در ایران برای المپیک توکیو به رشته‌هایی چون کاراته، کشتی آزاد و فرنگی و حتی شمشیربازی است و معتقدند در این رشته‌ها شانس زیادی برای کسب مدال وجود دارد. در بعضی رشته‌ها هم البته امید به مدال‌آوری در المپیک بستگی به قرعه‌ای که برایشان می‌افتد، دارد.
بهمن عسگری، شانس طلای کاروان المپیک، وداع تلخ و زودهنگامی با المپیکی که هنوز آغاز نشده است داشت. او همه علاقه‌مندان به ورزش را همراه خود به شوک بزرگ برد تا حالا امید به کسب مدال در کاراته توسط سجاد گنج‌زاده، سارا بهمنیار، رزیتا علیپور و حمیده عباسعلی وجود داشته باشد. البته یادمان نرود بعضی از کاراته‌کاها نتایج قابل‌اطمینانی در چند مسابقه اخیر خود به‌دست نیاوردند، ولی خب قدرت کاراته ایران را هم نمی‌شود دست‌کم گرفت.
در دوومیدانی امیدها به «احسان حدادی» بود که به‌خاطر آسیب‌دیدگی‌اش امیدها را برای کسب مدال کمرنگ‌تر کرد، هرچند خودش معتقد است قصد دست‌پر برگشتن از این رویداد را دارد. مدال برای «حسن تفتیان» دیگر ورزشکار این رشته به‌گفته کارشناسان دور از دسترس نیست، ولی شانس زیادی را هم نمی‌توان برایش قائل شد. مهرشاد افقری، شناگر حاضر در المپیک توکیو هم بعد از ۱۴ سال سهمیه مستقیم این رشته را به‌دست آورد تا فعلا برای روی سکو رفتن این ورزشکار توقعی نداشته باشیم. میلاد وزیری، تنها المپین تیروکمان ایران هم در المپیک شانس زیادی برای کسب مدال ندارد و انگار کمانداران فعلا باید به‌صرف حضور و شاید رفتن به مراحل حذفی بالاتر قناعت کنند. شاید یکی از موانع بزرگ این رشته نداشتن تجهیزات به‌روز و کافی و البته اردو‌های پروپیمان‌تر طی سال برای ورزشکاران این رشته باشد. نازنین ملایی در رویینگ و علی آقامیرزایی در کایاک با قایق‌هایی که درمقابل دیگر کشورها حرفی برای گفتن ندارد هم همین وضعیت را دارند و برای این ورزشکاران هم ثبت امتیاز و رکورد خوب و صرف داشتن بهترین عملکرد و جای خوب در جدول کافی به‌نظر می‌رسد. البته در قایقرانی نازنین ملایی می‌خواهد با بهترین عملکرد برای حضور پرقدرت‌تر در المپیک ۲۰۲۴ تجربه کسب کند و آقامیرزایی هم سودای رسیدن به فینال A را دارد، البته مربیان هر دو تیم معتقدند برای مدال المپیک یک راه چندساله و امکاناتی مانند قایق‌های باکیفیت نیاز است.
هرچند هیچ ورزشکاری بدون رویای مدال و سکو پا به المپیک نمی‌گذارد، ولی باتوجه به داشته‌ها نباید توقع عجیب‌وغریبی هم داشت؛ مانند ثریا آقایی و فرزانه فصیحی در بدمینتون و دوومیدانی که برای اولین‌بار حضور پیدا می‌کنند و همین صرف حضورشان هم خودش نوعی تاریخ‌سازی است. روی شمشیربازی که در هر دو بخش تیمی و انفرادی در المپیک حضور دارند هم می‌شود حساب کرد؛ مجتبی عابدینی، علی پاکدامن، محمد فتوحی و محمد رهبری، سابریست‌های تیم‌ملی شمشیربازی کشورمان قرار است توقعی را که مجتبی عابدینی در المپیک ریو ایجاد کرد پیش بگیرند و این‌بار حق این رشته را از المپیک بگیرند، البته آنها کار بسیار سختی درپیش دارند که باید دید این رشته به‌صورت انفرادی یا تیمی به مدال خواهد رسید یا باید برای المپیک بعدی منتظر بمانیم.
سعید صفرزاده، رکاب‌زن تیم‌ملی ایران هم با دوچرخه‌ای که به گفته خودش از روی‌خط بردنش خجالت می‌کشد، منتظر است قبل از المپیک دوچرخه جدیدش به دستش برسد و با آن راهی کوهستان شود. او هدف اولش رد شدن از خط پایان و هدف دومش قرار گرفتن بین ۵۰ نفر اول المپیک است. او که تنها و بدون ملی‌پوش دیگری از ایران در مسیر رکاب می‌زند، شرایط سختی را برای رسیدن به هدف دومش درپیش دارد.
در وزنه‌برداری علی هاشمی و علی داودی هر دو شانس مدال را برای خود قائل هستند، ولی هردوی آنها برای این سکو باتوجه به آخرین رکوردهای ثبت‌شده‌شان راه سختی درپیش دارند و به‌هرحال می‌توان انتظار یک نقره و یک برنز را از این دو وزنه‌بردار در توکیو داشت.
تکواندوی ایران هم برای المپیک ۲۰۲۱ با اماواگر روبه‌رو است. آرمین هادی‌پور با مصدومیتی جدی راهی المپیک می‌شود که این کار را برای او سخت خواهد کرد، میرهاشم حسینی هم متاسفانه امیدهای شکل‌گرفته درباره خودش را با ناک‌اوت شدن در مسابقات قهرمانی آسیا کم‌رنگ کرد و ناهید کیانی نیز اولین تجربه المپیکش را خواهد داشت و گرچه مدال المپیک برایش یک رویا نیست و یک هدف است، ولی باید دید می‌توان اولین و بهترین تجربه را از او که برای سکو انگیزه زیادی دارد دید یا خیر. دانیال شه‌بخش و شاهین موسوی در رینگ بوکس آنقدر رقیبان سرسخت و اسم‌ورسم‌داری دارند که کسب مدال و سکو برایشان هم بسیار سخت و هم آنقدر دور نخواهد بود و همان‌طور که سرمربی تیم‌ملی بوکس گفته، با نگاه به سکو راهی المپیکی خواهند شد که خوب می‌دانند مدال گرفتن در آن چقدر سخت است.
۶ تیرانداز نیز ساچمه‌هایشان را برای ثبت رکوردی شایسته در اسلحه‌هایشان گذاشته‌اند. یادمان نرود با اینکه برای این رشته امید کسب مدال وجود دارد، ولی از کار سختی که برای این مسیر پیش‌رو دارند هم نباید غافل شد. همان‌طور که پیش‌تر نوشتیم، این کشتی است که همچنان بار توقع از مدال برای المپیک را روی دوش‌های خودش احساس می‌کند، این ماجرای توقع از مدال را درحقیقت خودشان هم ایجاد کرده‌اند. می‌شود از حسن یزدانی در آزاد و محمدعلی گرایی در فرنگی توقع مدال نداشت؟ یا حتی از آزادکارانی چون اطری، قیاسی و… یا محمدرضا گرایی و ساروی و… در فرنگی. همه نام‌هایی است که امید را برای کسب مدال زنده نگه داشته‌اند و می‌توان از بیش‌از نیمی از این‌دو تیم اعزامی آزاد و فرنگی انتظار سکورفتن داشت.
به رشته‌های تیمی هم که نگاهی بیندازیم، می‌بینیم وضعیت تیم‌ملی والیبال کشورمان درحالی‌که مسئولان فدراسیون حتی امیدوار به کسب سکو هستند، چندان هم امیدوارکننده نیست. «آلکنو» سرمربی تیم‌ملی هم هیچ قولی برای این امید نداده است. به‌قول محمد وکیلی، آلکنو جام ملت‌ها را می‌توانست فدای المپیکی کند که رویداد بسیار مهم‌تری برای دنیا است و حالا باید منتظر کار شاگردان منتخب او در توکیو باشیم. در بسکتبال هم همین حضور ایران در رشته‌ای که حدود ۲۰۰ کشور فعال دارد و فقط ۱۲ تیم راهی المپیک می‌شوند کار بزرگی است و به گفته «صمد نیکخواه‌بهرامی» کاپیتان تیم‌ملی بسکتبال و پرچمدار کاروان ایران در المپیک باید منتظر سورپرایز ماند و دید آیا آسمانخراش‌های ایران می‌توانند در زمین تیم‌های بزرگ جهان هدیه‌ای برای ایران داشته باشند!
سورپرایزهای ادامه‌دار
سجادی، سرپرست کاروان بازی‌های المپیک هم در کنفرانس خبری اظهار امیدواری کرده که کاروان ایران در توکیو علاوه‌بر کشتی، کاراته و تکواندو در رشته‌هایی مانند والیبال، شمشیربازی و تیراندازی مدال داشته باشد و معتقد است باوجود وقفه یک‌ساله المپیک، تمام امکانات برای آمادگی بهتر ورزشکاران مهیا شد که این پشتیبانی را پیمان فخری هم به آن تاکید کرده بود.
هفدهمین دوره المپیک با ۵ رشته بیشتر در ۳۳ رشته ورزشی و در ۳۳۹ رویداد، با حضور ۱۱ هزار و ۹۰ ورزشکار برگزار خواهد شد که ۴۸٫۵ درصد زنان و بقیه مردان هستند. گفتنی است، با تصمیم IOC در سال ۲۰۲۴ نسبت جنسیتی برابر خواهد شد. مسابقات ۲۰۲۱ در ۴۲ مکان ورزشی که بخشی از آن در قسمت قدیمی المپیک توکیو در سال ۱۹۶۲ است، برگزار خواهد شد.
حالا ما می‌مانیم و المپیکی که هنوز شروع‌نشده هم تلخ‌کام‌مان کرد و هم خوشی به دل‌مان ریخت و احتمالا تا زمان شروع مسابقات شاهد سورپرایزهای دیگری هم خواهیم بود.
