آمارهای نگرانکنندهای از فقرآهن و کمخونی در بین ایرانیها بخصوص خانمها و دختران ایرانی به گوش میرسد. آنطور که گفته میشود ۵۰درصد خانمهای باردار و نیمی از دختران و زنان ۱۴ تا ۴۳ سال دچار کمبود آهن هستند و حدود یکسوم این افراد از کمخونی شدید رنج میبرند.
بیشتر افرادی که دچار کم خونی جزئی هستند معمولا متوجه آن نمیشوند. شدت و میزان علائم بستگی به شدت، نوع و سرعت بروز کم خونی دارد. اگر کم خونی بتدریج بروز کند، فرد به مرور با علائم حاصله تطابق پیدا میکند و دیرتر متوجه مشکل شده و دیرتر به پزشک مراجعه میکند، اما به طور کلی کم خونی خود را با نشانههایی مثل ضعف، خستگی، افزایش ضربان قلب، تنگی نفس، رنگ پریدگی، سردرد، سرگیجه، افت فشار و… نشان میدهد.
البته در برخی انواع کم خونی علائمی مثل درد در شکم، کمر یا سینه، اختلالات دید، زردی و تورم اعضای بدن نیز دیده میشود. توجه داشته باشید کم خونی در افراد سالمند خطر مرگ ناشی از بیماری، سکته قلبی یا سکته مغزی را افزایش میدهد.
درمان کم خونی روشهای زیادی دارد. کم خونی یکی از بیماریهای شایع است که عدم وجود کافی گلبول قرمز یا هموگلوبین در خون را نشان میدهد. این بیماری در زنان شایعتر از مردان بوده و پیگیری نکردن آن میتواند گستره وسیعی از مشکلات را به همراه داشته باشد. بیشتر پزشکان برای درمان کم خونی به نسخه پیچی قرصهای آهن متوصل میشوند. اما در کنار این داروها میتوان از چند ماده خوراکی مفید نیز استفاده کرد تا کم خونی را در زمان کوتاهی از بین برد.
بادام
۷ بادام را به مدت ۲۴ ساعت خیس و آب آن را خالی کنید. بادام را پوست بکنید و به صورت خمیر در بیاورید و به مدت ۳ ماه هر روز بخورید.
شلیل
آهن یکی از مواد معدنی است که به رفع کم خونی کمک میکند. شلیل منبع غنی از آهن نیست، ولی ویتامین C موجود در آن به دلیل کمک به جذب آهن در بدن میتواند به درمان کم خونی کمک کند.
هرچه ویتامین C موجود در مواد غذایی بیشتر باشد، آهن بهتر جذب میشود، ولی اکثر غذاها از ویتامین C زیادی برخوردار نیستند؛ بنابراین مصرف مواد غذایی سرشار از این ویتامین مانند شلیل بسیار ضروری است. اگر برای از بین بردن مشکل کم خونی خود از مکمل آهن استفاده میکنید، میتوانید برای جذب بهتر آن را همراه یک لیوان آب شلیل مصرف نمایید.
پسته
کمبود فولات میتواند باعث مشکلاتی، چون کم خون یمگالوبلاستیک شود. همچنین، کمبود این ماده عامل بروز بیماریهای قلبی- عروقی است. با توجه به اینکه پسته حاوی فولات و آهن میباشد، به بهبود کم خونی کمک میکند.
گوشت قرمز کم چرب
برای میزان بیشتر آهن و ۲۲% میزان توصیه شدۀ مصرف روزانه، برش باریکی از گوشت گاو که مقدار زیادی از چربی هِم دارد را امتحان کنید. دکترها توصیه میکنند که برای به حداکثر رساندن جذب آهن، این غذا را با غذاهای سرشاز از ویتامین c مانند گوجه، فلفل قرمز، توت فرنگی، پرتقال، بروکلی و جوانۀ بروکسل همراه کنید.
انار
مقادیر زیاد آهن موجود در انار به تولید هموگلوبین خون کمک نموده و موجب رفع کم خونی میشود؛ بنابراین مصرف انار برای افراد مبتلا به کم خونی خفیف یا شدید از اهمیت زیادی برخوردار است. انار سرشار از کلسیم، آهن، قند، پروتئین، کربوهیدرات، فیبر، پتاسیم و مس است و یک ابر غذا نامیده میشود. گنجاندن انار در رژیم غذایی نشانههای کم خونی خفیف مثل سرگیجه و خستگی را کاهش میدهد.
دانۀ سویا طبیعی
طبق گفتۀ مورکویتز، دانۀ سویا (که توصیه شده نمونۀ اورگانیک آن را بخرید) منبع عظیمی از آهن غیر هِم برای گیاهخواران است. به علاوه این گیاه سرشار از پروتئین است و برای وعدههای اصلی و همچنین میان وعدهها گزینۀ خوبی است.
چغندر قرمز
برای کم خونی ناشی از کمبود آهن بسیار مفید است. چغندر و آب چغندر سرشار آهن همراه با فیبر، کلسیم، پتاسیم، سولفور و ویتامین است. چغندر قرمز علاوه بر مغذی بودن، به تمیز شدن بدن نیز کمک میکند و اکسیژن بیشتری برای بدن فراهم میکند. به این منظور یک چغندر متوسط، سه عدد هویج، و نصف یک سیب زمینی شیرین را در آبمیوه گیری بریزید؛ و این آبمیوه را روزی یکبار بنوشید. همچنین میتوانید چغندر قرمز را بصورت پخته یا در سالاد استفاده کنید. بهتر است چغندر را با پوست میل کنید تا مواد غذایی بیشتری به بدنتان برسد.
حبوبات
حبوبات به ویژه عدس، تنها به مقدار ۱/۲ پیمانه، بیش از ۳.۳ میلی گرم آهن که حدود ۲۰% نیاز روزانه بدنتان است را فراهم میکند، و از این رو یک گزینۀ عالی برای کم خونی است. به علاوه یک منبع عالی فیبر هستند که احساس گرسنگی را فرو مینشانند. نکتۀ دیگری که این کارشناسان تغذیه با ما به اشتراک گذاشته اند این است که برخی از این خوراکیها مانند قهوه و چایی میتوانند فرایند جذب آهن را مختل کنند. به عبارت دیگر از خوردن آنها همراه با ناهارتان جداً خودداری کنید. یا حداقل نگاهی به میزان اهن بدنتان بیاندازید و میزان مصرف کافئین مایعتان را به حداکثر ۱ تا ۲ فنجان در روز کاهش دهید.
سبزیجات
شما برای اینکه بتوانید به میزان مصرف گوشت از محصولات گیاهی آهن جذب کنید، باید دو برابر مصرف گوشت از این گونه غذاهای گیاهانی که در ادامه به آنها میپردازیم، مصرف کنید. محصولات گیاهی چون؛ برنج، گندم، جو، آجیل و لوبیا به میزان قابل توجه آهن دارند که شما با مصرف این گونه مواد گیاهی میتوانید تا حدودی میزان آهن مورد نیاز بدنتان را تامین کنید. معمولا سبزیهای خوراکی ایکه دارای برگهای تیره تری هستند مقدار آهن آنها بیشتر است.
تخم مرغ محلی
آخزین مورد که از اهمیت کمی هم برخوردار نیست: تخم مرغ. علاوه بر اینکه تخم مرغ یکی از صبحانههای مورد علاقه و چاشنی خوبی برای سالاد است، به خاطر سطح آهن بالای طبیعی اش، اتفاقاً یکی از بهترین غذاها برای افراد کم خون است. آن را به عنوان یک ناهار سبک همراه با اسفناج سرخ شده میل کنید یا با گذاشتن تخم مرغ روی نان تست، کرۀ گیاهی و گوجهای کبابی، یک صبحانۀ غنی از آهن برای خودتان آماده کنید.