گذری بر تاریخچه حضور فیلم‌های ایرانی در اسکار؛ از «دایره مینا» تا «قهرمان»
در این گزارش، با تاریخچه حضور فیلم‌های ایرانی در جایزه جهانی اسکار آشنا می‌شوید.
سینما ایران در مجموع ۲۵ بار در شاخه بهترین فیلم خارجی (بهترین فیلم بین المللی) جوایز اسکار حضور داشته که تا کنون دو جایزه آن متعلق به فیلم «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» ساخته اصغر فرهادی بوده است. همچنین در این میان، یک نامزدی برای فیلم «بچه‌های آسمان» به کارگردانی مجید مجیدی به چشم می‌خورد.
نخستین بار در سال ۱۳۵۶ وزارت فرهنگ و هنر، فیلم «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی را به اسکار معرفی کرد و سپس فیلم باد صبا از آلبر لاموریس در سال ۱۳۵۷ به عنوان نماینده ایران راهی اسکار شد.
بعد از ۱۷ سال وقفه، در سال ۱۳۷۳ (۱۱۹۴ میلادی) فیلم «درخت زیتون» به کارگردانی زنده یاد عباس کیارستمی نماینده ایران در شصت و هفتمین دوره جوایز اسکار انتخاب شد. «بادکنک سفید» در سال ۱۹۹۵ به آکادمی اسکار معرفی شد و دوباره بعد از وقفه‌ای یکساله در سال ۱۹۹۷ فیلم «گبه» محسن مخملباف به عنوان نماینده ایران در اسکار انتخاب شد.
«بچه‌های آسمان» ساخته مجید مجیدی در سال ۱۹۹۸ به اسکار خارجی رفت و برای اولین بار توانست به جمع نامزد‌های نهایی شاخه بهترین فیلم خارجی اسکار راه یابد و سال بعد آن نیز «رنگ خدا» دیگر ساخته مجیدی در این رویداد مهم سینمایی حضور یافت.
دیگر آثار راه یافته به اسکار به ترتیب زمانی عبارتند از:
«زمانی برای مستی اسب‌ها» ساخته بهمن قبادی در سال ۲۰۰۰، «باران» مجید مجیدی (۲۰۰۱)، «من ترانه ۱۵ سال دارم» به کارگردانی رسول صدرعاملی (۲۰۰۲)، «نفس عمیق» ساخته پرویز شهبازی (۲۰۰۳)، «لاک پشت‌ها پرواز می‌کنند» از بهمن قبادی (۲۰۰۴)، «خیلی دور خیلی نزدیک» به کارگردانی رضا میرکریمی (۲۰۰۵)، «کافه ترانزیت» از کامبوزیا پرتوی (۲۰۰۶)، «میم مثل مادر» اثر رسول ملاقلی‌پور (۲۰۰۷)، «آواز کنجشگ‌ها» از مجید مجیدی (۲۰۰۸)، «درباره الی» به کارگرانی اصغر فرهادی (۲۰۰۹) و «بدرود بغداد» از مهدی نادری (۲۰۱۰).
اما درسال ۲۰۱۲ که نقطه عطفی برای تاریخ سینمایی ایران محسوب می‌شود؛ اصغر فرهادی توانست با فیلم «جدایی نادر از سیمین» برای اولین بار جایزه بهترین فیلم خارجی اسکار را به افتخارات هنری ایران اضافه کند.
در سال‌های ۲۰۱۴، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ به ترتیب فیلم‌های «گذشته» اصغر فرهادی، «امروز» رضا میرکریمی و «محمد رسول‌الله» مجیدی به اسکار فرستاده شدند و در سال ۲۰۱۶ اصغر فرهادی با فیلم «فروشنده» برای دومین‌بار اسکار خارجی را برای سینمای ایران به ارمغان آورد.
سال ۲۰۱۸ در نوزدهمین دوره جوایز سینمایی اسکار، فیلم «نفس» از نرگس آبیار نماینده سینمای ایران بود و سال ۲۰۱۹ فیلم «بدون تاریخ، بدون امضاء» ساخته وحید جلیلوند به عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار حاضر شد.
یک مستند هم برای اولین بار در سال گذشته با نام «در جستجوی فریده» ساخته مشترک آزاده موسوی و کوروش عطایی به عنوان نماینده ایران به رقابت اسکار فرستاده شد.
امسال نیز قهرمان، فیلمی از از اصغر فرهادی که پیش‌تر نظر منتقدان را در جشنواره‌ها جلب کرده بود و گفته می‌شود شانس بالایی هم برای انتخاب بهترین فیلم دارد، به عنوان نماینده سینمای ایران راهی اسکار شده است.
