بیست و چند روز پیش یکی از داوران داور حالا بازنشسته شده فوتبال کشور دست به افشاگری زد. همزمان یک ویس محرمانه از گفتوگوی دو داور در فضای مجازی منتشر شد که در آن به وضوح از درآوردن بازی صحبت میکردند.
این داور در مصاحبه با رسانهها از وجود مافیا در سیستم داوری و ارتباط بین دلالها و داوران خبر داد. در این مدت طبق گفته خودش با وجود وایرال شدن وسیع افشاگریاش از مقامات فوتبالی کسی با او تماس نگرفت تا ببیند اصل ماجرا چیست. داور بازنشسته دوشنبه شب در یک برنامه تلویزیونی حاضر شد و به صورت ویژه در مورد پشت پرده داوری فوتبال اظهارات تکاندهندهای بر زبان آورد.
ایشان در این برنامه روی چند مورد تاکید کرد: اول اینکه شبکهای از دلالان وجود دارد که چیدمان داوری را کنترل میکنند. دوم اینکه برای رای در انتخابات هیاتهای فوتبالی و فدراسیون ابلاغ داوران خرید و فروش میشوند. سوم اینکه برخی تیمها یک مبلغ اضافه کنار همه هزینهها برای قوه قضاییه فوتبال (داوران) کنار میگذارند. چهارم اینکه بسیاری از اتفاقاتی که ما به عنوان اشتباه داوری معرفی میکنیم، تصمیم داور است. پنجم اینکه داوران نیازی ندارند در یک بازی حتما با اخراج یا گرفتن پنالتی یا چشمپوشی از آفساید به یک تیم کمک کنند، کافی است داور در صحنههای ۵۰-۵۰ هوای یک تیم را داشته باشد.
داور سابق فوتبال ایران در این میان به اتفاق جالبی اشاره کرد. او گفت بعد از ۲۰ سال داوری وقتی دید به اندازه تلاشش پیشرفت نمیکند از یک دوست درخواست کرد به رییس کمیته داوران سفارشش را بکند. دو ساعت بعد فردی در اینستاگرام به او پیام داد و ادعا کرد میتواند برای او ابلاغ داوری در جام حذفی و لیگ برتر بگیرد. این فرد که خودش را بازیکن سابق یکی از تیمهای فوتبال و مشاور یکی دیگر از تیمها معرفی کرد این توانایی را داشت که برای داوران بازی بگیرد و در چیدمان داوران دخالت کند.
این نخستینبار نیست که یکی از اعضای جامعه فوتبال نسبت به وجود مافیا و سیستم رشوهخواری در جامعه داوری افشاگری میکند. در دهه هشتاد یکی از داوران بازنشسته و رییس سابق کمیته داوران فدراسیون فوتبال رسما گفت: «در فوتبال ایران برخی داوران رشوه میگیرند» او حتی از برخی داوران نام برد که به محرومیت یکساله یک داور منجر شد.
در سال ۹۲ در یکی از بازیهای حساس فوتبال ایران داستان غش کردن داور رخ داد. در آن واقعه اسنادی مبنی بر رد و بد شدل پول بین داوران و برخی افراد ناشناس رو شد و چند نفر هم محروم شدند. محرومیتی که زیاد طول نکشید.
جلوتر در سال ۹۵ یکی از روسای سابق فدراسیون فوتبال از وجود «سکه لای گز» خبر داد و گفت: «خیلی راحت میگویم که این اتفاق در اصفهان افتاده و سکه لای گز گذاشته و به داوران ما دادند.»
در سال ۹۷ یکی از بازیکنان سابق فوتبال مدعی شد زمانی که در یکی از تیمهای دسته یک بازی میکرده، مالک تیم برای راه یافتن تیمش به لیگ برتر به داوران پول میداده. او پای یکی از داوران که هماکنون در فدراسیون سمت دارد را هم وسط کشید و گفت ایشان ۱۰۰ میلیون تومان پول گرفته بود. این فوتبالیست مدعی است که آنها پس از بازی تیمشان مقابل یک تیم دسته یکی که منجر به عدم صعودشان به لیگ برتر شد سراغ داور رفتند و به او گفتند چرا باختیم؟ و داور در اظهارنظر حیرتانگیزی بیان کرده شما در محوطه جریمه زمین نیفتادید تا من پنالتی بگیرم! همتیمی این فوتبالیست هم این مساله را تایید کرد. این بازیکن گفت: «هرچند که جلوی چشم ما بیان نمیکردند، اما بعدها میشنیدیم که با داوران هماهنگ کردهاند یا برای مثال یک کیف سامسونت پر از پول دادهاند.»
اردیبهشت ۹۹ یکی از روسای سابق کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال در یک برنامه تلویزیونی به ماجرای چک دادن به داور اشاره و تعریف کرد: «یکبار یکی از ملیپوشان سابق که کاپیتان تیم ملی هم بود میگفت تیم ما مسابقه داشت و سرپرستمان گفت فلانی ما به داور یک چک دادهایم و قرار است بازی تا دقیقه ۸۰ به روال طبیعی خودش ادامه پیدا کند. اگر ما بازی را بردیم هیچ اتفاقی نمیافتد و آن پول هم نوش جان داور، اما اگر نبریم داور از دقیقه ۸۰ به بعد یک پنالتی برای ما میگیرد. میگفت دقیقه ۸۳ داور آمد به من گفت چرا توپ را به محوطه جریمه حریف نمیآورید؟ در نهایت توپ به محوطه جریمه رفت و داور هم پنالتی را گرفت و ما بازی را بردیم.» در کنار این جور مسائل که بیشتر بحث رشوه و تبانی را مطرح میکند بحث روابط و اعمال نفوذ افراد مختلف در چیدمان داوران و قرار گرفتن نام آنها در لیستهای مختلف از جمله لیست داوران لیگ برتر یا لیست داوران الیت هم وجود دارد.
سال گذشته ماجرای خرید زمین در شمال کشور توسط یکی از داوران برای یکی از مقامات فدراسیون فوتبال مطرح و تصویر چک کشیده شده در وجه آن شخص نیز در رسانهها به نمایش گذاشته شد. خیلیها این بدهبستان ملکی را در راستای وارد شدن نام داور مورد نظر در لیست داوران الیت دانستند.
در آستانه انتخابات فدراسیون فوتبال استفاده گسترده از داوران بینام و نشان و کمتجربه در لیگ برتر هم حسابی خبرساز شد. یکی از داوران قدیمی در این رابطه گفت: «۴۰ سال است در فوتبالم. در دنیا بی سابقه بوده که برای هشت هفته، از ۱۴۰ داور استفاده شود. تعداد قضاوتهای داوری که طی دو سال، ۲ بار در لیگ سوت زده، با تعداد قضاوتهای داور بینالمللی برابری میکند. انگار سهمیه بندی بنزین است.» سال قبل بسیاری از مربیان لیگ برتر هم نسبت به قضاوت داوران بیتجربه اعتراض کردند و آن را به انتخابات فدراسیون فوتبال و آرای هیاتهای استانی مربوط دانستند.
سفارش سیاسیون برای سپردن قضاوت به داوران بیتجربه یا کمتجربه ارسال هدایا برای ارکان داوری یک مسابقه مهمانی گرفتن برای مدیران فوتبال توسط داوران و چیزهایی از این دست نیز به وفور در سالهای گذشته دیده و شنیده شده است.
تمام اینها در کنار هم یعنی دیگر جایی برای تردید وجود ندارد که فساد در جامعه داوری ریشه دوانده و بحث آن طور که برخی مقامات داوری میگویند شبیه دو، سه تا سیب فاسد در یک سبد میوه نیست. بدون شک اگر عزمی در کار باشد و مقامات قضایی فدراسیون، وزارت ورزش، سازمانهای نظارتی و تمامی دستاندرکاران اراده کنند، میتوانند با این فساد سازمان یافته و به قول داور افشاگر سیستماتیک مبارزه کنند. اما اگر روال به شکلی باشد که در ۲۰ روز گذشته شاهد بودیم و همه بخواهند چشمشان را به روی واقعیت ببندند اتفاق خاصی رخ نخواهد داد و این افشاگری هم میرود کنار افشاگریهای سالهای گذشته و بایگانی میشود.