سی سال از آخرین قهرمانی یک تیم ایرانی در بالاترین سطح مسابقات باشگاهی آسیا می‌گذرد؛ تورنمنتی که پیش‌تر به نام جام باشگاه‌های آسیا برگزار می‌شد و حالا به لیگ قهرمانان تغییر نام داده است. در این مدت تلاش ایرانی‌ها برای فتح قله فوتبال آسیا، گاهی تا فینال هم ادامه یافته، اما استقلال، سپاهان و ذوب‌آهن یک بار و پرسپولیس دو بار در این مرحله متوقف شده‌اند. چشم‌اندازی هم که در حال حاضر وجود دارد، نشان می‌دهد کار برای تکرار قهرمانی‌ها در آسیا ساده نیست. دلایل زیادی در تایید این فرضیه وجود دارد.
یادآوری؛ پاس چطور قهرمان شد؟
اینکه این حسرت چه زمانی به پایان خواهد رسید چندان روشن نیست، اما حقیقت آن است که فوتبال هر چقدر در آسیا سخت‌تر، تجاری‌تر و تبلیغاتی‌تر شد، تیم‌های ما هم شرایط دشوارتری را تجربه کردند. به عنوان مثال دی‌ماه ۷۱ پاس تهران در حالی فاتح جام باشگاه‌های آسیا شد که برای رسیدن به این نقطه، فقط پنج بازی انجام داد. کلا ۱۲ تیم در این تورنمنت حاضر بودند و مجموعا فقط ۲۳ بازی برگزار شد. پاس در پلی‌آف العربی قطر را شکست داد و به مرحله گروهی رسید.
آنها در یک گروه سه تیمی با یک شکست برابر الوصل و یک تساوی مقابل تیمی از پاکستان روی پله دوم قرار گرفتند و به نیمه‌نهایی رسیدند! در نیمه‌نهایی پاس موفق به شکست یومیوری از ژاپن شد و در فینال هم الشباب عربستان را با یک گل شکست داد تا به آسان‌ترین شکل ممکن مقام قهرمانی را به دست بیاورد. آیا شرایط امروز، با آن زمان برابر است؟ در حال حاضر تعداد تیم‌های شرکت‌کننده در لیگ قهرمانان به ۴۰ تیم افزایش پیدا کرده و فصل گذشته حتی تیمی مثل السد قطر با وجود قرار گرفتن روی پله دوم جدول موفق به صعود از مرحله گروهی نشد. بنابراین امروز رقابت بسیار دشوار است و برای قهرمانی باید خیلی تقلا کرد.
آسیا بیدار شد، ما خوابیدیم
بخش مهمی از موفقیت‌های ملی و باشگاهی ایران در آسیا زمانی رقم خورد که فوتبال در کشورمان، نسبت به کل قاره به صورت جدی‌تر دنبال می‌شد. صعود به المپیک، سه قهرمانی در جام ملت‌های آسیا، یک دوره میزبانی از این مسابقات و چند قهرمانی در رده باشگاهی مربوط به روزهایی می‌شود که امکانات کشور ما نسبت به بسیاری از ممالک دیگر کمتر نبود. در این دوره حتی مربیان ایرانی هم در نقاطی مثل بحرین، قطر، امارات و… بازار داشتند.
رفته‌رفته اما ما خوابیدیم و بقیه در آسیا بیدار شدند. در روزگاری که قطر قرار است جام‌جهانی برگزار کند، عجیب نیست که هندوستان هم میزبانی گروهی را بر عهده می‌گیرد که در آن نمایندگان ایران، امارات و قطر حضور دارند. همین میزبانی از چهار تیم، مستلزم دو ورزشگاه ایده‌آل و چهار زمین تمرین استاندارد بود؛ آنچه گوا داشت و پرسپولیس نداشت! در روزگار فعلی کسی جا نمی‌ماند. همه پیشرفت می‌کنند و رقابت به صورت روزافزون سخت‌تر می‌شود.
فرصت کرونایی از دست رفت
کرونا قطعا برای تمام دنیا یک تهدید و تراژدی جدی بود و هنوز هم هست، اما لابه‌لای همه مضرات این پدیده شوم، برگزاری لیگ قهرمانان آسیا به شکل متفاوت فرصت مناسبی فراهم کرد تا تیم‌های ما قهرمان شوند، اما این بخت از دست رفت. به هر حال برگزاری متمرکز مسابقات به صورت فشرده و بدون حضور تماشاگران، شکل بدیع و متفاوتی بود که مثلا به فینالیست شدن پرسپولیس خیلی کمک کرد، اما این تیم نهایتا عنوان قهرمانی را به دست نیاورد.
فراموش نکنید در سالی که پرسپولیس برای دومین بار به فینال آسیا رسید، الهلال عربستان به خاطر تعداد بالای مبتلایان از لیگ قهرمانان کنار گذاشته شد و بازی‌ها از روز اول تا دیدار نهایی بدون تماشاگر بود. حالا اما کم‌کم برمی‌گردیم به روزگاری که همه تیم‌ها هستند، تماشاگر دارند، مسابقات رفت و برگشت است و طبق معمول تکلیف میزبانی ما مقابل برخی رقبا مشخص نیست.
و این قانون آخر
قانون اخیر کنفدراسیون فوتبال آسیا هم کار را برای تیم‌های ایرانی سخت‌تر کرد. پیش از این هر باشگاه حق داشت فقط نام چهار بازیکن خارجی‌اش را در فهرست لیگ قهرمانان ثبت کند که یک نفر از آنها هم لزوما باید آسیایی می‌بودند. از حالا به بعد اما هر تیمی هر چقدر خارجی بخواهد می‌تواند در لیست داشته باشد، فقط قبل از هر بازی باید چهار نفر آنها را برای استفاده در همان مسابقه انتخاب کند.
این یعنی تیمی که مثلا هشت خارجی خوب دارد، در هر بازی قادر است بسته به نیاز مربی یا مصدومیت و محرومیت‌ها، چهار نفر از آنها را به میدان بفرستد. این قانون قطعا به سود رقبای متمول عربی و شرقی است، نه تیم‌های ایرانی که با هزار مکافات یکی، دو بازیکن خارجی می‌خرند و باید نذر و نیاز کنند که همان‌ها هم خوب از آب در بیایند.
